کد مطلب:211454 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:104

پرندگان
فرمود ای مفضل اندكی درباره پرندگان فكر كن و ساختمان آنها را در نظر بگیر كه چون سرنوشت آنها را چنین مقرر فرمود كه در هوا پرواز كنند جسمش را سبك آفرید و خلقتش را مندمج و به هم پیچیده و فشرده شده قرار داد مثلا به حیوانات چهار دست و پا داد به پرندگان دوپا و دو بال كه با اولی راه بروند و با دومی



[ صفحه 332]



پرواز نمایند و حیوانات زمینی برای دفع دو مخرج دارند ولی پرندگان از یك مخرج بول و غایط دفع می كنند.

یا سینه اش را باریك و تنگ گردانید كه هوا را به آسانی بشكافد به هیئتی كه سینه كشتی را می سازند و برای شكافتن هوا دو بال و دم و پرهای دراز محكم آفرید تا آلت پرواز باشد و همه بدنش را لباس پوشانید كه هوا در میان پرهای آن داخل شود و در هوا بایستد و چون مقرر فرمود كه طعمه و دانه خود را از گوشت و غیره برگیرد چنان ساختمان او را قرار داده كه بدون دندان و جویدن فروبرد و به جای آن منقاری داده كه سخت و صلب و محكم است تا بر هر زمین و كوه و دشت و صحرا می زند كه دانه برچینند رنج نبیند و پاره و شكسته نشود و از دریدن گوشت نشكند و یك حرارتی به او بخشیده كه در اندرون خود آن دانه و گوشت را نرم و هضم نماید و با اندك زمانی در دلش می پزد و هضم می گردد مثلا دانه انگور و غیره در آدمی درست دفع می گردد ولی در جوف مرغان چنان مضمحل می گردد كه اثری از پوست و هسته آن نیست.

فرمود ای مفضل خداوند تعالی برای این پرندگان چنتان قرار داده كه تخم گذارند و از تخم جوجه برآورند و رنج حمل كه موجب سنگینی بار و مانع پرواز می شود از آنها برطرف ساخته و هر عضوی از اجزای خلقت این مرغها را مناسب و مشابه گردانیده كه مقدر شده بر آن حالت باشد.

فرمود فكر كن در توالد و تناسل این مرغان كه در هوا پرواز می كنند و شناگران هوا می باشند برخی یك هفته و بعضی دو هفته و دسته ای سه هفته می شود كه تخم زیر بال آنها جوجه می گردد و چون جوجه از تخم بیرون آمد باد در دهان جوجه می دمد كه جوجه چینه دانش گشاد گردد و برای غذا و هضم دانه آماده شود.

آنگاه دانه را خود مرغ پرنده مدتی در دهان جوجه می گذارد تا عادت كند و تربیت شود و زندگانی نماید و خداوند عالم این حیوان را به الهامات خفیه تعلیم فرمود دانه ها را جمع كند در چینه دان خود ذخیره نماید و چندبار فروبرد و باز نشخوار كند و هضم نماید و این حیوان نسبت به جوجه خود چقدر رئوف و مهربان است.

انسان نسبت به اولادش امیدها دارد كه موجب بقاء نام او معاون كار او و حامی كمك زندگانی او باشد و برای پس از او هم خلف صالح و اسباب خیر و ثواب و



[ صفحه 333]



عزت گردد و لذا این عواطف از طرف آدمی نسبت به فرزندان مجرا می گردد. اما حیوان كه از اولادش امید خیری ندارد معذلك نسبت به او ابراز عواطف و احسان می كند.

خداوند عالم این حیوانات را نیز نسبت به فرزندانشان خواه از تخم آنها باشد یا از شكم آنها خارج شود مورد مهر و علاقه پدر قرار داده و در جبلت و فطرت آنها مهر مادری را پروریده است بدون آنكه خودشان صاحب تفكر و عقل و هوشی از این جهت باشند یا انتظاری از عاقبت كار آنها داشته باشند یا علاقه به بقاء نسل داشته باشند و این ها همه از لطف الهی است كه با چه رنجی تخم می گذارند و آن تخم ها را جمع می كنند و از گزند دشمن مصون می دارند.

و ماكیان هستند كه بر روی تخم ها می نشینند تا جوجه از تخم سر بیرون آورد و خداوند عالم است كه این حالت را به آنها داده است تا نسل آنها باقی بماند.

فرمود به تخم آنها نگاه كن ببین چگونه یك آب غلیظ سفیدی یك مایه زردرنگی را احاطه كرده است و نطفه آن حیوان در فاصله بین این دو آب قرار گرفته تا از آن نطفه جوجه درست شود و بقیه خوراك آن جوجه در پوست باشد تا به كمال برسد آنگاه با منقارش تكی بر پوست بزند آنها را بشكند و جوجه سر بیرون آورد و این تخم با آن پوست محكمش حافظ جوجه است در مراحل تكامل تا دستبردی از حوادث بدان نرسد.

و همانطور كه در جنین برای طفل از راه ناف خون می فرستد در تخم هم همان مواد را در غذای جوجه قرار می دهد تا به كمال طبیعی برسد.

فرمود ای مفضل تفكر كن در چینه دان مرغان و آنچه مقدر ساخته برای ایشان چینه دان تنگ و كوچك است و طعام در آن نفوذ نمی نماید مگر كم كم و لذا آنها را در فطرت چنین قرار داده كه دانه ها را در چینه دان ذخیره كند بعد كم كم به معده برد و یك یك هضم نماید اگر بنا بود یك دانه به چینه دان برود و آن را به معده برد مدتها طول می كشید و شاید تهیه دانه برای آن حیوانات در بیابانها و پروازهای طولانی مشكل گردد و لذا هر كجا دانه به چنگش افتاد در چینه دان ذخیره می كند و بعد كم كم در موقع حاجت برای هضم به معده فرومی برد بنابر این چینه دان به منزله توبره است كه در سینه آن قرار داده تا دانه ها را به سرعت برباید و به تأنی و تأمل آن را به سنگدان كه به منزله ی معده است داخل می كند تا هضم یابد و جزو بدنش شود.

فرمود ای مفضل در چینه دان پرندگان منفعت دیگری هم هست و آن نرم و ملایم كردن آن دانه هاست برای به دهان گذاشتن جوجه گان خود كه این كار برای مرغان



[ صفحه 334]



آسان تر است كه از چینه دان به دهان جوجه گان بگذارند تا از سنگدان بیرون آورند و به دهان آنها بریزند.

مفضل گفت پرسیدم كه ملاحده و زنادقه درباره اختلاف الوان پرندگان می گویند از جهت امتزاج اخلاط بدن آنهاست.

فرمود ای مفضل این رنگ آمیزیهای گوناگون در پر و بال مرغان مانند طاوس و دراج و غیره می بینید با استوای اشكال و تقابل نظایر آن كه مثلا در سینه های آنها یك رنگ بر دمهای آن رنگی دیگر یا یك پر به رنگی و پر بالاتر رنگ دیگر و پر زیرین رنگ غیر از آن دارد كه نقاشان از كشیدن شكل آن عاجز هستند و مصوران از تصویر آن حیران مانده اند این الوان جذاب را می توان از اختلاط اخلاط بی شعور آنها دانست بسیار می شود كه یك برگ و پر حیوان چند رنگ است اگر از یك خلط سرچشمه گرفته بود باید هر پری یك رنگ باشد نه چند رنگ و این جز از قدرت پروردگار و خالق متعال نیست.

تعالی الله عما یقول الملحدون علوا كبیرا بالاتر و برتر است خدای آفریننده عالم از آنچه ملحدین و زندیقان می گویند.

فرمود ای مفضل در پرهای مرغان دقت و تفكر كن چگونه به هم بافته شده و مانند پارچه تار و پود آن به هم تنسیق و تنسیج یافته و موها با هم تألیف گردیده و بالای هم قرار گرفته هر پری رنگی دارد چون در یك فواصل معین روی هم بگذارند مجموعا رنگهای مخصوصی نشان می دهد كه جذاب و نشاطانگیز است چون از هم جدا می كنی مانند موئی كه بكشی از هم جدا نمی شوند مگر آنكه آنها را باد كند و در میان هوا آن جثه را نگاه دارد.

فرمود در میان یك پر عمود غلیظی می بینی كه از اطراف پرها مانند موها به هم منظم و مرتب مربوط ساخته و به یك نسبت جالب توجهی از كوچك به بزرگی رفته و از بزرگی به كوچكی برگشته تا آنكه با آن عمود غلیظ آنها را راست بدارد و تعادل خود را حفظ كند و آن عمود هم كه غضروف مانند وسط پرهاست مجوف است كه باد و هوا در آن دمیده می شود تا بر پرنده سنگین نباشد.

نگارنده گوید از روی همین ساختمان شگفت انگیز طیاره را ساختند و با جنس سبك وزن مجوف و قدرت موتوری آن را با چندین صد تن بار در بالای هوا نگاه می دارند و به طور عمودی و افقی و بیضی صعود و نزول می كند و این سرمشق از طبیعت مرغان گرفته شده است.



[ صفحه 335]