کد مطلب:212953 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:268

یادآوری
در این تحقیق به جهت گستردگی بحث و بدین منظور كه اولاً موضوع تحقیق ما «بررسی تقیه از دیدگاه امام صادق علیه السلام و جایگاه آن در عصر ایشان» بوده، ثانیاً بیشترین موارد تقیه و حمل بر تقیه در روایات، در دوران آن حضرت مشاهده می شود، ما از پرداختن به ابعاد دیگر خودداری می كنیم. اما قبل از هر چیز، لازم است كه این شبهه، پاسخ داده شود:

امام صادق علیه السلام كه در عصر عزت اسلام می زیست، چه نیازی به تقیه و توصیه به آن داشت؟ [1] .

پاسخ: با بررسی دوران امامت امام صادق علیه السلام (114 ـ 148 ق.) در می یابیم كه این دوران را می توان به سه بخش تقسیم نمود:

اول: دوره استقرار دولت بنی امیه (114 ـ 125 ق.).

دوم: دوره درگیری های بنی امیه و بنی عباس و نیز درگیری های بنی عباس در آغاز حكومت با مخالفان خود (125ـ145 ق.)

سوم: دوران تثبیت دولت عباسی (145 ـ 148 ق.).

امام صادق علیه السلام از بخشی از دوره اول و تمام دوره دوم توانست به خوبی استفاده نموده و به نشر معارف اسلام و شیعه بپردازد. به همین جهت و با توجه به سهم فراوان آن امام در نشر مذهب شیعه، این مذهب با نام «جعفری» مشهور گشت. اما در دوره سوم به شدت تحت فشار حكومت عباسی قرار گرفت كه بیشتر موارد تقیه آن حضرت و نیز روایات سفارش و ذكر فضائل تقیه، مربوط به این دوره است. در واقع آن دوره نه دوران عزت اسلام، بلكه دوره اقتدار بنی عباس بود؛ زیرا در حقیقت یكی از تاریك ترین دوره های اسلام می باشد، به خصوص با فشار و اختناقی كه منصور دوانیقی در عصر خلافت خود ایجاد كرده بود، به گونه ای كه امام صادق علیه السلام حتی نتوانست وصی خود را با صراحت اعلام كند و «وصیت» بین پنج نفر مردد ماند كه یكی از آنها خود منصور بود تا جان وصی واقعی در خطر نیفتد. [2] .


[1] ر.ك: مسألة التقريب بين اهل السنة والشيعه، القسم الاول، ص 330.

[2] براي آشنايي از جنايات منصور دوانيقي، ر.ك: مروج الذهب، مسعودي، ج 3، ص 301 ـ 317.