کد مطلب:231325 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:263

توضیح
سمة: چون عدة، مصدر وسم یسم وسمأ و سمة، و به معنی اثر و علامت گذاشتن است .

اسم: این كلمه از سریانی و آرامی و عبری گرفته شده است، و به معنی نام



[ صفحه 145]



باشد. و قول به اینكه از سما یا از وسم است صحیح نیست، و در ماده ی سمود از التحقیق این معنی بحث شده است. و چون نام بمعنی نشانه و علامت باشد در مقام توضیح كلمه بسم الله، به ماده وسم تعبیر شده است، و این تعبیر بعنوان ترجمه و توضیح معنی اسم باشد، نه برای تعیین ریشه و ماده كلمه، و اگر نه حرف و او در مشتقات آن ظاهر می شد.

و اما معنی بسم الله كه همزه ی وصل ساقط شده است: این است كه انجام دادن عمل و شروع به آن به نام و نشانه پروردگار متعال صورت می گیرد، یعنی برای خداوند و در راه او و بعنوان او واقع می شود.

و اما تحقق معنای بسم الله در قلب گوینده: این است كه در نفس انسان نشانه و علامتی از عنوان لله و فی الله بودن پیدا گشته و به نام خدا در باطن انسان صورت و نقش بگیرد.

و بطوری كه خود عمل و انجام آن از جانب انسانی كه عامل است، در خارج صورت می گیرد به نام خدا بودن آن عمل نیز كه مربوط به نیت قلبی و فكر مخصوص عامل است، باید در باطن و نفس او تحقق پیدا كند. و اگر در گفتن بسم الله، تنها به تلفظ كلمه اكتفاء شود مانند سایر اذكار الهی كه توجهی به معانی و حقایق آنها نمی شود، از مقام تاثیر و اعتبار و عظمت و حقیقت بیرون خواهد رفت.

و در این صورت آن عمل را به حساب لله و فی الله و به نام خدا آوردن صحیح نیست و لفظ بی معنی و صورت بی حقیقت خواهد بود. و بدین جهت است كه امام فرمود: در معنی بسم الله، أسم علی نفسی بسمة



[ صفحه 146]



من سمات الله، یعنی بر نفس و قلب خود نشانه و علامتی از نشانه ها و علامتهای الله متعال ثبت می كنم.

و بطوری كه گفتیم چون عملی به نام خداوند متعال صورت گرفت در دل انسان لازم است اثر اخلاص در عمل و لله و فی الله بودن ظاهر شود، و مقصد و غرض دیگری در باطن نباشد. و حقیقت اخلاص در بنده تحقق حالت عبودیت و بندگی است. و از این نظر است كه امام فرمود: علامت وسمة الله عبودیت است.

توضیح این كه اسم اضافه شده است به كلمه الله، و الله علم مخصوص خداوند متعال است، و آن از كلمه إلاه عبری و سریانی و آرامی گرفته شده است، والاه در لغة عربی به معنای عبادت و تحیر است، و این معنی ( عبادت و تحیر ) در مفهوم الله، اعتبار شده، ولی نظر در این لغتها بجهت علم بودن آن است.

پس كلمه الاه در میان ملل متدین، از قدیم نام مخصوص خداوند متعال بوده است، و در زبان عربی به اضافه الف و لام تعریب شده، و به معنای همان نام بودن و علمیت استعمال شده است.

و بحث كردن در اشتقاق این كلمه كه آیا از أله یأله یا از وله یله باشد بر خلاف حقیقت است، چنان كه بحث در كلمه ی اسم كه آیا از وسم است یا از سمو برخلاف تحقیق باشد، و هر دو از لغات دیگر اخذ شده اند. پس الله نام شخصی پروردگار جهان است، و در این صورت قهرا این كلمه نام شخصی است كه همه ی موجودات در مقابل او خاضع و خاشع و فقیر و محتاج و



[ صفحه 147]



و چون خصوصیت و صفت معبود بودن مطلق در كلمه الله منظور است پس قهرا می باید اثر آن كه عبادت و عبودیت است، در مورد توجه به آن و یاد حقیقی نام او، در دل ما ثبت گردد. و توضیح بیشتر نیز در باب آینده ذكر خواهد شد.



[ صفحه 148]