کد مطلب:231356 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:236
ترجمه
ابراهیم بن ابی محمود گوید: و باز از آنحضرت پرسیدم كه آیا خداوند متعال بندگان خود را مجبور میكند بر معاصی؟ فرمود: نه، بلكه آنانرا مختار میكند و مهلت میدهد و بتآخیر میاندازد عقوبت معاصی آنانرا، تا شاید توبه كنند و برگردند. گفتم: آیا خداوند متعال بندگان خود را بآنچه طاقت و تحمل ندارند تكلیف میكند؟ فرمود: چگونه چنین امری صورت میگیرد، در صورتیكه او فرموده است: نیست پروردگار تو ظلم كننده بر بندگان خود.
[ صفحه 87]
سپس فرمود پدرم حضرت موسی بن جعفر از پدر بزرگوارش حضرت صادق (علیه السلام) نقل كرده است كه: كسیكه اظهار نظر كند كه خداوند متعال بندگان خود را مجبور میكند بر اعمال خلاف و معصیت، و یا آنانرا مكلف میكند باموریكه از عهده و طاقت آنان بیرون است: از ذبایح آنها نخورید، و شهادت آنها را نپذیرید، و پشت سر آنها نماز نخوانید، و بآنها از زكوة ندهید .
2- عن زید بن عمیر بن معویة قال: دخلت علی علی بن موسی الرضا (علیه السلام) بمرو، فقلت له یابن رسول الله روی لنا عن الصادق علیه السلام انه قال: لاجبر و لا تفویض بل امر بین امرین. فما معناه؟ من زعم أن الله عزوجل یفعل أفعالنا ثم یعذبنا علیها: فقد قال بالجبر، و من زعم أن الله عزوجل فوض امر الخلق و الرزق الی حججه: فقد قال بالتفویض. والقائل بالجبر كافر، و القائل بالتفویض مشرك. فقلت له یابن رسول الله فما امر بین أمرین؟ فقال: وجود السبیل الی إتیان ما امروا به و ترك ما نهوا عنه. فقلت له: فهل الله مشیة و إرادة فی ذلك؟ فقال: فأما الطاعات: فإرادة الله تعالی و مشیته فیها الأمر بها و الرضا لها و المعاونة علیها. و إرادته و مشیته فی المعاصی: النهی عنها و السخط لها و الخذلان علیها. قلت: فهل لله عزوجل فیها القضاء؟ قال نعم، ما من فعل یفعله العباد من خیر و شر إلا و لله تعالی فیه قضاء. قلت: ما معنی هذا القضاء؟ قال: الحكم علیهم بما یستحقونه علی أفعالهم من الثواب و العقاب فی الدنیا و الاخرة .
عیون ب 11 ح 17
زید بن عمیر گوید: بخدمت امام علی بن موسی الرضا در مرو رسیده و عرض كردم ،
[ صفحه 88]
ای پسر پیغمبر روایتی از حضرت صادق (علیه السلام) رسیده است كه: جبر و تفویض هر دو باطل است، و حقیقت امر فیمابین آندو باشد، آیا معنای اینحدیث چیست؟ آنحضرت فرمود: كسیكه خیال میكند كه خداوند متعال اعمال ما را انجام داده و سپس ما را بخاطر اعمال نادرست و خلاف عذاب میكند: قائل بجبر شده است. و اگر كسی معتقد باشد كه خداوند عزیز و جلیل موضوع خلقت و ارزاق را به بندگان مخصوص خود واگذار كرده است: قائل بتفویض شده است. و هر كه قائل بجبر باشد : كافر است. و اگر قائل بتفویض شد: مشرك خواهدبود.
پس عرض كردم: معنای - امر بین الامرین، چیست؟ فرمود: آن عبارت از وجود راهیست كه انسان از آن راه بتواند وظائف لازم خود را برآورده، و آنچه را كه نهی شده است ترك كند.
عرض كردم: آیا در این میان خدا را مشیت و اراده ای باشد؟
فرمود: مشیت و اراده پروردگار متعال در اینموارد اینستكه: در خصوص طاعات و فرائض واجب، امر و حكم كرده، و راضی و موافق با آن اعمال بوده، و معاونت و یاری فرماید.
و در خصوص معاصی و محرمات: نهی و منع از آنها كرده، و اظهار سخط و غضب نموده، و ترك معاونت و یاری خواهد كرد.
گفتم: آیا در اینموارد از طرف خداوند عزوجل در خصوص این اعمال حكم و قضاویت صادر میشود؟ فرمود: در مقابل هر عمل خیر و شری كه از بندگان او ظاهر میشود: قضاء و حكمی از جانب پروردگار متعال در آنمورد صادر گردد.
گفتم: معنی این حكم و قضاء چیست؟ فرمود: حكم كردنست مطابق هر عملی
[ صفحه 89]
از خیر و شر بجزایی از ثواب و عقاب.
[ صفحه 87]
سپس فرمود پدرم حضرت موسی بن جعفر از پدر بزرگوارش حضرت صادق (علیه السلام) نقل كرده است كه: كسیكه اظهار نظر كند كه خداوند متعال بندگان خود را مجبور میكند بر اعمال خلاف و معصیت، و یا آنانرا مكلف میكند باموریكه از عهده و طاقت آنان بیرون است: از ذبایح آنها نخورید، و شهادت آنها را نپذیرید، و پشت سر آنها نماز نخوانید، و بآنها از زكوة ندهید .
2- عن زید بن عمیر بن معویة قال: دخلت علی علی بن موسی الرضا (علیه السلام) بمرو، فقلت له یابن رسول الله روی لنا عن الصادق علیه السلام انه قال: لاجبر و لا تفویض بل امر بین امرین. فما معناه؟ من زعم أن الله عزوجل یفعل أفعالنا ثم یعذبنا علیها: فقد قال بالجبر، و من زعم أن الله عزوجل فوض امر الخلق و الرزق الی حججه: فقد قال بالتفویض. والقائل بالجبر كافر، و القائل بالتفویض مشرك. فقلت له یابن رسول الله فما امر بین أمرین؟ فقال: وجود السبیل الی إتیان ما امروا به و ترك ما نهوا عنه. فقلت له: فهل الله مشیة و إرادة فی ذلك؟ فقال: فأما الطاعات: فإرادة الله تعالی و مشیته فیها الأمر بها و الرضا لها و المعاونة علیها. و إرادته و مشیته فی المعاصی: النهی عنها و السخط لها و الخذلان علیها. قلت: فهل لله عزوجل فیها القضاء؟ قال نعم، ما من فعل یفعله العباد من خیر و شر إلا و لله تعالی فیه قضاء. قلت: ما معنی هذا القضاء؟ قال: الحكم علیهم بما یستحقونه علی أفعالهم من الثواب و العقاب فی الدنیا و الاخرة .
عیون ب 11 ح 17
زید بن عمیر گوید: بخدمت امام علی بن موسی الرضا در مرو رسیده و عرض كردم ،
[ صفحه 88]
ای پسر پیغمبر روایتی از حضرت صادق (علیه السلام) رسیده است كه: جبر و تفویض هر دو باطل است، و حقیقت امر فیمابین آندو باشد، آیا معنای اینحدیث چیست؟ آنحضرت فرمود: كسیكه خیال میكند كه خداوند متعال اعمال ما را انجام داده و سپس ما را بخاطر اعمال نادرست و خلاف عذاب میكند: قائل بجبر شده است. و اگر كسی معتقد باشد كه خداوند عزیز و جلیل موضوع خلقت و ارزاق را به بندگان مخصوص خود واگذار كرده است: قائل بتفویض شده است. و هر كه قائل بجبر باشد : كافر است. و اگر قائل بتفویض شد: مشرك خواهدبود.
پس عرض كردم: معنای - امر بین الامرین، چیست؟ فرمود: آن عبارت از وجود راهیست كه انسان از آن راه بتواند وظائف لازم خود را برآورده، و آنچه را كه نهی شده است ترك كند.
عرض كردم: آیا در این میان خدا را مشیت و اراده ای باشد؟
فرمود: مشیت و اراده پروردگار متعال در اینموارد اینستكه: در خصوص طاعات و فرائض واجب، امر و حكم كرده، و راضی و موافق با آن اعمال بوده، و معاونت و یاری فرماید.
و در خصوص معاصی و محرمات: نهی و منع از آنها كرده، و اظهار سخط و غضب نموده، و ترك معاونت و یاری خواهد كرد.
گفتم: آیا در اینموارد از طرف خداوند عزوجل در خصوص این اعمال حكم و قضاویت صادر میشود؟ فرمود: در مقابل هر عمل خیر و شری كه از بندگان او ظاهر میشود: قضاء و حكمی از جانب پروردگار متعال در آنمورد صادر گردد.
گفتم: معنی این حكم و قضاء چیست؟ فرمود: حكم كردنست مطابق هر عملی
[ صفحه 89]
از خیر و شر بجزایی از ثواب و عقاب.