کد مطلب:296302 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:231
نزول آيه
اول- روايت امّ سلمه
1) شهر بن حوشب گويد: براي عرض سلام خدمت امّ سلمه همسر پيامبر گرامي صلي اللَّه عليه و آله و سلم رفتم و گفتم: اي امّ المؤمنين درباره ي اين آيه اِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً چه مي فرماييد؟ گفت: من و پيامبر در اتاق
خواب خود روي عبايي خيبري آرميده بوديم كه فاطمه به همراه حسن و حسين عليهم السلام آمده، پيامبر فرمود: پسر عمويت (علي) كجاست؟ گفت: در خانه است. فرمود: او را نزد من فراخوان. فاطمه رفت و علي را فراخواند. آن گاه رسول خدا عبا را از زير ما كشيد و آن را جمع نموده در دست گرفت و عرضه داشت: «خداوندا، اينان اهل بيت منند، پس پليدي را از آنان دور كن و آنان را پاك و پاكيزه ساز».
من پشت سر رسول خدا نشسته بودم، گفتم: يا رسول اللَّه، پدر و مادرم فدايت، من چه؟ فرمود: تو به راه خير هستي. و اين آيه درباره ي پيامبر و علي و فاطمه و حسن و حسين عليهم السلام نازل شد. [1] .
و به سند ديگري نيز از امّ سلمه روايت شده كه گفت: اين آيه در خانه ي من نازل شد؛ رسول خدا صلي اللَّه عليه و آله و سلم در مصلاي خود (در خانه ي من) آنان را در زير عبايي پوشانيد، سپس دست خود را برآورده بر روي عبا گذاشت و عرضه داشت: «خداوندا، اينان اهل بيت منند، پس پليدي را از آنان دور ساز چنانكه از آل اسماعيل و اسحاق و يعقوب دور ساختي، و آنان را از پليدي پاك ساز چنانكه آل لوط و آل عمران و آل هارون را پاك ساختي.» گفتم: يا رسول اللَّه، آيا من با آنان داخل نشوم؟
فرمود: تو بر راه خير هستي و تو از همسران پيامبري.
دختر امّ سلمه گفت: مادرم! نام آنان را بگو. گفت: فاطمه علي، حسن و حسين عليهم السلام. [2] .
2) ابوعبداللَّه جدلي گويد: بر عايشه وارد شدم و گفتم: اين آيه اِنَّما يُريدُ اللَّهُ... كجا نازل شد؟ گفت: در خانه ي امّ سلمه.- امّ سلمه قبلا گفته بود كه اگر از عايشه بپرسي به تو خبر خواهد داد كه اين آيه در خانه ي من نازل شده است- ولي گفته است: رسول خدا صلي اللَّه عليه و آله و سلم همين طور كه نشسته بود ناگهان فرمود: كاش يكي مي رفت و علي و فاطمه و دو فرزند آنان (حسن و حسين) را نزد من فرامي خواند! من گفتم: كسي جز من نيست. پس چادر به سر كرده رفتم و آنان را آوردم. علي در برابر آن حضرت نشست، حسن و حسين سمت راست و چپ نشستند و فاطمه را پشت سر خود نشانيد، آن گاه پيراهني (عباي) خيبري را بر سر آنان كشيد و عرضه داشت: «ما همه به سوي تو هستيم- و سه بار اشاره كرد و گفت- به سوي تو نه به سوي آتش؛ خودم و خاندانم كه اهل بيت من هستند و از گوشت و خون منند».
امّ سلمه گفت: يا رسول اللَّه، مرا هم با آنان داخل ساز،
فرمود: «اي امّ سلمه، تو از همسران شايسته ي من هستي.» پس اين آيه نازل شد: اِنَّما يُريدُ اللَّهُ.... [3] .
3) عبداللَّه بن معين مولاي امّ سلمه گويد: امّ سلمه گفته است كه اين آيه در خانه ي وي نازل شده است. او گفت: رسول خدا صلي اللَّه عليه و آله و سلم مرا امر كرد كه در پي علي و فاطمه و حسن و حسين عليهم السلام بفرستم. چون همگي آمدند، علي را با دست راست و حسن را با دست چپ در آغوش گرفت و حسين را روي شكم خود و فاطمه را جلو زانوان خود نشاند [4] و سه مرتبه عرضه داشت: «خداوندا، اينان اهل و خاندان منند، پس پليدي را از آنان ببر و پاك و پاكيزه شان بدار.» من گفتم: پس من چه اي رسول خدا؟ فرمود: تو به خواست خدا بر راه خير هستي. [5] .
4) برادر دعبل از حضرت رضا از پدران خود از امام سجاد عليه السلام نقل مي كند كه امّ سلمه گفت: اين آيه در خانه ي من و در روز نوبت من نازل شد. در آن روز رسول خدا صلي اللَّه عليه و آله و سلم نزد من بود كه علي و فاطمه و حسن و حسين عليهم السلام را فراخواند، و
جبرئيل آمد و پيامبر عبايي فدكي را بر سر آنان كشيد و عرضه داشت: «خداوندا، اينان اهل بيت منند؛ خداوندا، هرگونه پليدي را از آنان دور كن و پاك و پاكيزه شان ساز.» جبرئيل گفت: اي محمد، من هم با شما هستم؟ پيامبر گفت: اي جبرئيل، تو هم از مايي. من گفتم: من هم از اهل بيت شمايم؟ و آمدم كه با آنان داخل شوم فرمود: در جاي خود باش اي امّ سلمه، تو عاقبت به خير هستي، تو از همسران پيامبر خدايي. جبرئيل گفت: اي محمد بخوان: اِنَّما يُريدُ اللَّهُ... و اين آيه در حق پيامبر و علي و فاطمه و حسن و حسين عليهم السلام مي باشد. [6] .
دوم- روايت حسين بن علي عليهماالسلام
زيدبن علي از پدرش از جدش (حسين بن علي) عليهم السلام روايت كرده گفت: رسول خدا صلي اللَّه عليه و آله و سلم در خانه ي امّ سلمه بود كه حلوايي براي او آوردند، آن گاه علي و فاطمه و حسن و حسين عليهم السلام را فراخواند و همه از آن خوردند، سپس عبايي خيبري را بر سر آنان كشيد و عرضه داشت: اِنَّما يُريدُ اللَّهُ... امّ سلمه گفت: يا رسول اللَّه، من هم با آنان هستم؟ فرمود: تو عاقبت به خير هستي. [7] .
سوم- روايت ابوسعيد خدري
وي نزول اين آيه را در حق پنج تن عليهم السلام روايت كرده [8] و در پاسخ عطيه نيز همين مطلب را تأييد كرده است. [9] .
چهارم- روايت امام باقر عليه السلام
آن حضرت نيز داستان نزول آيه را در خانه امّ سلمه در حق پنج تن آل عبا عليهم السلام و سئوال امّ سلمه و پاسخ منفي رسول خدا را نقل فرموده اند. [10] .
[1] تفسير فرات:112، مجمع البيان 356:8، بحارالانوار 213:35.
[2] تفسير فرات: 26، بحارالانوار 35:215.
[3] تفسير فرات: 124، بحارالانوار 35:215.
[4] اختلاف در جاي نشستن آنان، ناشي از تعدد اين حادثه يا ضعف حافظه ي راوي از امّ سلمه است. (م)
[5] امالي شيخ طوسي 270:1، بحارالانوار 209:35.
[6] امالي شيخ طوسي 235:1، بحارالانوار 208:35.
[7] كنز جامع الفوائد:203 و 204، بحارالانوار 25: 213. و در غير اين روايت ذكري از حريره (حلوا) نيست.
[8] فضائل ابن شاذان: 99، بحارالانوار 212:35 و 213.
[9] بحارالانوار 208:35.
[10] بحارالانوار 206:35.