کد مطلب:33540 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:168

دو نوع «غرور» در این عالم وجود دارد: غرور ملامت بردار و غرور غیر قابل ملامت

حاصل آنكه غرورها بر دو نوع هستند: پاره ای از غرورها هستند كه آدمی بخاطر آنها مستوجب ملامت نیست و پاره ای از غرورها هستند كه آدمی بخاطر آنها مستوجب ملامت است.

آنچه امیرالمومنین (ع) در اینجا آورده اند، از جنس غرور غیر مذموم است. یعنی غروری است كه منبعث از ساختمان وجودی ما و این جهان است و لذا چاره ناپذیر می باشد. ما انسانیم و لذا مغرور و غافلیم.

اما یك دسته از غرورها هم هستند كه می توان آدمی را بخاطر آنها ملامت كرد. اینها همان غرورهایی هستند كه پیامبران آمده اند تا ما را نسبت به آنها آگاه كنند و به ما بیاموزند كه چگونه آنها را از خویشتن بزداییم. زدودن این غرورها فقط با تذكر نسبت به حقیقت عالم حاصل می شود-

[صفحه 108]

همین و بس. یعنی شناختن واقعیت این جهان، شناختن شان مسافر بودن انسان و نیز اسیر خیال بودنش، سبب می شود كه آن غرورهای زدودنی، از میان بروند. علماء اخلاق و از همه بهتر غزالی در احیاء العلوم، اصناف غرور را كه طوائف گوناگون (فقیهان، متكلمان، صوفیان...) بدان گرفتار می آیند بیان كرده اند كه شایسته دانستن و عبرت آموختن است.

پس دنیای مذموم به معنایی كه بیان شد، عبارتست از دنیایی خیالی كه صفت فانی بودن و مزرعه بودن را ندارد.

این جهان جادوست، ما آن تاجریم
كه ازو مهتاب پیموده خریم

گز كند كرباس پانصد گز شتاب
ساحرانه او زنور ماهتاب

(مثنوی، دفتر پنجم، ابیات 1040 -1039)

در یكی از داستانهای كلیله و دمنه آمده است كه جادوگری ماهتاب را به شكل كرباس درمی آورد و به مردم می فروخت. كسانی كه از این كرباس می خریدند و می رفتند، می دیدند كه در دستشان چیزی نیست. این دنیا نیز از همین جادوگری ها می داند. ماهتاب را كرباس می كند و می فروشد، اما بعد از فروختن، خریدار دست خود را تهی می بیند.

و الذین كفروا اعمالهم كسراب بقیعه یحسبه الظمان ماء حتی اذا جاءه لم یجده شیا و وجد الله عنده فوفه حسابه و الله سریع الحساب (نور، 39)

و آنان كه كفر ورزیدند، كردارشان همچون سرابی است در كویر كه تشنه لب آن را آب پندارد، اما چون نزدیك شود آن را هیچ بیند و خدا را نزد آن می یابد، پس حسابش را به تمام بدهد و خدا سریع الحساب است.

پس به جاست كه باز هم به تبعیت از اولیاء خداوند، از خداوند

[صفحه 109]

بخواهیم كه ما را از تجافی از دار غرور برخوردار كند.

خداوند را می خوانیم كه درهای رحمتش را به روی ما بگشاید، دست نوازشش را از سر این امت برندارد و به ما توفیق مجاهدت با نفس و شفقت بر خلق عنایت بفرماید.

و السلام علیكم و رحمه الله.

[صفحه 111]

صفحه 108، 109، 111.