کد مطلب:338 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:397
حیض
حیض خونی است كه غالبا در هر ماه چند روزی از رحم زنها خارج می شود، و زن را در موقع دیدن خون حیض، حائض می گویند.
434 خون حیض در بیشتر اوقات، غلیظ و گرم و رنگ آن سرخ مایل به سیاهی یا سرخ است و با فشار و كمی سوزش بیرون می آید.
435 زنهای سیده بعد از تمام شدن شصت سال یائسه می شوند، یعنی خون حیض نمی بینند. و زنهایی كه سیده نیستند، بعد از تمام شدن پنجاه سال یائسه می شوند.
436 خونی كه دختر پیش از تمام شدن نه سال و زن بعد از یائسه شدن می بیند،حیض نیست.
437 زن حامله و زنی كه بچه شیر می دهد، ممكن است حیض ببیند.
438 دختری كه نمی داند نه سالش تمام شده یا نه، اگر خونی ببیند كه نشانه های حیض را نداشته باشد، حیض نیست. و اگر نشانه های حیض را داشته باشد و اطمینان به حیض بودنش پیدا كند، حیض است و معلوم می شود نه سال او تمام شده است.
439 زنی كه شك دارد یائسه شده یا نه، اگر خونی ببیند و نداند حیض است یا نه، باید بنا بگذارد كه یائسه نشده است.
440 مدت حیض كمتر از سه روز و بیشتر از ده روز نمی شود. و اگر مختصری هم ازسه روز كمتر باشد، حیض نیست.
441 باید سه روز اول حیض، پشت سر هم باشد. پس اگر مثلا دو روز خون ببیند و یك روز پاك شود و دوباره یك روز خون ببیند حیض نیست.
442 لازم نیست در تمام سه روز خون بیرون بیاید، بلكه اگر در فرج خون باشد، كافی است. و چنانچه در بین سه روز مختصری پاك شود و مدت پاك شدن به قدری كم باشد كه بگویند در تمام سه روز در فرج خون بوده، باز هم حیض است.
443 لازم نیست شب اول و شب چهارم را خون ببیند، ولی باید در شب دوم و سوم خون قطع نشود. پس اگر از اذان صبح روز اول تا غروب روز سوم پشت سر هم خون بیاید، یا در وسطهای روز اول شروع شود و در همان موقع از روز چهارم قطع شود ودر شب دوم و سوم هم هیچ خون قطع نشود، حیض است.
444 اگر سه روز پشت سر هم خون ببیند و پاك شود، چنانچه دوباره خون ببیند و روزهایی كه خون دیده و در وسط پاك بوده، روی هم از ده روز بیشتر نشود، روزهایی هم كه در وسط پاك، بوده حیض است.
445 اگر خونی ببیند كه از سه روز بیشتر و از ده روز كمتر باشد، و نداند خون دمل است یا خون حیض، چنانچه نداند دمل در طرف چپ است یا طرف راست در صورتی كه ممكن باشد، مقداری پنبه داخل كند و بیرون آورد، پس اگر خون از طرف چپ بیرون آید، خون حیض است و اگر از طرف راست بیرون آید خون دمل است. و اگر ممكن نباشد كه وارسی كند، در صورتی كه می داند خون سابق حیض بوده، حیض قرار دهد. و اگر دمل بوده، خون دمل قرار دهد. و اگر نمی داند خون حیض بوده یا دمل، باید همه چیزهایی را كه بر حائض حرام است، ترك كند، و همه عبادتهایی را كه زن غیر حایض انجام می دهد، بجا آورد.
446 اگر خونی ببیند كه از سه روز بیشتر و از ده روز كمتر باشد و نداند خون حیض است یا زخم، اگر قبلا حیض بوده حیض، و اگر پاك بوده پاك قرار دهد. و چنانچه نمی داند پاك بوده یا حیض، همه چیزهایی را كه بر حائض حرام است ترك كند و همه عبادتهایی كه زن غیر حائض انجام می دهد بجا آورد.
447 اگر خونی ببیند و شك كند كه خون حیض است یا نفاس، چنانچه شرایط حیض را داشته باشد، باید حیض قرار دهد.
448 اگر خونی ببیند كه نداند خون حیض است یا بكارت، باید خود را وارسی كند، یعنی مقداری پنبه داخل فرج نماید و كمی صبر كند بعد بیرون آورد، پس اگر اطراف آن آلوده باشد، خون بكارت است. و اگر به همه آن رسیده، حیض می باشد.
449 اگر كمتر از سه روز خون ببیند و پاك شود و بعد از سه روز خون ببیند خون دوم حیض است، و خون اول اگر چه در روزهای عادتش باشد حیض نیست.
احكام حائض
450 چند چیز بر حائض حرام است: اول: عبادتهایی كه مانند نماز باید با وضو یا غسل یا تیمم بجا آورده شود، ولی بجا آوردن عبادتهایی كه وضو و غسل و تیمم برای آنها لازم نیست، مانند نماز میت، مانعی ندارد. دوم: تمام چیزهایی كه بر جنب حرام است و در احكام جنابت گفته شد. سوم: جماع كردن در فرج، كه هم برای مرد حرام است و هم برای زن، اگر چه به مقدار ختنه گاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید، بلكه احتیاط واجب آن است كه مقدار كمتر از ختنه گاه را هم داخل نكند. و در دبر زن حائض وطی كردن، كراهت شدیده دارد.
451 جماع كردن در روزهایی هم كه حیض زن قطعی نیست ولی شرعا باید برای خود حیض قرار دهد، حرام است. پس زنی كه بیشتر از ده روز خون می بیند و باید به دستوری كه بعدا گفته می شود روزهای عادت خویشان خود را حیض قرار دهد، شوهرش نمی تواند در آن روزها با او نزدیكی كند.
452 اگر شماره روزهای حیض زن به سه قسمت تقسیم شود و مرد در قسمت اول آن، با زن خود در قبل جماع كند، بنابر احتیاط واجب باید هیجده نخود طلا كفاره به فقیر بدهد و اگر در قسمت دوم جماع كند، نه نخود و اگر در قسمت سوم جماع كند باید چهار نخود و نیم بدهد. مثلا زنی كه شش روز خون حیض می بیند اگر شوهرش در شب یا روز اول و دوم با او جماع كند باید هیجده نخود طلا بدهد و در شب یا روز سوم و چهارم نه نخود و در شب یا روز پنجم و ششم باید چهار نخود و نیم بدهد.
453 وطی در دبر زن حائض، كفاره ندارد.
454 لازم نیست طلای كفاره را از طلای سكه دار بدهد، ولی اگر بخواهد قیمت آن را بدهد، باید قیمت سكه دار بدهد.
455 اگر قیمت طلا در وقتی كه جماع كرده با وقتی كه می خواهد به فقیر بدهد فرق كرده باشد، باید قیمت وقتی را كه می خواهد به فقیر بدهد حساب كند.
456 اگر كسی هم در قسمت اول و هم در قسمت دوم و هم در قسمت سوم حیض، بازن خود جماع كند، باید هر سه كفاره را كه روی هم سی و یك نخود و نیم می شود بدهد.
457 اگر انسان بعد از آنكه در حال حیض جماع كرده و كفاره آن را داده دوباره جماع كند واجب است باز هم كفاره بدهد.
458 اگر با زن حائض چند مرتبه جماع كند و در بین آن كفاره ندهد، احتیاط واجب آن است كه برای هر جماع یك كفاره بدهد.
459 اگر مرد در حال جماع بفهمد زن حائض شده، باید فورا از او جدا شود. واگر جدا نشود، بنابر احتیاط واجب باید كفاره بدهد.
460 اگر مرد با زن حائض زنا كند یا با زن حائض نامحرمی به گمان اینكه عیال خود او است جماع نماید، احتیاط واجب آن است كه كفاره بدهد.
461 كسی كه نمی تواند كفاره بدهد، بهتر آن است كه صدقه ای به فقیر بدهد. و اگر نمی تواند، بنابر احتیاط واجب باید استغفار كند، و هر وقت توانست باید كفاره بدهد.
462 طلاق دادن زن در حال حیض، به طوری كه در كتاب طلاق گفته می شود، باطل است.
463 اگر زن بگوید حائضم یا از حیض پاك شده ام، باید حرف او را قبول كرد.
464 اگر زن در بین نماز حائض شود، نماز او باطل است.
465 اگر زن در بین نماز شك كند كه حائض شده یا نه، نماز او صحیح است. ولی اگر بعد از نماز بفهمد كه در بین نماز حائض شده، نمازی كه خوانده باطل است.
466 بعد از آنكه زن از خون حیض پاك شد، واجب است برای نماز و عبادتهای دیگری كه باید با وضو یا غسل یا تیمم بجا آورده شود، غسل كند. و دستور آن مثل غسل جنابت است. ولی برای نماز باید پیش از غسل یا بعد از آن وضو هم بگیرد،و اگر پیش از غسل وضو بگیرد بهتر است.
467 بعد از آن كه زن از خون حیض، پاك شد، اگر چه غسل نكرده باشد، طلاق او صحیح است، و شوهرش هم می تواند با او جماع كند. ولی احتیاط مستحب آن است كه پیش از غسل از جماع با او خودداری كند. اما كارهای دیگری كه در وقت حیض بر او حرام بوده مانند توقف در مسجد و مس خط قرآن، تا غسل نكند بر او حلال نمی شود.
468 اگر آب برای وضو و غسل كافی نباشد و به اندازه ای باشد كه بتواند یا غسل كند یا وضو بگیرد، بنابر احتیاط واجب باید غسل كند و بدل از وضو تیمم نماید. و اگر فقط برای وضو كافی باشد و به اندازه غسل نباشد، باید وضو بگیرد و عوض غسل تیمم نماید. و اگر برای هیچ یك از آنها آب ندارد، باید دو تیمم كند،یكی بدل از غسل و دیگری بدل از وضو.
469 نمازهای یومیه ای كه زن در حال حیض نخوانده، قضا ندارد، ولی روزه های واجب را باید قضا نماید.
470 هرگاه وقت نماز داخل شود و بداند كه اگر نماز را تاخیر بیندازد حائض می شود، باید فورا نماز بخواند.
471 اگر زن نماز را تاخیر بیندازد و از اول وقت به اندازه انجام واجبات یك نماز بگذرد و حائض شود، قضای آن نماز بر او واجب است. ولی در تند خواندن و كند خواندن و چیزهای دیگر باید ملاحظه حال خود را بكند، مثلا زنی كه مسافر نیست اگر در اول ظهر نماز نخواند، قضای آن در صورتی واجب می شود كه به مقدار خواندن چهار ركعت نماز به دستوری كه گفته شد از اول ظهر بگذرد و حائض شود، و برای كسی كه مسافر است گذشتن وقت به مقدار خواندن دو ركعت كافی است. و نیز باید ملاحظه تهیه شرایط ی را كه دارا نیست بنماید، پس اگر به مقدار فراهم آوردن آن مقدمات و خواندن یك نماز بگذرد و حائض شود قضا واجب است، و گرنه واجب نیست.
472 اگر زن در آخر وقت نماز از خون پاك شود و به اندازه غسل و وضو و مقدمات دیگر نماز مانند تهیه كردن لباس یا آب كشیدن آن و خواندن یك ركعت نماز یا بیشتر از یك ركعت وقت داشته باشد، باید نماز را بخواند و اگر نخواند باید قضای آن را بجا آورد.
473 اگر زن حائض به اندازه غسل و وضو وقت ندارد، ولی می تواند با تیمم نماز را در وقت بخواند آن نماز بر او واجب نیست. اما اگر گذشته از تنگی وقت تكلیفش تیمم است، مثل آنكه آب برایش ضرر دارد، باید تیمم كند و آن نماز را بخواند.
474 اگر زن حائض بعداز پاك شدن شك كند كه برای نماز وقت دارد یا نه، باید نمازش را بخواند.
475 اگر به خیال این كه به اندازه تهیه مقدمات نماز و خواندن یك ركعت وقت ندارد نماز نخواند، و بعد بفهمد وقت داشته، باید قضای آن نماز را بجا آورد.
476 مستحب است زن حائض در وقت نماز خود را از خون پاك نماید و پنبه و دستمال را عوض كند و وضو بگیرد، و اگر نمی تواند وضو بگیرد تیمم نماید و در جای نماز رو به قبله بنشیند و مشغول ذكر و دعا و صلوات شود.
477 خواندن و همراه داشتن قرآن و رساندن جایی از بدن به حاشیه و ما بین خطهای قرآن و نیز خضاب كردن به حنا و مانند آن برای حائض مكروه است.
اقسام زنهای حائض
478 زنهای حائض بر شش قسمند: اول: صاحب عادت وقتیه و عددیه، و آن زنی است كه دو ماه پشت سر هم در وقت معین خون حیض ببیند و شماره روزهای حیض اوهم در هر دو ماه یك اندازه باشد، مثل آنكه دو ماه پشت سر هم از اول ماه تا هفتم خون ببیند. دوم: صاحب عادت وقتیه، و آن زنی است كه دو ماه پشت سر هم در وقت معین، خون حیض ببیند ولی شماره روزهای حیض او در هر دو ماه یك اندازه نباشد، مثلا دو ماه پشت سر هم از روز اول ماه خون ببیند ولی ماه اول روز هفتم، و ماه دوم روز هشتم از خون پاك شود. سوم: صاحب عادت عددیه، و آن زنی است كه شماره روزهای حیض او در دو ماه پشت سر هم به یك اندازه باشد، ولی وقت دیدن آن دو خون یكی نباشد، مثل آنكه ماه اول از پنجم تا دهم و ماه دوم از دوازدهم تا هفدهم خون ببیند. چهارم: مضطربه، و آن زنی است كه چند ماه خون دیده، ولی عادت معینی پیدا نكرده یا عادتش به هم خورده و عادت تازه ای پیدا نكرده است. پنجم: مبتدئه، و آن زنی است كه دفعه اول خون دیدن او است. ششم: ناسیه، و آن زنی است كه عادت خود را فراموش كرده است. و هر كدام اینها احكامی دارند كه در مسایل آینده گفته می شود.
1- صاحب عادت وقتیه و عددیه
479 زنهایی كه عادت وقتیه و عددیه دارند سه دسته اند: اول: زنی كه دو ماه پشت سر هم در وقت معین، خون حیض ببیند و در وقت معین هم پاك شود، مثلا دو ماه پشت سر هم از روز اول ماه، خون ببیند و روز هفتم پاك شود، كه عادت حیض این زن از اول ماه تا هفتم است. دوم: زنی كه از خون پاك نمی شود ولی دو ماه پشت سر هم چند روز معین مثلا از اول ماه تا هشتم خونی كه می بیند نشانه های حیض را دارد، یعنی غلیظ و سیاه و گرم است و با فشار و سوزش بیرون می آید. و بقیه خونهای او نشانه های استحاضه را دارد، كه عادت او از اول ماه تا هشتم می شود. سوم: زنی كه دو ماه پشت سر هم در وقت معین، خون حیض ببیند و بعداز آنكه سه روز یا بیشتر خون دید یك روز یا بیشتر پاك شود و دوباره خون ببیند و تمام روزهایی كه خون دیده با روزهایی كه در وسط پاك بوده از ده روز بیشتر نشود و در هر دو ماه همه روزهایی كه خون دیده و در وسط پاك بوده روی هم یك اندازه باشد كه عادت او به اندازه تمام روزهایی است كه خون دیده و در وسط پاك بوده است، و لازم نیست روزهایی كه در وسط پاك بوده در هر دو ماه به یك اندازه باشد، مثلا اگر در ماه اول از روز اول ماه تا سوم خون ببیند و سه روز پاك شود و دوباره سه روز خون ببیند و در ماه دوم بعد از آن كه سه روز خون دید، سه روز یا كمتر یا بیشتر پاك شود و دوباره خون ببیند و روی هم از نه روز بیشتر نشود،همه حیض است، و عادت این زن نه روز می شود.
480 زنی كه عادت وقتیه و عددیه دارد اگر در وقت عادت یا دو سه روز جلوتر یا دو سه روز عقب تر خون ببیند، به طوری كه بگویند حیض را جلو یا عقب انداخته اگر چه آن خون، نشانه های حیض را نداشته باشد، باید به احكامی كه برای زن حائض گفته شد عمل كند. و چنانچه بعد بفهمد حیض نبوده مثل اینكه پیش از سه روز پاك شود، باید عبادتهایی را كه بجا نیاورده قضا نماید.
481 زنی كه عادت وقتیه و عددیه دارد، اگر چند روز پیش از عادت و همه روزهای عادت و چند روز بعد از عادت خون ببیند و روی هم از ده روز بیشتر نشود،همه حیض است. و اگر از ده روز بیشتر شود، فقط خونی را كه در روزهای عادت خود دیده، حیض است، و خونی كه پیش از آن و بعد از آن دیده استحاضه می باشد، و باید عبادتهایی را كه در روزهای پیش از عادت و بعد از عادت بجا نیاورده قضا نماید.و اگر همه روزهای عادت را با چند روز پیش از عادت خون ببیند و روی هم از ده روز بیشتر نشود، همه حیض است. و اگر از ده روز بیشتر شود، فقط روزهای عادت او حیض است و خونی كه جلوتر از آن دیده استحاضه می باشد، و چنانچه در آن روزها عبادت نكرده باید قضا نماید. و اگر همه روزهای عادت را با چند روز بعد از عادت خون ببیند و روی هم از ده روز بیشتر نشود، همه حیض است. و اگر بیشتر شود، فقط روزهای عادت حیض و باقی استحاضه است.
482 زنی كه عادت وقتیه و عددیه دارد، اگر مقداری از روزهای عادت را با چند روز پیش از عادت خون ببیند و روی هم از ده روز بیشتر نشود، همه حیض است.و اگر از ده روز بیشتر شود، روزهایی كه در عادت خون دیده با چند روز پیش از آن كه روی هم به مقدار عادت او شود حیض، و روزهای اول را استحاضه قرار می دهد. واگر مقداری از روزهای عادت را با چند روز بعد از عادت خون ببیند و روی هم از ده روز بیشتر نشود، همه حیض است. و اگر بیشتر شود، باید روزهایی كه در عادت خون دیده با چند روز بعد از آن كه روی هم به مقدار عادت او شود حیض، و بقیه را استحاضه قرار دهد.
483 زنی كه عادت دارد، اگر بعد از آنكه سه روز یا بیشتر خون دید، پاك شود و دوباره خون ببیند و فاصله بین دو خون كمتر از ده روز باشد و همه روزهایی كه خون دیده با روزهایی كه در وسط پاك بوده از ده روز بیشتر باشد، مثل آنكه پنج روز خون ببیند و پنج روز پاك شود و دوباره پنج روز خون ببیند، چند صورت دارد: 1- آنكه تمام خونی كه دفعه اول دیده، یا مقداری از آن، در روزهای عادت باشد و خون دوم كه بعد از پاك شدن می بیند در روزهای عادت نباشد، كه بایدهمه خون اول را حیض و خون دوم را استحاضه قرار دهد. 2- آنكه خون اول در روزهای عادت نباشد، و تمام خون دوم یا مقداری از آن در روزهای عادت باشد كه باید همه خون دوم را حیض و خون اول را استحاضه قرار دهد. 3- آنكه مقداری از خون اول و دوم در روزهای عادت باشد، و خون اولی كه در روزهای عادت بوده از سه روز كمتر نباشد و با پاكی وسط و مقداری از خون دوم كه آن هم در روزهای عادت بوده از ده روز بیشتر نباشد، كه در این صورت همه آنها حیض است. و مقداری از خون اول كه پیش از روزهای عادت بوده و مقداری از خون دوم كه بعد از روزهای عادت بوده استحاضه است، مثلا اگر عادتش از سوم ماه تا دهم بوده، در صورتی كه یك ماه از اول تا ششم خون ببیند و دو روز پاك شود و بعد تا پانزدهم خون ببیند، از سوم تا دهم حیض است و از اول تا سوم و همچنین از دهم تا پانزدهم استحاضه می باشد. 4- آنكه مقداری از خون اول و دوم در روزهای عادت باشد. ولی خون اولی كه در روزهای عادت بوده، از سه روز كمتر باشد، كه باید در تمام دو خون و پاكی وسط، كارهایی را كه بر حائض حرام است و سابقا گفته شد ترك كند و كارهای استحاضه را بجا آورد، یعنی به دستوری كه برای زن مستحاضه گفته شد عبادتهای خود را انجام دهد.
484 زنی كه عادت وقتیه و عددیه دارد، اگر در وقت عادت خون نبیند و در غیر آن وقت به شماره روزهای حیضش خون ببیند، باید همان را حیض قرار دهد، چه پیش از وقت عادت دیده باشد چه بعد از آن.
485 زنی كه عادت وقتیه و عددیه دارد، اگر در وقت عادت خود او باشد و بعد از پاك شدن، دوباره به شماره روزهای عادتی كه داشته خون ببیند، باید در هر دو خون كارهایی را كه بر حائض حرام است ترك كند و كارهای استحاضه را بجا آورد.
486 زنی كه عادت وقتیه و عددیه دارد، اگر بیشتر از ده روز خون ببیند، خونی كه در روزهای عادت دیده اگر چه نشانه های حیض را نداشته باشد، حیض است. و خونی كه بعد از روزهای عادت دیده، اگر چه نشانه های حیض را داشته باشد، استحاضه است.مثلا زنی كه عادت حیض او از اول ماه تا هفتم است، اگر از اول تا دوازدهم خون ببیند، هفت روز اول آن حیض، و پنج روز بعد استحاضه می باشد.
2- صاحب عادت وقتیه
487 زنهایی كه عادت وقتیه دارند سه دسته اند: اول: زنی كه دو ماه پشت سر هم در وقت معین، خون حیض ببیند و بعد از چند روز پاك شود، ولی شماره روزهای آن در هر دو ماه یك اندازه نباشد. مثلا دو ماه پشت سر هم روز اول ماه خون ببیندولی ماه اول روز هفتم، و ماه دوم روز هشتم از خون پاك شود، كه این زن باید روز اول ماه را عادت حیض خود قرار دهد. دوم: زنی كه از خون پاك نمی شود ولی دو ماه پشت سر هم در وقت معین خون او نشانه های حیض را دارد، یعنی غلیظ و سیاه و گرم است و با فشار و سوزش بیرون می آید، و بقیه خونهای او نشانه استحاضه را دارد، و شماره روزهایی كه خون او نشانه حیض دارد، در هر دو ماه یك اندازه نیست. مثلا در ماه اول، از اول ماه تا هفتم، و در ماه دوم از اول ماه تا هشتم،خون او نشانه های حیض و بقیه نشانه استحاضه را داشته باشد، كه این زن هم باید روز اول ماه را روز اول عادت حیض خود قرار دهد. سوم: زنی كه دو ماه پشت سر هم در وقت معین، سه روز یا بیشتر خون حیض ببیند و بعد پاك شود و دو مرتبه خون ببیندو تمام روزهایی كه خون دیده با روزهایی كه در وسط پاك بوده از ده روز بیشتر نشود ولی ماه دوم كمتر یا بیشتر از ماه اول باشد. مثلا در ماه اول هشت روز و در ماه دوم نه روز باشد، كه این زن هم باید روز اول ماه را روز اول عادت حیض خود قرار دهد.
488 زنی كه عادت وقتیه دارد، اگر در وقت عادت خود یا دو سه روز پیش از عادت یا دو سه روز بعد از عادت، خون ببیند به طوری كه بگویند حیض راجلو یا عقب انداخته، اگر چه آن خون نشانه های حیض را نداشته باشد، باید به احكامی كه برای زنهای حائض گفته شد، رفتار نماید. و اگر بعد بفهمد حیض نبوده،مثل آنكه پیش از سه روز پاك شود، باید عبادتهایی را كه بجا نیاورده قضا نماید.
489 زنی كه عادت وقتیه دارد، اگر بیشتر از ده روز خون ببیند و نتواند حیض را به واسطه نشانه های آن تشخیص دهد، باید شماره عادت خویشان خود را حیض قرار دهد، چه پدری باشند چه مادری، زنده باشند یا مرده. ولی در صورتی می تواند عادت آنان را حیض خود قرار دهد كه شماره روزهای حیض همه آنان یك اندازه باشد و اگر شماره روزهای حیض آنان یك اندازه نباشد، مثلا عادت بعضی پنج روز و عادت بعضی دیگر هفت روز باشد، نمی تواند عادت آنان را حیض خود قرار دهد. مگر كسانی كه عادتشان با دیگران فرق دارد، به قدری كم باشند كه در مقابل آنان هیچ حساب شوند، كه در این صورت باید عادت بیشتر آنان را حیض خود قرار دهد.
490 زنی كه عادت وقتیه دارد و شماره عادت خویشان خود را حیض قرار می دهد، باید روزی را كه در هر ماه اول عادت او بوده، اول حیض خود قرار دهد.مثلا زنی كه هر ماه، روز اول ماه خون می دیده و گاهی روز هفتم و گاهی روز هشتم پاك می شده، چنانچه یك ماه، دوازده روز خون ببیند و عادت خویشانش هفت روز باشد،باید هفت روز اول ماه را حیض و باقی را استحاضه قرار دهد.
491 زنی كه عادت وقتیه دارد و باید شماره عادت خویشان خود را حیض قرار دهد، چنانچه خویش نداشته باشد، یا شماره عادت آنان مثل هم نباشد، باید در هر ماه از روزی كه خون می بیند تا هفت روز را حیض، و بقیه را استحاضه قرار دهد.
3- صاحب عادت عددیه
492 زنهایی كه عادت عددیه دارند سه دسته اند: اول: زنی كه شماره روزهای حیض او در دو ماه پشت سر هم یك اندازه باشد، ولی وقت خون دیدن او یكی نباشد كه در این صورت هر چند روزی كه خون دیده عادت او می شود. مثلا اگر ماه اول از روز اول تا پنجم و ماه دوم از یازدهم تا پانزدهم خون ببیند، عادت او پنج روز می شود. دوم: زنی كه از خون پاك نمی شود ولی دو ماه پشت سر هم چند روز از خونی كه می بیند نشانه حیض و بقیه نشانه استحاضه را دارد و شماره روزهایی كه خون نشانه حیض دارد در هر دو ماه یك اندازه است، اما وقت آن یكی نیست، كه در این صورت هر چند روزی كه خون او نشانه حیض را دارد، عادت او می شود. مثلا اگر یك ماه از اول ماه تا پنجم و ماه بعد از یازدهم تا پانزدهم، خون او نشانه حیض و بقیه نشانه استحاضه را داشته باشد، شماره روزهای عادت او پنج روز می شود. سوم: زنی كه دو ماه پشت سر هم سه روز یا بیشتر خون ببیند و یك روز یا بیشتر پاك شود و دو مرتبه خون ببیند و وقت دیدن خون در ماه اول با ماه دوم فرق داشته باشد، كه اگر تمام روزهایی كه خون دیده و روزهایی كه در وسط پاك بوده از ده روز بیشتر نشود و شماره روزهای آن هم به یك اندازه باشد، تمام روزهایی كه خون دیده با روزهای وسط كه پاك بوده عادت حیض او می شود، و لازم نیست روزهایی كه در وسط پاك بوده در هر دو ماه به یك اندازه باشد. مثلا اگر ماه اول از روز اول ماه تا سوم خون ببیند و دو روز پاك شود، و دوباره سه روز خون ببیند و ماه دوم از یازدهم تا سیزدهم خون ببیند و دو روز یا بیشتر یا كمتر پاك شود و دوباره خون ببیند و روی هم از هشت روز بیشتر نشود، عادت او هشت روز می شود.
493 زنی كه عادت عددیه دارد، اگر بیشتر از شماره عادت خود خون ببینداز ده روز بیشتر شود، چنانچه همه خونهایی كه دیده یك جور باشد، باید از موقع دیدن خون به شماره روزهای عادتش حیض، و بقیه را استحاضه قرار دهد. و اگر همه خونهایی كه دیده یك جور نباشد، بلكه چند روز از آن نشانه حیض و چند روز دیگر نشانه استحاضه را داشته باشد، اگر روزهایی كه خون، نشانه حیض را دارد با شماره روزهای عادت او یك اندازه است، باید همان روزها را حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد. و اگر روزهایی كه خون نشانه حیض دارد، از روزهای عادت او بیشتر است، فقط به اندازه روزهای عادت او حیض، و بقیه استحاضه است. و اگر روزهایی كه خون نشانه حیض دارد از روزهای عادت او كمتر است، باید آن روز را باچند روز دیگر كه روی هم به اندازه روزهای عادتش شود، حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد.
مضطربه
494 مضطربه یعنی زنی كه چند ماه خون دیده ولی عادت معینی پیدا نكرده اگر بیشتر از ده روز خون ببیند و همه خونهایی كه دیده یك جور باشد، چنانچه عادت خویشان او هفت روز است، باید هفت روز را حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد، و اگر كمتر است مثلا پنج روز است، باید همان را حیض قرار دهد. و بنابر احتیاط واجب در تفاوت بین شماره عادت آنان و هفت روز، كه دو روز است،كارهایی را كه بر حائض حرام است ترك نماید، و كارهای استحاضه را بجا آورد،یعنی به دستوری كه برای زن مستحاضه گفته شد عبادتهای خود را انجام دهد. و اگر عادت خویشانش بیشتر از هفت روز مثلا نه روز است، باید هفت روز را حیض قرار دهد و بنابر احتیاط واجب در تفاوت بین هفت روز و عادت آنان، كه دو روز است،كارهای استحاضه را بجا آورد و كارهایی را كه بر حائض حرام است ترك نماید.
495 مضطربه اگر بیشتر از ده روز خونی ببیند كه چند روز آن، نشانه حیض و چند روز دیگر نشانه استحاضه دارد، چنانچه خونی كه نشانه حیض دارد كمتر از سه روز یا بیشتر از ده روز نباشد، همه آن حیض است. و اگر خونی كه نشانه حیض را دارد كمتر از سه روز باشد، باید همان را حیض قرار دهد، و تا هفت روز بقیه به دستوری كه در مساله قبل گفته شد رفتار نماید. و همچنین است اگر پیش از گذشتن ده روز از خونی كه نشانه حیض دارد، دوباره خونی ببیند كه آن هم نشانه حیض را داشته باشد، مثل آنكه پنج روز خون سیاه و نه روز خون زرد، و دوباره پنج روز خون سیاه ببیند، باید خون اول را حیض قرار دهد و بقیه آن را تا هفت روز به دستوری كه در مساله قبل گفته شد رفتار نماید.
مبتدئه
496 مبتدئه یعنی زنی كه دفعه اول خون دیدن اوست، اگر بیشتر از ده روز خون ببیند و همه خونهایی كه دیده یك جور باشد، باید عادت خویشان خود را به طوری كه در وقتیه گفته شد حیض، و بقیه را استحاضه قرار دهد.
497 مبتدئه اگر بیشتر از ده روز خونی ببیند كه چند روز آن نشانه حیض و چند روز دیگر نشانه استحاضه را داشته باشد، چنانچه خونی كه نشانه حیض دارد كمتر از سه روز و بیشتر از ده روز نباشد، همه آن حیض است. ولی اگر پیش از گذشتن ده روز از خونی كه نشانه حیض دارد دوباره خونی ببیند كه آن هم نشانه خون حیض داشته باشد، مثل آن كه پنج روز خون سیاه و نه روز خون زرد و دوباره پنج روز خون سیاه ببیند، باید از اول خون اول، كه نشانه حیض دارد، حیض قرار دهد، و در عدد،رجوع به خویشاندان خود كند و بقیه را استحاضه قرار دهد.
498 مبتدئه اگر بیشتر از ده روز خونی ببیند كه چند روز آن نشانه حیض و چند روز دیگر آن نشانه استحاضه داشته باشد، چنانچه خونی كه نشانه حیض دارد از سه روز كمتر یا از ده روز بیشتر باشد، باید از اولی كه خون نشانه حیض دارد،حیض قرار دهد و در عدد، به خویشاوندان خود رجوع كند و بقیه را استحاضه قرار دهد.
6- ناسیه
499 ناسیه یعنی زنی كه عادت خود را فراموش كرده است، اگر بیشتر از ده روز خون ببیند، باید روزهایی كه خون او نشانه حیض را دارد تا ده روز حیض قرار دهد و بقیه را استحاضه قرار دهد. و اگر نتواند حیض را به واسطه نشانه های آن تشخیص دهد، بنابر احتیاط واجب باید هفت روز اول را حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد.
مسائل متفرقه حیض
500 مبتدئه و مضطربه و ناسیه و زنی كه عادت عددیه دارد، اگر خونی ببینند كه نشانه های حیض داشته باشد یا یقین كنند كه سه روز طول می كشد، باید عبادت را ترك كنند. و چنانچه بعد بفهمند حیض نبوده، باید عبادتهایی را كه بجانیاورده اند، قضا نمایند. ولی اگر یقین نكنند كه تا سه روز طول می كشد و نشانه های حیض را هم نداشته باشد، بنابر احتیاط واجب باید تا سه روز كارهای استحاضه را بجا آورند و كارهایی را كه بر حائض حرام است ترك نمایند. و چنانچه پیش از سه روز پاك نشدند، باید آن را حیض قرار دهند.
501 زنی كه در حیض عادت دارد، چه در وقت حیض عادت داشته باشد چه در عدد حیض، یا هم در وقت و هم در عدد آن، اگر دو ماه پشت سر هم بر خلاف عادت خود خونی ببیند كه وقت آن یا شماره روزهای آن یا هم وقت و هم شماره روزهای آن یكی باشد، عادتش بر می گردد به آنچه در این دو ماه دیده است. مثلا اگر از روز اول ماه تا هفتم خون می دیده و پاك می شده چنانچه دو ماه از دهم تا هفدهم ماه، خون ببیند و پاك شود، از دهم تا هفدهم عادت او می شود.
502 مقصود از یك ماه، از ابتدای خون دیدن است تا سی روز، نه از روز اول ماه تا آخر ماه.
503 زنی كه معمولا ماهی یك مرتبه خون می بیند، اگر در یك ماه دو مرتبه خون ببیند و آن خون نشانه های حیض را داشته باشد، چنانچه روزهایی كه در وسط پاك بوده از ده روز كمتر نباشد، باید هر دو را حیض قرار دهد.
504 اگر سه روز یا بیشتر خونی ببیند كه نشانه حیض را دارد، بعد ده روز یا بیشتر خونی ببیند كه نشانه استحاضه را دارد و دوباره سه روز خونی به نشانه های حیض ببیند، باید خون اول و خون آخر را كه نشانه های حیض داشته، حیض قرار دهد.
505 اگر زن پیش از ده روز پاك شود و بداند كه در باطن خون نیست، باید برای عبادتهای خود غسل كند، اگر چه گمان داشته باشد كه پیش از تمام شدن ده روز دوباره خون می بیند. ولی اگر یقین داشته باشد كه پیش از تمام شدن ده روز دوباره خون می بیند، نباید غسل كند و نمی تواند نماز بخواند، و باید به احكام حائض رفتار نماید.
506 اگر زن پیش از ده روز پاك شود، و احتمال دهد كه در باطن خون هست، باید قدری پنبه داخل فرج نماید و كمی صبر كند و بیرون آورد. پس اگر پاك بود، غسل كند و عبادتهای خود را بجا آورد. و اگر پاك نبود، اگر چه به آب زرد رنگی هم آلوده باشد، چنانچه در حیض عادت ندارد یا عادت او ده روز است،باید صبر كند كه اگر پیش از ده روز پاك شد، غسل كند، و اگر سر ده روز پاك شد،یا خون او از ده گذشت، سر ده روز غسل نماید. و اگر عادتش كمتر از ده روز است،در صورتی كه بداند پیش از تمام شدن ده روز یا سر ده روز پاك می شود، نباید غسل كند. و اگر احتمال دهد خون او از ده روز می گذرد، احتیاط واجب آن است كه تا یك روز عبادت را ترك كند و بعد از آن می تواند تا ده روز عبادت را ترك كند.ولی بهتر است تا ده روز كارهایی را كه بر حائض حرام است ترك كند و كارهای مستحاضه را انجام دهد. پس اگر پیش از تمام شدن ده روز یا سر ده روز از خون پاك شد تمامش حیض است، و اگر از ده روز گذشت، باید عادت خود را حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد و عبادتهایی را كه بعد از روزهای عادت بجا نیاورده قضا نماید.
507 اگر چند روز را حیض قرار دهد و عبادت نكند، بعد بفهمد حیض نبوده است،باید نماز و روزه ای را كه در آن روزها بجا نیاورده قضا نماید. و اگر چند روز را به گمان این كه حیض نیست عبادت كند، بعد بفهمد حیض بوده، چنانچه آن روزها را روزه گرفته، باید قضا نماید.
نفاس
508 از وقتی كه اولین جزو بچه از شكم مادر بیرون می آید، هر خونی كه زن می بیند، اگر پیش از ده روز یا سر ده روز قطع شود، خون نفاس است، و زن را در حال نفاس، نفساء می گویند.
509 خونی كه زن پیش از بیرون آمدن اولین جزء بچه می بیند، نفاس نیست.
510 لازم نیست كه خلقت بچه تمام باشد، بلكه اگر خون بسته ای هم از رحم زن خارج شود و خود زن بداند، یا چهار نفر قابله بگویند كه اگر در رحم می ماند انسان می شد، خونی كه تا ده روز ببیند، خون نفاس است.
511 ممكن است خون نفاس یك آن بیشتر نیاید، ولی بیشتر از ده روز نمی شود.
512 هرگاه شك كند كه چیزی سقط شده یا نه، یا چیزی كه سقط شده اگر می ماند انسان می شد یا نه، لازم نیست وارسی كند. و خونی كه از او خارج می شود شرعا خون نفاس نیست.
513 توقف در مسجد و رساندن جایی از بدن به خط قرآن و كارهای دیگری كه بر حائض حرام است، بر نفساء هم حرام است. و آنچه بر حائض واجب و مستحب و مكروه است، بر نفساء هم واجب و مستحب و مكروه می باشد.
514 طلاق دادن زنی كه در حال نفاس می باشد، باطل است، و نزدیكی كردن با او حرام می باشد. و اگر شوهرش با او نزدیكی كند، احتیاط واجب آن است به دستوری كه در احكام حیض گفته شد، كفاره بدهد.
515 وقتی زن از خون نفاس پاك شد، باید غسل كند و عبادتهای خود را بجاآورد. و اگر دوباره خون ببیند، چنانچه روزهایی كه خون دیده با روزهایی كه در وسط پاك بوده، روی هم ده روز یا كمتر از ده روز باشد، تمام آن نفاس است.و اگر روزهایی كه پاك بوده روزه گرفته باشد، باید قضا نماید.
516 اگر زن از خون نفاس پاك شود و احتمال دهد كه در باطن خون هست، باید مقداری پنبه داخل فرج نماید و كمی صبر كند كه اگر پاك است، برای عبادتهای خود غسل كند.
517 اگر خون نفاس زن از ده روز بگذرد، چنانچه در حیض عادت دارد، به اندازه روزهای عادت او نفاس و بقیه استحاضه است. و اگر عادت ندارد، تا ده روز نفاس و بقیه استحاضه می باشد. و احتیاط مستحب آن است كسی كه عادت دارد، از روز بعد از عادت و كسی كه عادت ندارد، بعد از روز دهم تا روز هیجدهم زایمان كارهای استحاضه را بجا آورد و كارهایی را كه بر نفساء حرام است، ترك كند.
518 زنی كه عادت حیضش كمتر از ده روز است، اگر بیشتر از روزهای عادتش خون نفاس ببیند، باید به اندازه روزهای عادت خود نفاس قرار دهد، و بعداز آن تا روز دهم می تواند عبادت را ترك نماید یا كارهای مستحاضه را انجام دهد.ولی ترك عبادت، یك روز یا دو روز خیلی خوب است. پس اگر از ده روز بگذرد، به روزهای عادتش حیض است و بقیه استحاضه است، و اگر عبادت را ترك كرده باید قضا كند.
519 زنی كه در حیض عادت دارد، اگر بعد از زاییدن تا یك ماه یا بیشتر ازیك ماه، پی در پی خون ببیند، به اندازه روزهای عادت او نفاس است. و ده روز از خونی كه بعد از نفاس می بیند، اگر چه در روزهای عادت ماهانه اش باشد، استحاضه است. مثلا زنی كه عادت حیض او از بیستم هر ماه تا بیست و هفتم آن است، اگر روز دهم ماه زایید و تا یك ماه یا بیشتر پی در پی خون دید، تا روز هفدهم نفاس،و از روز هفدهم تا ده روز حتی خونی كه در روزهای عادت خود كه از بیستم تا بیست و هفتم است می بیند، استحاضه می باشد. و بعد از گذشتن ده روز، اگر خونی را كه می بیند، در روزهای عادتش باشد حیض است، چه نشانه های حیض را داشته باشد یا نداشته باشد. و اگر در روزهای عادتش نباشد، اگر چه نشانه های حیض را داشته باشد، باید آن را استحاضه قرار دهد.
520 زنی كه در حیض عادت ندارد، اگر بعد از زایمان تا یك ماه یا بیشتراز یك ماه خون ببیند، ده روز اول آن نفاس و ده روز دوم آن استحاضه است. و خونی كه بعد از آن می بیند، اگر نشانه حیض را داشته باشد حیض، و گرنه آن هم استحاضه می باشد.
434 خون حیض در بیشتر اوقات، غلیظ و گرم و رنگ آن سرخ مایل به سیاهی یا سرخ است و با فشار و كمی سوزش بیرون می آید.
435 زنهای سیده بعد از تمام شدن شصت سال یائسه می شوند، یعنی خون حیض نمی بینند. و زنهایی كه سیده نیستند، بعد از تمام شدن پنجاه سال یائسه می شوند.
436 خونی كه دختر پیش از تمام شدن نه سال و زن بعد از یائسه شدن می بیند،حیض نیست.
437 زن حامله و زنی كه بچه شیر می دهد، ممكن است حیض ببیند.
438 دختری كه نمی داند نه سالش تمام شده یا نه، اگر خونی ببیند كه نشانه های حیض را نداشته باشد، حیض نیست. و اگر نشانه های حیض را داشته باشد و اطمینان به حیض بودنش پیدا كند، حیض است و معلوم می شود نه سال او تمام شده است.
439 زنی كه شك دارد یائسه شده یا نه، اگر خونی ببیند و نداند حیض است یا نه، باید بنا بگذارد كه یائسه نشده است.
440 مدت حیض كمتر از سه روز و بیشتر از ده روز نمی شود. و اگر مختصری هم ازسه روز كمتر باشد، حیض نیست.
441 باید سه روز اول حیض، پشت سر هم باشد. پس اگر مثلا دو روز خون ببیند و یك روز پاك شود و دوباره یك روز خون ببیند حیض نیست.
442 لازم نیست در تمام سه روز خون بیرون بیاید، بلكه اگر در فرج خون باشد، كافی است. و چنانچه در بین سه روز مختصری پاك شود و مدت پاك شدن به قدری كم باشد كه بگویند در تمام سه روز در فرج خون بوده، باز هم حیض است.
443 لازم نیست شب اول و شب چهارم را خون ببیند، ولی باید در شب دوم و سوم خون قطع نشود. پس اگر از اذان صبح روز اول تا غروب روز سوم پشت سر هم خون بیاید، یا در وسطهای روز اول شروع شود و در همان موقع از روز چهارم قطع شود ودر شب دوم و سوم هم هیچ خون قطع نشود، حیض است.
444 اگر سه روز پشت سر هم خون ببیند و پاك شود، چنانچه دوباره خون ببیند و روزهایی كه خون دیده و در وسط پاك بوده، روی هم از ده روز بیشتر نشود، روزهایی هم كه در وسط پاك، بوده حیض است.
445 اگر خونی ببیند كه از سه روز بیشتر و از ده روز كمتر باشد، و نداند خون دمل است یا خون حیض، چنانچه نداند دمل در طرف چپ است یا طرف راست در صورتی كه ممكن باشد، مقداری پنبه داخل كند و بیرون آورد، پس اگر خون از طرف چپ بیرون آید، خون حیض است و اگر از طرف راست بیرون آید خون دمل است. و اگر ممكن نباشد كه وارسی كند، در صورتی كه می داند خون سابق حیض بوده، حیض قرار دهد. و اگر دمل بوده، خون دمل قرار دهد. و اگر نمی داند خون حیض بوده یا دمل، باید همه چیزهایی را كه بر حائض حرام است، ترك كند، و همه عبادتهایی را كه زن غیر حایض انجام می دهد، بجا آورد.
446 اگر خونی ببیند كه از سه روز بیشتر و از ده روز كمتر باشد و نداند خون حیض است یا زخم، اگر قبلا حیض بوده حیض، و اگر پاك بوده پاك قرار دهد. و چنانچه نمی داند پاك بوده یا حیض، همه چیزهایی را كه بر حائض حرام است ترك كند و همه عبادتهایی كه زن غیر حائض انجام می دهد بجا آورد.
447 اگر خونی ببیند و شك كند كه خون حیض است یا نفاس، چنانچه شرایط حیض را داشته باشد، باید حیض قرار دهد.
448 اگر خونی ببیند كه نداند خون حیض است یا بكارت، باید خود را وارسی كند، یعنی مقداری پنبه داخل فرج نماید و كمی صبر كند بعد بیرون آورد، پس اگر اطراف آن آلوده باشد، خون بكارت است. و اگر به همه آن رسیده، حیض می باشد.
449 اگر كمتر از سه روز خون ببیند و پاك شود و بعد از سه روز خون ببیند خون دوم حیض است، و خون اول اگر چه در روزهای عادتش باشد حیض نیست.
احكام حائض
450 چند چیز بر حائض حرام است: اول: عبادتهایی كه مانند نماز باید با وضو یا غسل یا تیمم بجا آورده شود، ولی بجا آوردن عبادتهایی كه وضو و غسل و تیمم برای آنها لازم نیست، مانند نماز میت، مانعی ندارد. دوم: تمام چیزهایی كه بر جنب حرام است و در احكام جنابت گفته شد. سوم: جماع كردن در فرج، كه هم برای مرد حرام است و هم برای زن، اگر چه به مقدار ختنه گاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید، بلكه احتیاط واجب آن است كه مقدار كمتر از ختنه گاه را هم داخل نكند. و در دبر زن حائض وطی كردن، كراهت شدیده دارد.
451 جماع كردن در روزهایی هم كه حیض زن قطعی نیست ولی شرعا باید برای خود حیض قرار دهد، حرام است. پس زنی كه بیشتر از ده روز خون می بیند و باید به دستوری كه بعدا گفته می شود روزهای عادت خویشان خود را حیض قرار دهد، شوهرش نمی تواند در آن روزها با او نزدیكی كند.
452 اگر شماره روزهای حیض زن به سه قسمت تقسیم شود و مرد در قسمت اول آن، با زن خود در قبل جماع كند، بنابر احتیاط واجب باید هیجده نخود طلا كفاره به فقیر بدهد و اگر در قسمت دوم جماع كند، نه نخود و اگر در قسمت سوم جماع كند باید چهار نخود و نیم بدهد. مثلا زنی كه شش روز خون حیض می بیند اگر شوهرش در شب یا روز اول و دوم با او جماع كند باید هیجده نخود طلا بدهد و در شب یا روز سوم و چهارم نه نخود و در شب یا روز پنجم و ششم باید چهار نخود و نیم بدهد.
453 وطی در دبر زن حائض، كفاره ندارد.
454 لازم نیست طلای كفاره را از طلای سكه دار بدهد، ولی اگر بخواهد قیمت آن را بدهد، باید قیمت سكه دار بدهد.
455 اگر قیمت طلا در وقتی كه جماع كرده با وقتی كه می خواهد به فقیر بدهد فرق كرده باشد، باید قیمت وقتی را كه می خواهد به فقیر بدهد حساب كند.
456 اگر كسی هم در قسمت اول و هم در قسمت دوم و هم در قسمت سوم حیض، بازن خود جماع كند، باید هر سه كفاره را كه روی هم سی و یك نخود و نیم می شود بدهد.
457 اگر انسان بعد از آنكه در حال حیض جماع كرده و كفاره آن را داده دوباره جماع كند واجب است باز هم كفاره بدهد.
458 اگر با زن حائض چند مرتبه جماع كند و در بین آن كفاره ندهد، احتیاط واجب آن است كه برای هر جماع یك كفاره بدهد.
459 اگر مرد در حال جماع بفهمد زن حائض شده، باید فورا از او جدا شود. واگر جدا نشود، بنابر احتیاط واجب باید كفاره بدهد.
460 اگر مرد با زن حائض زنا كند یا با زن حائض نامحرمی به گمان اینكه عیال خود او است جماع نماید، احتیاط واجب آن است كه كفاره بدهد.
461 كسی كه نمی تواند كفاره بدهد، بهتر آن است كه صدقه ای به فقیر بدهد. و اگر نمی تواند، بنابر احتیاط واجب باید استغفار كند، و هر وقت توانست باید كفاره بدهد.
462 طلاق دادن زن در حال حیض، به طوری كه در كتاب طلاق گفته می شود، باطل است.
463 اگر زن بگوید حائضم یا از حیض پاك شده ام، باید حرف او را قبول كرد.
464 اگر زن در بین نماز حائض شود، نماز او باطل است.
465 اگر زن در بین نماز شك كند كه حائض شده یا نه، نماز او صحیح است. ولی اگر بعد از نماز بفهمد كه در بین نماز حائض شده، نمازی كه خوانده باطل است.
466 بعد از آنكه زن از خون حیض پاك شد، واجب است برای نماز و عبادتهای دیگری كه باید با وضو یا غسل یا تیمم بجا آورده شود، غسل كند. و دستور آن مثل غسل جنابت است. ولی برای نماز باید پیش از غسل یا بعد از آن وضو هم بگیرد،و اگر پیش از غسل وضو بگیرد بهتر است.
467 بعد از آن كه زن از خون حیض، پاك شد، اگر چه غسل نكرده باشد، طلاق او صحیح است، و شوهرش هم می تواند با او جماع كند. ولی احتیاط مستحب آن است كه پیش از غسل از جماع با او خودداری كند. اما كارهای دیگری كه در وقت حیض بر او حرام بوده مانند توقف در مسجد و مس خط قرآن، تا غسل نكند بر او حلال نمی شود.
468 اگر آب برای وضو و غسل كافی نباشد و به اندازه ای باشد كه بتواند یا غسل كند یا وضو بگیرد، بنابر احتیاط واجب باید غسل كند و بدل از وضو تیمم نماید. و اگر فقط برای وضو كافی باشد و به اندازه غسل نباشد، باید وضو بگیرد و عوض غسل تیمم نماید. و اگر برای هیچ یك از آنها آب ندارد، باید دو تیمم كند،یكی بدل از غسل و دیگری بدل از وضو.
469 نمازهای یومیه ای كه زن در حال حیض نخوانده، قضا ندارد، ولی روزه های واجب را باید قضا نماید.
470 هرگاه وقت نماز داخل شود و بداند كه اگر نماز را تاخیر بیندازد حائض می شود، باید فورا نماز بخواند.
471 اگر زن نماز را تاخیر بیندازد و از اول وقت به اندازه انجام واجبات یك نماز بگذرد و حائض شود، قضای آن نماز بر او واجب است. ولی در تند خواندن و كند خواندن و چیزهای دیگر باید ملاحظه حال خود را بكند، مثلا زنی كه مسافر نیست اگر در اول ظهر نماز نخواند، قضای آن در صورتی واجب می شود كه به مقدار خواندن چهار ركعت نماز به دستوری كه گفته شد از اول ظهر بگذرد و حائض شود، و برای كسی كه مسافر است گذشتن وقت به مقدار خواندن دو ركعت كافی است. و نیز باید ملاحظه تهیه شرایط ی را كه دارا نیست بنماید، پس اگر به مقدار فراهم آوردن آن مقدمات و خواندن یك نماز بگذرد و حائض شود قضا واجب است، و گرنه واجب نیست.
472 اگر زن در آخر وقت نماز از خون پاك شود و به اندازه غسل و وضو و مقدمات دیگر نماز مانند تهیه كردن لباس یا آب كشیدن آن و خواندن یك ركعت نماز یا بیشتر از یك ركعت وقت داشته باشد، باید نماز را بخواند و اگر نخواند باید قضای آن را بجا آورد.
473 اگر زن حائض به اندازه غسل و وضو وقت ندارد، ولی می تواند با تیمم نماز را در وقت بخواند آن نماز بر او واجب نیست. اما اگر گذشته از تنگی وقت تكلیفش تیمم است، مثل آنكه آب برایش ضرر دارد، باید تیمم كند و آن نماز را بخواند.
474 اگر زن حائض بعداز پاك شدن شك كند كه برای نماز وقت دارد یا نه، باید نمازش را بخواند.
475 اگر به خیال این كه به اندازه تهیه مقدمات نماز و خواندن یك ركعت وقت ندارد نماز نخواند، و بعد بفهمد وقت داشته، باید قضای آن نماز را بجا آورد.
476 مستحب است زن حائض در وقت نماز خود را از خون پاك نماید و پنبه و دستمال را عوض كند و وضو بگیرد، و اگر نمی تواند وضو بگیرد تیمم نماید و در جای نماز رو به قبله بنشیند و مشغول ذكر و دعا و صلوات شود.
477 خواندن و همراه داشتن قرآن و رساندن جایی از بدن به حاشیه و ما بین خطهای قرآن و نیز خضاب كردن به حنا و مانند آن برای حائض مكروه است.
اقسام زنهای حائض
478 زنهای حائض بر شش قسمند: اول: صاحب عادت وقتیه و عددیه، و آن زنی است كه دو ماه پشت سر هم در وقت معین خون حیض ببیند و شماره روزهای حیض اوهم در هر دو ماه یك اندازه باشد، مثل آنكه دو ماه پشت سر هم از اول ماه تا هفتم خون ببیند. دوم: صاحب عادت وقتیه، و آن زنی است كه دو ماه پشت سر هم در وقت معین، خون حیض ببیند ولی شماره روزهای حیض او در هر دو ماه یك اندازه نباشد، مثلا دو ماه پشت سر هم از روز اول ماه خون ببیند ولی ماه اول روز هفتم، و ماه دوم روز هشتم از خون پاك شود. سوم: صاحب عادت عددیه، و آن زنی است كه شماره روزهای حیض او در دو ماه پشت سر هم به یك اندازه باشد، ولی وقت دیدن آن دو خون یكی نباشد، مثل آنكه ماه اول از پنجم تا دهم و ماه دوم از دوازدهم تا هفدهم خون ببیند. چهارم: مضطربه، و آن زنی است كه چند ماه خون دیده، ولی عادت معینی پیدا نكرده یا عادتش به هم خورده و عادت تازه ای پیدا نكرده است. پنجم: مبتدئه، و آن زنی است كه دفعه اول خون دیدن او است. ششم: ناسیه، و آن زنی است كه عادت خود را فراموش كرده است. و هر كدام اینها احكامی دارند كه در مسایل آینده گفته می شود.
1- صاحب عادت وقتیه و عددیه
479 زنهایی كه عادت وقتیه و عددیه دارند سه دسته اند: اول: زنی كه دو ماه پشت سر هم در وقت معین، خون حیض ببیند و در وقت معین هم پاك شود، مثلا دو ماه پشت سر هم از روز اول ماه، خون ببیند و روز هفتم پاك شود، كه عادت حیض این زن از اول ماه تا هفتم است. دوم: زنی كه از خون پاك نمی شود ولی دو ماه پشت سر هم چند روز معین مثلا از اول ماه تا هشتم خونی كه می بیند نشانه های حیض را دارد، یعنی غلیظ و سیاه و گرم است و با فشار و سوزش بیرون می آید. و بقیه خونهای او نشانه های استحاضه را دارد، كه عادت او از اول ماه تا هشتم می شود. سوم: زنی كه دو ماه پشت سر هم در وقت معین، خون حیض ببیند و بعداز آنكه سه روز یا بیشتر خون دید یك روز یا بیشتر پاك شود و دوباره خون ببیند و تمام روزهایی كه خون دیده با روزهایی كه در وسط پاك بوده از ده روز بیشتر نشود و در هر دو ماه همه روزهایی كه خون دیده و در وسط پاك بوده روی هم یك اندازه باشد كه عادت او به اندازه تمام روزهایی است كه خون دیده و در وسط پاك بوده است، و لازم نیست روزهایی كه در وسط پاك بوده در هر دو ماه به یك اندازه باشد، مثلا اگر در ماه اول از روز اول ماه تا سوم خون ببیند و سه روز پاك شود و دوباره سه روز خون ببیند و در ماه دوم بعد از آن كه سه روز خون دید، سه روز یا كمتر یا بیشتر پاك شود و دوباره خون ببیند و روی هم از نه روز بیشتر نشود،همه حیض است، و عادت این زن نه روز می شود.
480 زنی كه عادت وقتیه و عددیه دارد اگر در وقت عادت یا دو سه روز جلوتر یا دو سه روز عقب تر خون ببیند، به طوری كه بگویند حیض را جلو یا عقب انداخته اگر چه آن خون، نشانه های حیض را نداشته باشد، باید به احكامی كه برای زن حائض گفته شد عمل كند. و چنانچه بعد بفهمد حیض نبوده مثل اینكه پیش از سه روز پاك شود، باید عبادتهایی را كه بجا نیاورده قضا نماید.
481 زنی كه عادت وقتیه و عددیه دارد، اگر چند روز پیش از عادت و همه روزهای عادت و چند روز بعد از عادت خون ببیند و روی هم از ده روز بیشتر نشود،همه حیض است. و اگر از ده روز بیشتر شود، فقط خونی را كه در روزهای عادت خود دیده، حیض است، و خونی كه پیش از آن و بعد از آن دیده استحاضه می باشد، و باید عبادتهایی را كه در روزهای پیش از عادت و بعد از عادت بجا نیاورده قضا نماید.و اگر همه روزهای عادت را با چند روز پیش از عادت خون ببیند و روی هم از ده روز بیشتر نشود، همه حیض است. و اگر از ده روز بیشتر شود، فقط روزهای عادت او حیض است و خونی كه جلوتر از آن دیده استحاضه می باشد، و چنانچه در آن روزها عبادت نكرده باید قضا نماید. و اگر همه روزهای عادت را با چند روز بعد از عادت خون ببیند و روی هم از ده روز بیشتر نشود، همه حیض است. و اگر بیشتر شود، فقط روزهای عادت حیض و باقی استحاضه است.
482 زنی كه عادت وقتیه و عددیه دارد، اگر مقداری از روزهای عادت را با چند روز پیش از عادت خون ببیند و روی هم از ده روز بیشتر نشود، همه حیض است.و اگر از ده روز بیشتر شود، روزهایی كه در عادت خون دیده با چند روز پیش از آن كه روی هم به مقدار عادت او شود حیض، و روزهای اول را استحاضه قرار می دهد. واگر مقداری از روزهای عادت را با چند روز بعد از عادت خون ببیند و روی هم از ده روز بیشتر نشود، همه حیض است. و اگر بیشتر شود، باید روزهایی كه در عادت خون دیده با چند روز بعد از آن كه روی هم به مقدار عادت او شود حیض، و بقیه را استحاضه قرار دهد.
483 زنی كه عادت دارد، اگر بعد از آنكه سه روز یا بیشتر خون دید، پاك شود و دوباره خون ببیند و فاصله بین دو خون كمتر از ده روز باشد و همه روزهایی كه خون دیده با روزهایی كه در وسط پاك بوده از ده روز بیشتر باشد، مثل آنكه پنج روز خون ببیند و پنج روز پاك شود و دوباره پنج روز خون ببیند، چند صورت دارد: 1- آنكه تمام خونی كه دفعه اول دیده، یا مقداری از آن، در روزهای عادت باشد و خون دوم كه بعد از پاك شدن می بیند در روزهای عادت نباشد، كه بایدهمه خون اول را حیض و خون دوم را استحاضه قرار دهد. 2- آنكه خون اول در روزهای عادت نباشد، و تمام خون دوم یا مقداری از آن در روزهای عادت باشد كه باید همه خون دوم را حیض و خون اول را استحاضه قرار دهد. 3- آنكه مقداری از خون اول و دوم در روزهای عادت باشد، و خون اولی كه در روزهای عادت بوده از سه روز كمتر نباشد و با پاكی وسط و مقداری از خون دوم كه آن هم در روزهای عادت بوده از ده روز بیشتر نباشد، كه در این صورت همه آنها حیض است. و مقداری از خون اول كه پیش از روزهای عادت بوده و مقداری از خون دوم كه بعد از روزهای عادت بوده استحاضه است، مثلا اگر عادتش از سوم ماه تا دهم بوده، در صورتی كه یك ماه از اول تا ششم خون ببیند و دو روز پاك شود و بعد تا پانزدهم خون ببیند، از سوم تا دهم حیض است و از اول تا سوم و همچنین از دهم تا پانزدهم استحاضه می باشد. 4- آنكه مقداری از خون اول و دوم در روزهای عادت باشد. ولی خون اولی كه در روزهای عادت بوده، از سه روز كمتر باشد، كه باید در تمام دو خون و پاكی وسط، كارهایی را كه بر حائض حرام است و سابقا گفته شد ترك كند و كارهای استحاضه را بجا آورد، یعنی به دستوری كه برای زن مستحاضه گفته شد عبادتهای خود را انجام دهد.
484 زنی كه عادت وقتیه و عددیه دارد، اگر در وقت عادت خون نبیند و در غیر آن وقت به شماره روزهای حیضش خون ببیند، باید همان را حیض قرار دهد، چه پیش از وقت عادت دیده باشد چه بعد از آن.
485 زنی كه عادت وقتیه و عددیه دارد، اگر در وقت عادت خود او باشد و بعد از پاك شدن، دوباره به شماره روزهای عادتی كه داشته خون ببیند، باید در هر دو خون كارهایی را كه بر حائض حرام است ترك كند و كارهای استحاضه را بجا آورد.
486 زنی كه عادت وقتیه و عددیه دارد، اگر بیشتر از ده روز خون ببیند، خونی كه در روزهای عادت دیده اگر چه نشانه های حیض را نداشته باشد، حیض است. و خونی كه بعد از روزهای عادت دیده، اگر چه نشانه های حیض را داشته باشد، استحاضه است.مثلا زنی كه عادت حیض او از اول ماه تا هفتم است، اگر از اول تا دوازدهم خون ببیند، هفت روز اول آن حیض، و پنج روز بعد استحاضه می باشد.
2- صاحب عادت وقتیه
487 زنهایی كه عادت وقتیه دارند سه دسته اند: اول: زنی كه دو ماه پشت سر هم در وقت معین، خون حیض ببیند و بعد از چند روز پاك شود، ولی شماره روزهای آن در هر دو ماه یك اندازه نباشد. مثلا دو ماه پشت سر هم روز اول ماه خون ببیندولی ماه اول روز هفتم، و ماه دوم روز هشتم از خون پاك شود، كه این زن باید روز اول ماه را عادت حیض خود قرار دهد. دوم: زنی كه از خون پاك نمی شود ولی دو ماه پشت سر هم در وقت معین خون او نشانه های حیض را دارد، یعنی غلیظ و سیاه و گرم است و با فشار و سوزش بیرون می آید، و بقیه خونهای او نشانه استحاضه را دارد، و شماره روزهایی كه خون او نشانه حیض دارد، در هر دو ماه یك اندازه نیست. مثلا در ماه اول، از اول ماه تا هفتم، و در ماه دوم از اول ماه تا هشتم،خون او نشانه های حیض و بقیه نشانه استحاضه را داشته باشد، كه این زن هم باید روز اول ماه را روز اول عادت حیض خود قرار دهد. سوم: زنی كه دو ماه پشت سر هم در وقت معین، سه روز یا بیشتر خون حیض ببیند و بعد پاك شود و دو مرتبه خون ببیندو تمام روزهایی كه خون دیده با روزهایی كه در وسط پاك بوده از ده روز بیشتر نشود ولی ماه دوم كمتر یا بیشتر از ماه اول باشد. مثلا در ماه اول هشت روز و در ماه دوم نه روز باشد، كه این زن هم باید روز اول ماه را روز اول عادت حیض خود قرار دهد.
488 زنی كه عادت وقتیه دارد، اگر در وقت عادت خود یا دو سه روز پیش از عادت یا دو سه روز بعد از عادت، خون ببیند به طوری كه بگویند حیض راجلو یا عقب انداخته، اگر چه آن خون نشانه های حیض را نداشته باشد، باید به احكامی كه برای زنهای حائض گفته شد، رفتار نماید. و اگر بعد بفهمد حیض نبوده،مثل آنكه پیش از سه روز پاك شود، باید عبادتهایی را كه بجا نیاورده قضا نماید.
489 زنی كه عادت وقتیه دارد، اگر بیشتر از ده روز خون ببیند و نتواند حیض را به واسطه نشانه های آن تشخیص دهد، باید شماره عادت خویشان خود را حیض قرار دهد، چه پدری باشند چه مادری، زنده باشند یا مرده. ولی در صورتی می تواند عادت آنان را حیض خود قرار دهد كه شماره روزهای حیض همه آنان یك اندازه باشد و اگر شماره روزهای حیض آنان یك اندازه نباشد، مثلا عادت بعضی پنج روز و عادت بعضی دیگر هفت روز باشد، نمی تواند عادت آنان را حیض خود قرار دهد. مگر كسانی كه عادتشان با دیگران فرق دارد، به قدری كم باشند كه در مقابل آنان هیچ حساب شوند، كه در این صورت باید عادت بیشتر آنان را حیض خود قرار دهد.
490 زنی كه عادت وقتیه دارد و شماره عادت خویشان خود را حیض قرار می دهد، باید روزی را كه در هر ماه اول عادت او بوده، اول حیض خود قرار دهد.مثلا زنی كه هر ماه، روز اول ماه خون می دیده و گاهی روز هفتم و گاهی روز هشتم پاك می شده، چنانچه یك ماه، دوازده روز خون ببیند و عادت خویشانش هفت روز باشد،باید هفت روز اول ماه را حیض و باقی را استحاضه قرار دهد.
491 زنی كه عادت وقتیه دارد و باید شماره عادت خویشان خود را حیض قرار دهد، چنانچه خویش نداشته باشد، یا شماره عادت آنان مثل هم نباشد، باید در هر ماه از روزی كه خون می بیند تا هفت روز را حیض، و بقیه را استحاضه قرار دهد.
3- صاحب عادت عددیه
492 زنهایی كه عادت عددیه دارند سه دسته اند: اول: زنی كه شماره روزهای حیض او در دو ماه پشت سر هم یك اندازه باشد، ولی وقت خون دیدن او یكی نباشد كه در این صورت هر چند روزی كه خون دیده عادت او می شود. مثلا اگر ماه اول از روز اول تا پنجم و ماه دوم از یازدهم تا پانزدهم خون ببیند، عادت او پنج روز می شود. دوم: زنی كه از خون پاك نمی شود ولی دو ماه پشت سر هم چند روز از خونی كه می بیند نشانه حیض و بقیه نشانه استحاضه را دارد و شماره روزهایی كه خون نشانه حیض دارد در هر دو ماه یك اندازه است، اما وقت آن یكی نیست، كه در این صورت هر چند روزی كه خون او نشانه حیض را دارد، عادت او می شود. مثلا اگر یك ماه از اول ماه تا پنجم و ماه بعد از یازدهم تا پانزدهم، خون او نشانه حیض و بقیه نشانه استحاضه را داشته باشد، شماره روزهای عادت او پنج روز می شود. سوم: زنی كه دو ماه پشت سر هم سه روز یا بیشتر خون ببیند و یك روز یا بیشتر پاك شود و دو مرتبه خون ببیند و وقت دیدن خون در ماه اول با ماه دوم فرق داشته باشد، كه اگر تمام روزهایی كه خون دیده و روزهایی كه در وسط پاك بوده از ده روز بیشتر نشود و شماره روزهای آن هم به یك اندازه باشد، تمام روزهایی كه خون دیده با روزهای وسط كه پاك بوده عادت حیض او می شود، و لازم نیست روزهایی كه در وسط پاك بوده در هر دو ماه به یك اندازه باشد. مثلا اگر ماه اول از روز اول ماه تا سوم خون ببیند و دو روز پاك شود، و دوباره سه روز خون ببیند و ماه دوم از یازدهم تا سیزدهم خون ببیند و دو روز یا بیشتر یا كمتر پاك شود و دوباره خون ببیند و روی هم از هشت روز بیشتر نشود، عادت او هشت روز می شود.
493 زنی كه عادت عددیه دارد، اگر بیشتر از شماره عادت خود خون ببینداز ده روز بیشتر شود، چنانچه همه خونهایی كه دیده یك جور باشد، باید از موقع دیدن خون به شماره روزهای عادتش حیض، و بقیه را استحاضه قرار دهد. و اگر همه خونهایی كه دیده یك جور نباشد، بلكه چند روز از آن نشانه حیض و چند روز دیگر نشانه استحاضه را داشته باشد، اگر روزهایی كه خون، نشانه حیض را دارد با شماره روزهای عادت او یك اندازه است، باید همان روزها را حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد. و اگر روزهایی كه خون نشانه حیض دارد، از روزهای عادت او بیشتر است، فقط به اندازه روزهای عادت او حیض، و بقیه استحاضه است. و اگر روزهایی كه خون نشانه حیض دارد از روزهای عادت او كمتر است، باید آن روز را باچند روز دیگر كه روی هم به اندازه روزهای عادتش شود، حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد.
مضطربه
494 مضطربه یعنی زنی كه چند ماه خون دیده ولی عادت معینی پیدا نكرده اگر بیشتر از ده روز خون ببیند و همه خونهایی كه دیده یك جور باشد، چنانچه عادت خویشان او هفت روز است، باید هفت روز را حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد، و اگر كمتر است مثلا پنج روز است، باید همان را حیض قرار دهد. و بنابر احتیاط واجب در تفاوت بین شماره عادت آنان و هفت روز، كه دو روز است،كارهایی را كه بر حائض حرام است ترك نماید، و كارهای استحاضه را بجا آورد،یعنی به دستوری كه برای زن مستحاضه گفته شد عبادتهای خود را انجام دهد. و اگر عادت خویشانش بیشتر از هفت روز مثلا نه روز است، باید هفت روز را حیض قرار دهد و بنابر احتیاط واجب در تفاوت بین هفت روز و عادت آنان، كه دو روز است،كارهای استحاضه را بجا آورد و كارهایی را كه بر حائض حرام است ترك نماید.
495 مضطربه اگر بیشتر از ده روز خونی ببیند كه چند روز آن، نشانه حیض و چند روز دیگر نشانه استحاضه دارد، چنانچه خونی كه نشانه حیض دارد كمتر از سه روز یا بیشتر از ده روز نباشد، همه آن حیض است. و اگر خونی كه نشانه حیض را دارد كمتر از سه روز باشد، باید همان را حیض قرار دهد، و تا هفت روز بقیه به دستوری كه در مساله قبل گفته شد رفتار نماید. و همچنین است اگر پیش از گذشتن ده روز از خونی كه نشانه حیض دارد، دوباره خونی ببیند كه آن هم نشانه حیض را داشته باشد، مثل آنكه پنج روز خون سیاه و نه روز خون زرد، و دوباره پنج روز خون سیاه ببیند، باید خون اول را حیض قرار دهد و بقیه آن را تا هفت روز به دستوری كه در مساله قبل گفته شد رفتار نماید.
مبتدئه
496 مبتدئه یعنی زنی كه دفعه اول خون دیدن اوست، اگر بیشتر از ده روز خون ببیند و همه خونهایی كه دیده یك جور باشد، باید عادت خویشان خود را به طوری كه در وقتیه گفته شد حیض، و بقیه را استحاضه قرار دهد.
497 مبتدئه اگر بیشتر از ده روز خونی ببیند كه چند روز آن نشانه حیض و چند روز دیگر نشانه استحاضه را داشته باشد، چنانچه خونی كه نشانه حیض دارد كمتر از سه روز و بیشتر از ده روز نباشد، همه آن حیض است. ولی اگر پیش از گذشتن ده روز از خونی كه نشانه حیض دارد دوباره خونی ببیند كه آن هم نشانه خون حیض داشته باشد، مثل آن كه پنج روز خون سیاه و نه روز خون زرد و دوباره پنج روز خون سیاه ببیند، باید از اول خون اول، كه نشانه حیض دارد، حیض قرار دهد، و در عدد،رجوع به خویشاندان خود كند و بقیه را استحاضه قرار دهد.
498 مبتدئه اگر بیشتر از ده روز خونی ببیند كه چند روز آن نشانه حیض و چند روز دیگر آن نشانه استحاضه داشته باشد، چنانچه خونی كه نشانه حیض دارد از سه روز كمتر یا از ده روز بیشتر باشد، باید از اولی كه خون نشانه حیض دارد،حیض قرار دهد و در عدد، به خویشاوندان خود رجوع كند و بقیه را استحاضه قرار دهد.
6- ناسیه
499 ناسیه یعنی زنی كه عادت خود را فراموش كرده است، اگر بیشتر از ده روز خون ببیند، باید روزهایی كه خون او نشانه حیض را دارد تا ده روز حیض قرار دهد و بقیه را استحاضه قرار دهد. و اگر نتواند حیض را به واسطه نشانه های آن تشخیص دهد، بنابر احتیاط واجب باید هفت روز اول را حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد.
مسائل متفرقه حیض
500 مبتدئه و مضطربه و ناسیه و زنی كه عادت عددیه دارد، اگر خونی ببینند كه نشانه های حیض داشته باشد یا یقین كنند كه سه روز طول می كشد، باید عبادت را ترك كنند. و چنانچه بعد بفهمند حیض نبوده، باید عبادتهایی را كه بجانیاورده اند، قضا نمایند. ولی اگر یقین نكنند كه تا سه روز طول می كشد و نشانه های حیض را هم نداشته باشد، بنابر احتیاط واجب باید تا سه روز كارهای استحاضه را بجا آورند و كارهایی را كه بر حائض حرام است ترك نمایند. و چنانچه پیش از سه روز پاك نشدند، باید آن را حیض قرار دهند.
501 زنی كه در حیض عادت دارد، چه در وقت حیض عادت داشته باشد چه در عدد حیض، یا هم در وقت و هم در عدد آن، اگر دو ماه پشت سر هم بر خلاف عادت خود خونی ببیند كه وقت آن یا شماره روزهای آن یا هم وقت و هم شماره روزهای آن یكی باشد، عادتش بر می گردد به آنچه در این دو ماه دیده است. مثلا اگر از روز اول ماه تا هفتم خون می دیده و پاك می شده چنانچه دو ماه از دهم تا هفدهم ماه، خون ببیند و پاك شود، از دهم تا هفدهم عادت او می شود.
502 مقصود از یك ماه، از ابتدای خون دیدن است تا سی روز، نه از روز اول ماه تا آخر ماه.
503 زنی كه معمولا ماهی یك مرتبه خون می بیند، اگر در یك ماه دو مرتبه خون ببیند و آن خون نشانه های حیض را داشته باشد، چنانچه روزهایی كه در وسط پاك بوده از ده روز كمتر نباشد، باید هر دو را حیض قرار دهد.
504 اگر سه روز یا بیشتر خونی ببیند كه نشانه حیض را دارد، بعد ده روز یا بیشتر خونی ببیند كه نشانه استحاضه را دارد و دوباره سه روز خونی به نشانه های حیض ببیند، باید خون اول و خون آخر را كه نشانه های حیض داشته، حیض قرار دهد.
505 اگر زن پیش از ده روز پاك شود و بداند كه در باطن خون نیست، باید برای عبادتهای خود غسل كند، اگر چه گمان داشته باشد كه پیش از تمام شدن ده روز دوباره خون می بیند. ولی اگر یقین داشته باشد كه پیش از تمام شدن ده روز دوباره خون می بیند، نباید غسل كند و نمی تواند نماز بخواند، و باید به احكام حائض رفتار نماید.
506 اگر زن پیش از ده روز پاك شود، و احتمال دهد كه در باطن خون هست، باید قدری پنبه داخل فرج نماید و كمی صبر كند و بیرون آورد. پس اگر پاك بود، غسل كند و عبادتهای خود را بجا آورد. و اگر پاك نبود، اگر چه به آب زرد رنگی هم آلوده باشد، چنانچه در حیض عادت ندارد یا عادت او ده روز است،باید صبر كند كه اگر پیش از ده روز پاك شد، غسل كند، و اگر سر ده روز پاك شد،یا خون او از ده گذشت، سر ده روز غسل نماید. و اگر عادتش كمتر از ده روز است،در صورتی كه بداند پیش از تمام شدن ده روز یا سر ده روز پاك می شود، نباید غسل كند. و اگر احتمال دهد خون او از ده روز می گذرد، احتیاط واجب آن است كه تا یك روز عبادت را ترك كند و بعد از آن می تواند تا ده روز عبادت را ترك كند.ولی بهتر است تا ده روز كارهایی را كه بر حائض حرام است ترك كند و كارهای مستحاضه را انجام دهد. پس اگر پیش از تمام شدن ده روز یا سر ده روز از خون پاك شد تمامش حیض است، و اگر از ده روز گذشت، باید عادت خود را حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد و عبادتهایی را كه بعد از روزهای عادت بجا نیاورده قضا نماید.
507 اگر چند روز را حیض قرار دهد و عبادت نكند، بعد بفهمد حیض نبوده است،باید نماز و روزه ای را كه در آن روزها بجا نیاورده قضا نماید. و اگر چند روز را به گمان این كه حیض نیست عبادت كند، بعد بفهمد حیض بوده، چنانچه آن روزها را روزه گرفته، باید قضا نماید.
نفاس
508 از وقتی كه اولین جزو بچه از شكم مادر بیرون می آید، هر خونی كه زن می بیند، اگر پیش از ده روز یا سر ده روز قطع شود، خون نفاس است، و زن را در حال نفاس، نفساء می گویند.
509 خونی كه زن پیش از بیرون آمدن اولین جزء بچه می بیند، نفاس نیست.
510 لازم نیست كه خلقت بچه تمام باشد، بلكه اگر خون بسته ای هم از رحم زن خارج شود و خود زن بداند، یا چهار نفر قابله بگویند كه اگر در رحم می ماند انسان می شد، خونی كه تا ده روز ببیند، خون نفاس است.
511 ممكن است خون نفاس یك آن بیشتر نیاید، ولی بیشتر از ده روز نمی شود.
512 هرگاه شك كند كه چیزی سقط شده یا نه، یا چیزی كه سقط شده اگر می ماند انسان می شد یا نه، لازم نیست وارسی كند. و خونی كه از او خارج می شود شرعا خون نفاس نیست.
513 توقف در مسجد و رساندن جایی از بدن به خط قرآن و كارهای دیگری كه بر حائض حرام است، بر نفساء هم حرام است. و آنچه بر حائض واجب و مستحب و مكروه است، بر نفساء هم واجب و مستحب و مكروه می باشد.
514 طلاق دادن زنی كه در حال نفاس می باشد، باطل است، و نزدیكی كردن با او حرام می باشد. و اگر شوهرش با او نزدیكی كند، احتیاط واجب آن است به دستوری كه در احكام حیض گفته شد، كفاره بدهد.
515 وقتی زن از خون نفاس پاك شد، باید غسل كند و عبادتهای خود را بجاآورد. و اگر دوباره خون ببیند، چنانچه روزهایی كه خون دیده با روزهایی كه در وسط پاك بوده، روی هم ده روز یا كمتر از ده روز باشد، تمام آن نفاس است.و اگر روزهایی كه پاك بوده روزه گرفته باشد، باید قضا نماید.
516 اگر زن از خون نفاس پاك شود و احتمال دهد كه در باطن خون هست، باید مقداری پنبه داخل فرج نماید و كمی صبر كند كه اگر پاك است، برای عبادتهای خود غسل كند.
517 اگر خون نفاس زن از ده روز بگذرد، چنانچه در حیض عادت دارد، به اندازه روزهای عادت او نفاس و بقیه استحاضه است. و اگر عادت ندارد، تا ده روز نفاس و بقیه استحاضه می باشد. و احتیاط مستحب آن است كسی كه عادت دارد، از روز بعد از عادت و كسی كه عادت ندارد، بعد از روز دهم تا روز هیجدهم زایمان كارهای استحاضه را بجا آورد و كارهایی را كه بر نفساء حرام است، ترك كند.
518 زنی كه عادت حیضش كمتر از ده روز است، اگر بیشتر از روزهای عادتش خون نفاس ببیند، باید به اندازه روزهای عادت خود نفاس قرار دهد، و بعداز آن تا روز دهم می تواند عبادت را ترك نماید یا كارهای مستحاضه را انجام دهد.ولی ترك عبادت، یك روز یا دو روز خیلی خوب است. پس اگر از ده روز بگذرد، به روزهای عادتش حیض است و بقیه استحاضه است، و اگر عبادت را ترك كرده باید قضا كند.
519 زنی كه در حیض عادت دارد، اگر بعد از زاییدن تا یك ماه یا بیشتر ازیك ماه، پی در پی خون ببیند، به اندازه روزهای عادت او نفاس است. و ده روز از خونی كه بعد از نفاس می بیند، اگر چه در روزهای عادت ماهانه اش باشد، استحاضه است. مثلا زنی كه عادت حیض او از بیستم هر ماه تا بیست و هفتم آن است، اگر روز دهم ماه زایید و تا یك ماه یا بیشتر پی در پی خون دید، تا روز هفدهم نفاس،و از روز هفدهم تا ده روز حتی خونی كه در روزهای عادت خود كه از بیستم تا بیست و هفتم است می بیند، استحاضه می باشد. و بعد از گذشتن ده روز، اگر خونی را كه می بیند، در روزهای عادتش باشد حیض است، چه نشانه های حیض را داشته باشد یا نداشته باشد. و اگر در روزهای عادتش نباشد، اگر چه نشانه های حیض را داشته باشد، باید آن را استحاضه قرار دهد.
520 زنی كه در حیض عادت ندارد، اگر بعد از زایمان تا یك ماه یا بیشتراز یك ماه خون ببیند، ده روز اول آن نفاس و ده روز دوم آن استحاضه است. و خونی كه بعد از آن می بیند، اگر نشانه حیض را داشته باشد حیض، و گرنه آن هم استحاضه می باشد.