کد مطلب:62491 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:216
عوامل متعددی در روند پیش بینی مؤ ثر بوده و آن را تحت تأثیر قرار می دهند. در این جا تنها دو مورد از مؤ ثرترین عوامل تأثیر گذار بر پیش بینی مطرح و تبیین می شود: الف ) تجربه از عوامل مهمی كه می تواند پیش بینی را تحت تأثیر قرار داده و بر صحت و دقت آن بیفزاید، تجربه است؛زیرا گذشته، چراغ راه آینده می باشد و اصولا آینده از همان روندی تبعیت می كند كه گذشته بر اساس آن شكل گرفته است. بنابراین، وضعیت گذشته، و تجربیاتی كه از مسائل و موضوعات مربوط به گذشته به دست آمده است، می تواند به عنوان ملاك و معیاری برای ارزیابی آینده قرار بگیرد؛ و آینده و مسائل مربوط به آن، بر اساس اطلاعات و آمار موجود از وضعیت گذشته، پیش بینی شود. حفظ تجربه های قبلی و استفاده مناسب و بجا از اطلاعات و آمار مربوط به گذشته، میزان صحت و دقت پیش بینی های مربوط به مسائل و موضوعات آینده سازمان را افزایش داده و این امر احتمال خطا و اشتباه در پیش بینی ها را كاهش می دهد؛ در نتیجه مدیران و مسئولان سازمان می توانند تا حدود قابل توجهی به پیش بینی ها اعتماد كنند. امام علی (ع ) تجربه را موجب افزایش دور اندیشی و ژرف نگری، معرفی كرده و می فرماید: من یجرب یزدد حزما؛[1] هر كس كه تجربه كند، دور اندیش تر می شود. از آن جا كه موفقیت سازمان در زمینه دستیابی به اهداف خود، در گرو این است كه پیش بینی های نسبتا دقیق و صحیحی از مسائل آینده و تغییر و تحولات آن داشته باشد، و با توجه به این كه یكی از راه های دستیابی به پیش بینی های صحیح و دقیق تر، استفاده از تجربیات و اطلاعات مربوط به گذشته می باشد، ضروری است كه مدیران و برنامه ریزان با استفاده از تجربیات و توجه كافی به اطلاعات و آمار مربوط به گذشته، برای موفقیت سازمان خود تلاش كنند. امیر مؤ منان حضرت علی (ع ) این نكته مهم را متذكر شده و می فرماید: الظفر بالحزم و الحزم بالتجارب؛[2] پیروزی و موفقیت به دور اندیشی، و دور اندیشی به داشتن تجربه هاست. بدیهی است هر قدر تجربه بیش تر و اطلاعات ما از گذشته دقیق تر و كامل تر باشد، پیش بینی ها دقیق تر و صحیح تر خواهد بود. البته این نكته به معنای نفی احتمال خطا در پیش بینی ها نیست؛زیرا با وجود اطلاعات دقیق و كامل باز هم احتمال خطا را نمی توان صد در صد منتفی دانست. بیان این نكته ضروری است كه لزوم استفاده از تجربه، به استفاده از تجربیات خود فرد یا سازمان منحصر نمی گردد؛ بلكه باید از تجربیات افراد و سازمان های دیگر، به ویژه سازمان های مشابه نیز استفاده كرد؛ و در پیش بینی های مربوط به سازمان، آن ها را نیز به عنوان یكی از ملاك ها و معیارهای پیش بینی مورد توجه قرار داد. ب ) نظر كارشناسان دومین عامل از عوامل اصلی كه تأثیر فراوانی بر پیش بینی ها دارد، و می تواند میزان صحت و دقت آن ها را افزایش دهد، نظر كارشناسان و متخصصان فن می باشد. مدیران و كسانی كه وظیفه برنامه ریزی را در سازمان ها بر عهده می گیرند، بایستی نظرات افراد كارشناس و خبره، و پیش بینی آن ها در مورد آینده و اتفاقات و رویدادهای آن را جمع آوری كرده؛سپس نقطه نظرهای آنان را به دقت ارزیابی كنند، و به عنوان اساس و مبنای پیش بینی در مورد مسائل آینده سازمان مورد توجه قرار دهند. دو عامل مهم در استفاده از نظر كارشناسان و خبرگان، باید مورد توجه حدی قرار بگیرند، نخست آن كه افرادی برگزیده شوند كه در خصوص موضوع مورد نظر، واقعا كارشناس و صاحب نظر باشند، و دیگر آن كه از تجربه و تحلیل و قضاوت كردن در مورد نظرات و پیشنهادهایی كه در مراحل اول ارائه می شوند، به شدت اجتناب شود، تا افراد جرأت ابراز نظر پیدا كرده و از همرنگ شدن با جماعت، و پنهان ساختن نظرات كارشناسی خود بپرهیزند. امیر مؤ منان علی (ع ) به استفاده از نظرات كارشناسان و صاحب نظران و مشورت كردن با خردمندان سفارش كرده و می فرماید: لا یستغنی الحازم أبدا عن رأی سدید راجح؛[3] انسان دور اندیش هیچ گاه از نظر درست و برتر بی نیاز نیست. بنابراین، مدیران و همه كسانی كه وظیفه برنامه ریزی را در سازمان ها بر عهده دارند، برای این كه بتوانند آینده و مسائل و مشكلات مربوط به آن را به خوبی پیش بینی نموده، و بر اساس آن برای سازمان برنامه ریزی نمایند، لازم است كه از نظرات دیگران به ویژه افراد صاحب نظر و متخصص استفاده كنند و از خودرأیی و بسنده كردن به رأی و نظر خود اجتناب نمایند؛ چنان كه امام علی (ع ) فرمود: الحازم لا یستبد برأیه؛[4] شخص دور اندیش، در رأی و نظر خود استبداد به خرج نمی دهد.
مدیران سازمان ها به منظور دستیابی به پیش بینی هایی كه از دقت و صحت بیش تری برخوردار باشند، بایستی عوامل تأثیر گذار بر پیش بینی را شناسایی كرده و از آن ها استفاده كنند؛ چرا كه پیش بینی همواره با در صدی از خطا و اشتباه همراه است. به منظور كاهش میزان خطا و اشتباه، لازم است علل و عوامل تأثیر گذار بر پیش بینی مورد توجه جدی آنان قرار بگیرد.