کد مطلب:78274 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:339

سیمای امام در نهج البلاغه











و جعلناهم ائمه یهدون بامرنا و اوحینا الیهم فعل الخیرات و اقام الصلوه و ایتاء الزكوه و كانوا لنا عابدین.[1].

«و آنان را (دادگران و شایسته كاران از نسل ابراهیم علیه السلام) پیشوایان مردم قرار دادیم تا خلق را به امر ما هدایت كنند. و هر كار نیكو را- به ویژه- اقامه ی نماز و پرداخت زكات را به آنها وحی كردیم و ایشان به پرستش ما پرداختند».

خدای سبحان در مبارك نامه ی آسمانی خود، قرآن كریم، كه كتاب هدایت آفریدگان اوست، امامت و رهبری بندگانش را در گستره ی تاریخ به دادگران و صالحان از فرزندان حضرت ابراهیم علیه السلام تفویض كرده است. و بر اساس مشیت و اراده ی تغییر ناپذیر حضرت پروردگار از ابراهیم خلیل الله، تا محمد حبیب الله، همه صالحان و دادگران از تبار ابراهیم عهده دار امر خطیر زعامت و پیشوایی بندگان خدا بوده اند. و در روزگار رسالت و زعامت پیامبر اكرم حضرت محمد بن عبدالله ( ص) امر ارشاد و هدایت امت اسلامی و حمایت و دفاع از حریم قرآن و اسلام به فرمان خدا و توصیه ی مكرر رسول الله (ص) به امام موحدان، امیر پرهیزگاران علی بن ابیطالب علیه السلام تفویض شده است. این حقیقت غیر قابل انكار و واقعیت روشن و آشكار در تاریخ اسلام، بارها از زبان گویا به وحی پیامبر اكرم (ص) صادر و به گوش مسلمانان رسیده است.

[صفحه 22]

تصریح به امامت، وصایت و خلافت امام علی (ع) پس از پیامبر اكرم (ص)، در نهایت صراحت و شدت و كثرت تكرار، از سوی حبیب و فرستاده ی خدا حضرت محمد بن عبدالله (ص) بیان شده كه به جای خود در سیره ی زندگانی آن حضرت و مجموعه های حدیثی از آثار علمای شیعه و سنی ثبت و ضبط است. از نخستین روز تبلیغ رسالت كه در محفل پیامبر اكرم خویشان و بستگان آن حضرت فراهم آمده بودند، تا به فرمان خدای حكیم، رسول الله نخست عشیره و خویشانش را به اسلام دعوت كند، تا هنگام رحلت از دنیا و عروج به ملكوت اعلی، همواره پیامبر خدا امام علی (ع) را به عنوان حجه الله، خلیفه الله، باب الله، صفی الله، حبیب الله و خلیل الله به مردم و امت اسلامی معرفی می فرمود، به این حدیث از زبان رسول الله (ص) دقت كنید:

قال رسول الله (ص): علی بن ابی طالب خلیفه الله و خلیفتی و حجه الله و حجتی و باب الله و بابی و صفی الله و صفیی و حبیب الله و حبیبی و خلیل الله و خلیلی و سیف الله و سیفی.[2].

«رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

علی بن ابیطالب خلیفه ی خدا و جانشین من است، حجت خدا و حجت من است، باب رحمت خدا و دروازه ی علم من است، برگزیده ی خدا و برگزیده ی من است، حبیب خدا و حبیب من است، خلیل خدا و دوست من است و شمشیر خدا و شمشیر من است».

[صفحه 23]

امام معصوم حجت خدا و خلیفه ی او بر روی زمین است. این چهره ی روشن و ممتاز كه به اصطفاء و گزینش الهی ممتاز است، به تاییدات خدائی یاری شده و مخصوص به علم و حكمت ذات اقدس كبریائی است. دانش امام از منبع وحی و حكمت الهی نشات گرفته و قلب مطهر امام آئینه ی همه ی اسرار و شگفتیها و بدایع كتاب ملك و ملكوت است. و همانگونه كه هیچ تر و خشكی در عالم هستی نیست، مگر اینكه در كتاب خدا مسطور است، قلب مقدس امام (ع) نیز مخزن همه دانشها و گنجینه ی همه ی حقایق و اسرار عالم است. و این همه در هستی و حیات امیرمومنان امام علی بن ابیطالب علیه السلام جلوه گر است. حدیث ذیل گواه روشنی بر این فضیلت مسلم امام علیه السلام می باشد:

عن الباقر علیه السلام قال:

لما نزلت هذه الایه علی رسول الله (ص): «و كل شی ء احصیناه فی امام مبین»[3].

قام رجلان من مجلسهما فقالا:

یا رسول الله هو التوراه؟ قال: لا.

قالا: فهو الانجیل؟ قال: لا.

قالا: فهو القرآن؟ قال: لا.

قال: فاقبل امیرالمومنین علی بن ابی طالب (ع) فقال رسول الله (ص): هو هذا، انه الامام الذی احصی الله تبارك و تعالی فیه علم كل شی ء.[4].

[صفحه 24]

«امام محمد باقر علیه السلام فرمود:

هنگامی كه این آیه مباركه از سوره ی یس بر پیامبر (ص) فرود آمد: «و كل شی ء احصیناه فی امام مبین». دو مرد از جایگاه خویش برخاسته و گفتند: ای رسول خدا، آیا آن امام مبین تورات است؟ پیامبر فرمود: نه.

گفتند: آیا امام آشكار انجیل است؟ رسول خدا فرمود: نه.

گفتند: بنابراین قرآن است؟ فرستاده ی خدا فرمود: نه.

در این هنگام امیرمومنان حضرت علی علیه السلام پیش آمد، پیامبر اعظم فرمود: آن امام مبین همین علی (ع) است. به یقین این همان امام آشكاریست كه خدای تبارك و تعالی همه چیز را در وجود مقدس او برشمرده و فراهم كرده است».

با عنایت به حدیث فوق كه از میان انبوه فراوانی از اینگونه احادیث در ارتباط با شخصیت ممتاز امیرالمومنین علی (ع) و فرزندان بزرگوار آن حضرت بیان شد، به روشنی دریافت می شود كه شناخت هویت و شخصیت و دستیابی به معرفت امام و آگاهی از منزلت رفیع امامت كه وظیفه ی هر مومن است، از عهده و توان امت اسلامی خارج است. و از آنجا كه معرفت امام و آگاهی از قدر و منزلت امامت بر هر مسلمانی فرض است، ناگزیر به سراغ نهج البلاغه می رویم و دست نیاز به سوی این كتاب، دراز می كنیم، تا مگر در پرتو فیض كلام امیرالمومنین علی (ع) از زبان امام به معرفت امام دست یابیم. و هویت و شخصیت امام و پایگاه رفیع و عزیز امامت را در منطق رسا و كلام روشن و فصیح امیرالمومنین علی (ع)، به

[صفحه 25]

تناسب ظرفیت و استعداد محدود خویش شناسائی كنیم. و در یك كلام، سیمای امام را در آئینه ی نهج البلاغه آشكار و روشن دیدار نماییم.


صفحه 22، 23، 24، 25.








    1. سوره ی انبیاء، آیه ی 73.
    2. بحارالانوار، ج 26، ص 263، به نقل از «كنز الفوائد كراجكی».
    3. سوره ی یس، آیه 12.
    4. امالی صدوق، ص 170.