کد مطلب:32012 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:1

گنجینه پرسمان » اعتقادات

تفاوت برزخ و قيامت چيست؟

از آيات قرآن و روايات استفاده ميشود كه انسانها بعد از مرگ و قبل از برپايي قيامت، مدتي را در عالم برزخ{P- بحارالانوار 7 ج 6، ص 270 (به نقل از كتاب معاد از ديدگاه قرآن و روايات، آيتاله نمازي، ص 2 - 141. P}

ميگذرانند: »من ورائهم برزخ الي يوم يبعثون« بنابراين برزخ، حد فاصل بين دنيا و آخرت است. هرچند بشر به دليل{P- مؤمنون، 100. P}

محدوديتهاي فراوان، توانايي فهم و ادراك درست نظام حاكم بر عالم برزخ و قيامت را ندارد (همانند جنين در رحم كه قادر به ادراك دنياي خارج نيست) اما با اتكا به وحي و سخنان معصومين(ع) ميتوانند تا حدّي نسبت به آن جهان شناخت به دست آورد. بر همين اساس برخي از ويژگيهاي عالم برزخ و قيامت را از منظر قرآن و روايات بيان ميكنيم تا فرق آن دو از يكديگر روشن گردد:

1-عالم برزخ از جهت آن كه مقدمه ورود به قيامت است، همانند بازداشتگاه موقّت خواهد بود، البته طولاني بودن يا كوتاه بودن آن به تناسب وضعيّت اشخاص مختلف ميباشد؛ براي مؤمن، بسيار كوتاه و براي گنهكار بسيار طولاني خواهد بود.

2- بر اساس برخي روايات، در عالم برزخ (قبر)، تنها از دو دسته مؤمن محض و كافر محض سؤال ميگردد و پرونده{P- بحار، ج 6، ص 26، حديث 97 و 98؛ معاد از ديدگاه قرآن و روايات، نمازي، ص 146. P}

اعمال بقيه تا زمان قيامت مسكوت خواهد ماند و هريك به تناسب وضعيتي كه در دنيا داشتهاند، متنعّم يا معذّب خواهند بود.

3- شفاعت ائمه(ع) تنها در قيامت كارساز خواهد بود. بنابراين در عالم برزخ هركس با نتيجه اعمالش به سر خواهد برد؛ به همين دليل، امامان(ع) نسبت به وضعيت شيعيان در عالم برزخي اظهار نگراني ميكردند. چنان كه امام صادق(ع) در خطابي به شيعيان ميفرمايد:

»سوگند به خدا تمام شيعيان ما بهشتي هستند... درقيامت همه شما در سايه شفاعت پيامبر اكرم(ص) وارد بهشت ميشويد، اما به خدا قسم من نگران عالم برزخ شما هستم.«

{P- بحارالانوار، ج 6، ص 267. P}

4- تفاوت منازل و مَواقف عالم برزخ با عالم قيامت از ديگر مواردي است كه فرق آن دو را از يكديگر واضحتر ميكند.{P - مواقف به محلهاي توقف در عالم برزخ گفته ميشود. P}

مواقف برزخ در مقايسه با قيامت بسيار محدود بوده و اموري از قبيل قبول، سؤال فرشتگان الهي... ميباشد در حالي كه مواقف قيامت بسيار بودهبر اساس مفاد برخي از آيات قرآن، به 50 مَوقف ميرسد كه زمان هريك از آن مواقف نيز به مقدار هزار سال خواهد بود. چنان كه در برخي روايات ميخوانيم:

{P- معاد در قرآن، آيتاله مظاهري، ص 148. P}

»اگر در پل صراط به حساب عدهاي رسيدگي شده باشد، باز مورد بازپرسي قرار گرفته و رها نميشوند تا از ولايت اميرالمؤمنين(ع)، نماز و حقالناس مورد سؤال قرار گيرند.«

{P- همان، ص 149. P}

5- بهم خوردن نظامات حاكم بر دنيا - زمين و آسمان - در قيامت، از ديگر اموري است كه فرق آن را با عالم

برزخ روشن ميكند؛ چون نظم و سنتهاي حاكم بر طبيعت، با وجود عالم برزخ همچنان پايدار و استوار خواهد بود.

{P - به آيات قيامت رجوع شود. P}

6- فرق ديگر عالم برزخ با قيامت، در كيفيت حالات انسانها است. به اين معنا كه وحشت و اضطراب صحنههاي قيامت به گونهاي است كه تمامي پيوندهاي نسبي و سببي از هم گسسته شده و هركس به فكر نجات خويش است. چنان كه قرآن كريم ميفرمايد:

»يوم يفر المرء من اخيه و امّه و ابيه و صاحبته و بنيه...«

{P - عبس، آيه 34. P}

روزي كه انسان از نزديكترين افراد، برادر و مادر و پدر و فرزند و همسرش هم فرار ميكند.

در حالي كه ارواح مردگان در عالم برزخ به كارهاي زندگان (بستگان و...) توجه داشته و از رفتار خوب يا بد آنان نيز متأثر ميگردند.

فرقهاي ديگري نيز بين دو عالم برزخ و قيامت وجود دارد كه به دليل اختصار از بيان آنها خودداري ميشود.