کد مطلب:32078 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:1

گنجینه پرسمان » اعتقادات

آيا قضا و قدر، سرنوشت، و اختيار با هم قابل جمع هستند و آيا يكي ميتواند روي ديگري اثر بگذارد؟

امور مذكور هيچ منافاتي با هم ندارند. براي روشن شدن مطلب، خوب است مفهوم قضا و قدر را توضيح دهيم:

آفرينش عالم طبق قوانين الهي است. اين كه هر موجودي چگونه باشد و چه ويژگيهايي داشته باشد; طبق مشيت الهي بوده و به همان صورت آفريده ميشود (مفهوم قدر). و اين كه هر سببي، مسبب خاص خود را دارد و هيچ مسببي بدون سبب خاص خود محقق نميشود، و فاعليت فاعلها در طول فاعليت خداوند است نه در عرض آن; طبق قانون حتمي الهي است (مفهوم قضا).

همچنين از جمله قوانين در نظام آفرينش اين است كه، انسان موجودي با اراده و اختيار باشد ولي نه به صورت مطلق. همان طور كه جبر مطلق نيز بر او حاكم نيست. مثلاً اين كه ما فرزند كدام پدر و مادر باشيم، در كدام منطقه و با چه ويژگيهايي به دنيا بياييم و ... تحت اراده و اختيار ما نيست، بلكه طبق مصلحتي است كه فقط خداوند به آن عالم است. و از آن جا كه خداي متعال حكيم است، افعالش نه تنها بيهوده نبوده بلكه خير محض است، و چون جواد مطلق و فياض است; هر آن چه كه بنده در راه رسيدن به سعادت واقعي، به آن نياز دارد، در اختيارش قرار ميدهد. اما اين كه انسان از امكانات بيشماري كه در اختيارش نهاده شده، چگونه استفاده كند، تحت اختيار خود اوست. خداوند با فرستادن راهنمايان الهي و دادن عقل، استعداد و ظرفيتهاي فراوان، بهترين كمك را در پيمودن مسير صحيح و انتخاب احسن، نموده است، اما گاهي انسان بهرة مفيد برده و سعادتمند ميشود و گاهي با غفلت از آنها دچار شقاوت ميگردد. اين حكم در همة امور زندگي و تصميمات انسان وجود دارد. شما در هر كجا اين قانون كلي را ميتوانيد پياده كنيد.

البته درباره اختيار، توجه به اين نكته نيز لازم است كه انتخاب «بهترينها» با استفاده از عقل، وحي، تجربه، مشورت ... تا حدودي ميسر است. چون ـ طبق حكمت الهي ـ ظرفيتهاي انسانها با هم متفاوت است وهمچنين علم و آگاهي انسان به تمام زواياي برنامههاي مورد نظرش بسيار محدود و ناقص است; لذا نتايج به دست آمده در بخشي از اين برنامهها مطابق خواسته شخص نيست.

ولي به هر حال، ما موظف هستيم تا آن مقدار كه توان دستيابي به اهدافمان را داريم; به وظيفه خويش عمل كنيم. با توجه، به مطالب گفته شده ميتوان چنين نتيجه گرفت كه: خداوند انسان را موجودي مختار آفريده; تا با اختيار خود، سرنوشتش را رقم زند.