کد مطلب:34379 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:1

گنجینه پرسمان » اعتقادات

چرا نظر اشاعره در تنزيه خداوند از ملاكهاي عدل و ظلم بشري، اشتباه است؟

اين گروه به خيال خود خواستهاند راه «تنزيه» بپويند و خداوند را از شرك در خالقيت و هم از ظلم و ستم، منزه و مبرّا بدانند، ازاينرو، از طرفي از غير خدا نفي فاعليت كردهاند و از طرف ديگر، صفت عدل را در مرتبة متأخّر از فعل خدا قرار دادهاند، بطوري كه حسن و قبح عقلي افعال را از ريشه انكار كرده و گفتهاند مفهوم عادلانه بودن يك فعل، جز اين نيست كه مستند به خداوند باشد وبا اين مقدّمات نتيجهگيري كردهاند كه خداوند نه در فاعليت شريك دارد و نه ظلم ميكند.
اما در حقيقت، اين گروه بجاي خداوند، ظالمان بشري را «تنزيه» نموده و تبرئه كردهاند. زيرا ابتدائيترين و روشنترين نتيجهاي كه از اين طرز تفكر گرفته ميشود، اين است كه آنچه فلان ستمگر ميكند او نميكند، بلكه خدا ميكند! و چون خدا مي‎كند ظلم نيست، عين عدل است، زيرا عدل بنا بر اين مسلك، مفهومي جز اين ندارد كه كار، كار خدا باشد از طرف ديگر چون كاري كه غير خدا فاعل آن باشد به هيچوجه و به هيچ اعتبار و به هيچ معني و جود ندارد، پس در قاموس هستي، «ظلم» به هيچوجه وجود ندارد. شايد علت حمايت ستمگراني مانند «متوكل عباسي» از اشاعره همين نتيجهگيري مطلوب بوده است.
با چنين منطق و چنين نتيجهگيري، نقش مظلوم در دفاع از حقوق خويش و وظيفهاي كه از نظر دين بايد انجام دهد چيست؟! خيلي روشن است. اما اينكه اين متكلمين دربارة آنهمه نسبتهاي ظلمي كه قرآن به ستمگران بشر مي‎دهد و وظيفه‎اي كه قرآن بر عهدة افراد در زمينة مبارزه با ظلم نهاده است چه مي‎گويند‎‎؟ سؤالي است كه پاسخ آنرا از اشاعره بايد پرسيد.

---

مجموعه آثار شهيد مطهري ج1 – عدل الهي
شهيد مطهري