کد مطلب:44271 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:9

گنجینه پرسمان » خانواده و زندگي

آيا ظهار فقط يك صيغه و جمله دارد يا جملات مشابه مثل را هم شامل مي شود؟ آيا در ظهار نياز به عقد مجدّد دارد؟

آيات اوّل سورهء مجادله دربارهء ظهار نازل شده است و علّت نزول آن ها اين بود كه زن مسلماني نزدپيامبر آمد و گفت : يا رسول الله ! شوهرم به من گفته : أنتِ عَلَيّ حرام كظهر أمّي , و مرا از خانه خارج كرده است . راه چاره اي براي من بيانديش . حضرت فرمود: در اين باره چيزي نازل نشده است . آن زن گريه و شكوه كنان به راه افتادو رفت , كه اين آيات نازل شد:

مراجعه كرده بود و به خداوند شكايت مي كرد, شنيد (تقاضاي او را اجابت كرد), خداوند گفت گوي شما را با هم (واصرار آن زن را دربارهء حلّ مشكلش ) مي شنيد و خداوند شنوا و بينا است . كساني كه از شما نسبت به همسرانشان (ظهار) مي كنند, آنان هرگز مادرانشان نيستند, مادرانشان تنها كساني هستند كه آن ها را به دنيا آورده اند. آن ها سخن زشت و باطلي مي گويند و خداوند بخشنده و مهربان است >.

آن گاه پيامبر آن زن را خواست به او گفت برو شوهرت را بيآور. وقتي كه شوهرش آمد, پيامبر6به او فرمود:آياتي دربارهء شما نازل شده است . سپس فرمود: برو زنت را نگهدار. او از تو به واسطهء آن جمله اي كه گفته اي , طلاق داده نشده و از تو جدا نشده است و بر تو حرام نيست و آن جمله حرف بيهوده و اشتباهي بوده است . كساني كه ظهار مي كنند,بايد كفاره بدهند و كفارهء آن آزاد كردن يك بنده در راه خدا است . اگر توانايي نداشتند, دو ماه پي در پي روزه بگيرند واگر توانايي نداشتند, شصت مسكين را سير كنند. آن وقت مي توانند عمل زناشويي با همسر خود داشته باشند>.

مرحوم محقّق در شرايع فرمود: اگر مردي به زنش بگويد: أنتِ عليّ كظهر امّي يا بگويد: أنتِ عليّ كظهر أختي , أوعمّتي أو خالتي , ظهار واقع مي شود و اگر بگويد: أنت عليّ كأمّي او كأختي ; يعني كلمهء اظهار را نگويد, اختلاف نظراست كه ظهار واقع مي شود.

مرحوم صاحب جواهر در ذيل كلام محقّق فرمود:

بنابراين در صيغهء ظهار تشبيه به ظهر (پشت ) مادر يا خواهر يا ديگر الفاظي كه ظهار را بفهماند يا كنايه از ظهارباشد, شامل مي شود.(1)

البته از كلمات علما استفاده نمي شود كه جملاتي از قبيل اين كه نيز ظهار باشد.

مردي كه زنش را ظهار مي كند, گرچه كار حرامي انجام داده و بايد كفّاره بدهد, ولي زنش به او نامحرم نمي شود وفقط قبل از آميزش , بايد كّفاره بدهد و احتياجي به عقد ازدواج جديد ندارد.

ظهار نوعي طلاق در زمان جاهليّت بود كه اسلام آن را ردّ كرده است .(2)

(پـاورقي 1.جواهر الكلام , ج 33 ص 102

(پـاورقي 2.تفسير صافي , ج 5 ص 142 با تلخيص .