کد مطلب:26220
شنبه 1 فروردين 1394
آمار بازدید:2
مفهوم «يقين» به چه معناست و در مباحث معرفتي اسلام چه مراحلي براي آن تصور شده است؟
كلمه يقين داراي مفهومي صيقلي تر از قطع و جزم و علم است. يقين آن علم به واقع است كه واقعيت را مانند مشاهده عيني موضوع در اختيار آدمي قرار ميدهد، بطوريكه يقين كننده بطور مستقيم و كاملا روشن و بدون هيچ تزلزل احتمالي حتي با عوض شدن موضع گيري، موضوع را مي بيند. تاثير يقين درباره يـك مـوضوع بيش از تاثيـر قطع و جزم و علم است. بهمين جـهت است كه اگر براي انسان خلاف اين پديده هاي ذهني كشف شود، موجب آن تاثر شديد نميشود كه در موقع انكشاف خلاف يقين، زيرا اگرچه احتمال خلاف در قطع و جزم و علم وجود ندارد، ولي انسانهاي معمولي با مشاهده كشف خلافهائي كه در سه پديده ذهني مزبور در خود و ديگران نموده اند، شگفتي و تاثر عميق در هنگام خلاف واقع بودن آنها، سطوح روانشان را فرا نميگيرد، در صورتيكه در موقع آشكار شدن خلاف آنچه كه به آن يقين كرده اند، شگفتي و تاثر عميقي در سطوح رواني آنان بوجود ميآيد. اين يقين در مباحث معرفت از ديدگاه اسلام به سه مرحله تقسيم شده است:
مرحله يكم ـ علم اليقين ـ جنبه آيينه اي يقين است كه در كمال صافي و صيقلي واقعيت را نشان ميدهد.
مرحله دوم ـ حق اليقين، آن حالت انكشاف موضوع است كه همه سطوح رواني را بر خود متوجه ساخته يا آنها را اشغال نموده است. به اضافه اينكه در اين مرحله موضوع مورد يقين مانند كانون نور است كه بر خواص و روابط موجود در پيرامون آن موضوع نيز روشنائي مي اندازد.
مرحله سوم ـ عبارتست از عين اليقين، در اين مرحله مانند اينست كه موضوع مورد يقين جزئي از من انساني گشته است. شايد منظور مولانا از انديشه در دو بيت زير همين مرحله از يقين باشد،
اي بـرادر تـو هـمـي انديشه اي
ما بقي خود استخوان و ريشه اي
گر بود انديشـه ات گل، گلشنـي
ور بود خاري تو هيمـه گاـخنــي
ترجمه و تفسير نهجالبلاغه ج 6
آية الله محمدتقي جعفري
مطالب این بخش جمع آوری شده از مراکز و مؤسسات مختلف پاسخگویی می باشد و بعضا ممکن است با دیدگاه و نظرات این مؤسسه (تحقیقاتی حضرت ولی عصر (عج)) یکسان نباشد.
و طبیعتا مسئولیت پاسخ هایی ارائه شده با مراکز پاسخ دهنده می باشد.