کد مطلب:35578 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:1

گنجینه پرسمان » اعتقادات

مقصود از حديث «لولا الحجة لساخت الارض باهلها» چيست؟ و چگونه وجود حجت، مايه آرامش و نبودن آن، موجب نابودي ساكنان زمين ميشود؟

اولا- مضمون اين حديث، بگونهاي در قرآن وارد شده است، آنجا كه خداوند متعال، وجود پيامبر را مانع از نزول عذاب معرفي ميكند و ميفرمايد:
«وَ مَا كَانَ اللهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَ اَنْتَ فيهِمْ» انفال/33
[خداوند آنان را عذاب نميكند، در حالي كه تو (اي پيامبر) در ميان آنان قرار داري].
در اين آيه، وجود پيامبر، اماني براي مردم شمرده شده و وجود حجت خدا مانع از نزول عذاب معرفي گرديده است. مضمون اين آيه با حديث پيش تقريباً يكسان است. امير مؤمنان عليهالسلام در نهجالبلاغه از آيه ياد شده، همين نكته را استفاده كرده و ميفرمايد:
«كان في الارض امانان من عذاب الله و قد رفع احد همافدونكم الاخر فتمسكوابه اما الامان الذي رفع فهو رسول الله و اما الامان الباقي فالاستغفار قال الله تعالي و ما كان الله ليعذبهم و انت فيهم و ما كان الله معذبهم و هم يستغفرون» (نهجالبلاغه، كلمات قصار، شماره 88)
[در روي زمين، دو وسيله ايمني بخش از نزول عذاب الهي وجود داشت. يكي برداشته شد و ديگري در اختيار شما هست، پس به آن چنگ زنيد. اماني كه برداشته شد آن وجود رسول خدا بود، و اماني كه در اختيار هست طلب آمرزش از خدا است. خدا ميفرمايد: هرگز خدا آنان را عذاب نميكند درحالي كه تو (پيامبر) در ميان آنان هستي. و خدا آنان را عذاب نميكند، در حالي كه طلب آمرزش ميكنند].
ثانياً: هرگاه بدانيم كه مقصود از «حجت» -به تعبير بعضي افراد- انسان كامل است، معني حديث روشن و واضح خواهد بود.
توضيح اينكه: آفرينش جهان بيهدف نيست. و هدف از آفرينش آن، تربيت انسان در مسير كمال است كه از طريق معرفت و كسب فضائل اخلاقي به مقام رفيع انساني برسد. اگر ديگر انسانها از فيض حيات بهرهمند ميشوند، به خاطر همين انسان كامل است كه اين جهان براي او در حال گردش و تحرك است. اگر روزي –به فرض محال- در ميان جامعه بشري انسان كاملي وجود نداشت، قطعاً بقاي انسان در روي زمين بي هدف خواهد بود. و ساحت قدس خداي تعالي، از كارهاي غير حكيمانه پيراسته است.
باغبان به خاطر يك درخت برومند و تناور، باغچه بزرگي را آب ميدهد و در ضمن، علف هرزهها نيز آب ميخورند. اما اگر چنين درختي خشك شود، باغبان آب را قطع ميكند. حجت خدا در روي زمين، همانند درخت برومند است كه به خاطر آن، ديگر انسانها به نوائي ميرسند.
در مناظره هشام بن حكم با عمرو بن عبيد -از بزرگان معتزله در زمان خود- امام عليهالسلام به قلب عالم خلقت تشبيه شده است. بديهي است كه اگر قلب يك انسان از كار افتاد، از ديگر اعضاي بدن كاري ساخته نيست. همين تشبيه –كه به فرموده امام صادق عليهالسلام،كلماتي از صحف ابراهيم و موسي عليهما السلام بود- بخوبي جايگاه امام عليهالسلام در ميان مخلوقات را نشان ميدهد. مشروح اين مناظره را علامه مجلسي –رضوان الله عليه- در بحارالانوار 23/6-9 نقل كرده است.

---

: آية الله جعفر سبحاني
پرسشها و پاسخها