کد مطلب:35812 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:2

گنجینه پرسمان » اعتقادات

استدلال متكلمان بر لزوم بعثت پيامبران به «وجوب تكليف» بندگان چگونه است؟

متكلمان اسلامي مسأله لزوم نبوت را نه تنها به طور مستقيم بر مبناي قاعده لطف استوار نموده‎اند بلكه آن را از برخي از مصاديق و فروع قاعده لطف چون مسأله تكليف نيز ثابت نموده اند.
مسأله تكليف در بحث مربوط به افعال خدا مطرح گرديده و از آن به عنوان يكي از نمونههاي تحسين و تقبيح عقلي ياد ميشود. آنان تكليف را حسن و نيكو دانسته و ترك آن را قبيح و ناروا ميدانند و از آنجا كه آفريدگار حكيم منزه از هر نوع قبح و نقصان است، نتيجه ميگيرند كه تكليف بندگان برخدا واجب است (مقتضاي حكمت پروردگار است).
بديهي است ابلاغ تكاليف الهي به بندگان جز از طريق وحي و بعثت پيامبران امكان پذير نيست. در اين صورت بعثت انبيا به عنوان شرط لازم و مقدمه قطعي براي ابلاغ تكاليف الهي به بندگان است و از نظر عقل، مقدمه واجب نيز بسان خود واجب، لازم و واجب ميباشد.
از متكلماني كه به وجوب تكليف بر وجوب بعثت استدلال كرده است، جمالالدين مقداد سيوري حلي (م، 726 ه-) است چنانكه گفته است:
روش متكلمان در اثبات وجوب بعثت پيامبران اين است كه نبوت مشتمل بر لطف در تكاليف عقلي و نيز شرط در تكاليف سمعي (شرعي) است و آنچه داراي اين خصوصيت باشد، واجب است.
بيان صغراي نخست (نبوت مشتمل بر لطف در تكاليف عقلي است) اين است كه عبادات از پيامبران دريافت ميگردند و شكي نيست كه مواظبت بر آنها موجب تقويت معرفت معبود ميگردد كه خود واجب عقلي است، بنابراين نبوت، لطف (مقرب) در واجبات عقلي است... و نيز اگر شرط تكليف واجب نباشد، اخلال و ترك آن جايز خواهد بود، و در نتيجه اخلال به مشروط (تكليف) نيز جايز خواهد بود و اخلال به واجب بر حكيم قبيح و نارواست. (اللوامع الالهيه، ط: تبريز/167 ـ 166)

---

: آية الله جعفر سبحاني
منشور جاويد ج 10