کد مطلب:39816 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:217

گنجینه پرسمان » ايثار و شهادت

رسول گرامي اسلام(ص) چه كساني را هنگام مرگ، شهيد معرفي ميكند؟

شهيد در معناي معروفش مصداق رزمندهاي است كه در صحنه جنگ و جدال عليه ظالمان و متجاوزان به ستيز برخاسته و در اين راه به شهادت ميرسد.

قرآن درباره اين افراد ميفرمايد: مپنداريد كه شهيدان راه خدا مردهاند، بلكه زنده به حياتابدي اند و نزد خدايشان متنعّم خواهند بود.(1)

شهيد از اجر و قرب بسيار بالايي برخوردار بوده و بسياري را راه بر آن نيست.

مقام شهيد مختص بعضي از بندگان خدا است و خدا ايشان را گلچين ميكند.

پيامبر گرامي(ص) فرمود: برتر از هر نيكي نيكويي هست تا وقتي كه شخص در راه خدا كشته شود.(2)

اما در اين بين افرادي نيز وجود دارند كه از اجر و مقام شهيد برخوردار بوده و بعد از مرگ جزء شهيدان ميباشند. خداوند اهل ايمان را از شهدا و صديقين معرفي كرده و در زبان ائمه معصومين(ع) آمده: مردهاي كه از شيعيان باشد، جزء راست گويان و شهدا است.

در ميان روايات صادره از اهل بيت(ع) فراوان ديده شده است كه بسياري از مردم اجر شهيد را دارند. امام علي(ع) فرمود: ميّت و مردهاي كه از شيعيان ما باشد، صديق و شهيد است.(3)

در قرآن، مؤمن به عنوان شهيد معرفي ميشود:

و كساني كه به خداوند و پيامبرانش ايمان آوردهاند، اينانند كه صدّيقند و شهيدان نزد پروردگارشان هستند و اجر و نورشان را دارند.(4)

كسي كه در حال مرّ محبّ آل محمّد باشد، جزء شهدا است.

پيامبر گرامي(ص) فرمود: كسي كه بر حبّ آل محمد(ص) بميرد در حالي كه شهيد است، مرده است.(5)

پيامبر گرامي اسلام(ص) فرمود: اينان جزء شهدا هستند و از مقام ايشان برخوردارند:

1- شخصي كه در راه خدا كشته شود؛

2- هر كس كه در راه خدا بميرد؛

3- هر كس كه به خاطر بيماري طاعون فوت شود؛

4- هر كس كه در شكم مادر بميرد؛

5- هر كس كه در آب غرق شود؛

6- هر كس كه براي دفاع از جان خود كارزار كند تا كشته شود؛

7- هر كس كه در راه دفاع از مال خود كشته شود؛

8- هر كس كه در راه دفاع از خانهاش قتال كننده كشته شود؛

9- هر كس كه با طهارت (وضو) بخوابد و همان شب بميرد.(6)

در عين حال موارد ديگري نيز وجود دارد كه حكايت از اجر و ثواب شهيد دارد و چون اين جواب به اطاله و زياده ميكشيد از ذكر همه آنها خودداري ميشود.

نتيجه: اگر چه معصوم(ع) مصاديق متعددي را براي شراكت در ثواب و اجر شهيد ذكر كردهاند، اما بايد دانست كه ثواب هر عملي منوط به نيّت صاحب عمل است و اگر شرايط جمع باشد و چنين اتفاقي بيفتد، ثواب هم در پي آن خواهد آمد.

امام صادق(ع) فرمود: (پاداش) اعمال به نيت آن است و براي هر آدمي هر چه كه نيت كرده است ميم اند و عبد ناچار است كه در هر حركت و سكون نيت خويش را خالص كند.(7)

در عين حال شهيد معناي عرفاني بسيار بالايي دارد و امام خميني(س) تعبير معروفي دارند كه: عالم محضر خدا است. در محضر خدا معصيت نكنيد. پس معلوم ميشود تمام موجودات نزد خداي متعال شهيد و حاضرند و سهم اصلي از اين حضور و شهادت به موجود با شعوري به نام انسان بر ميگردد، اما پردههاي غفلت و غبار معصيت و ظلمت، مانع درك متقابل اين محضر متعالي ميشود. براي دريافت نور اين محضر عظميبايد شهيد واقعي شد، زيرا انسان اگر به حضور مادي اش در نزد خدا باشد، بهرهاي نميبرد، هر چند چون ديگر مخلوقات نميتواند از استيلاي كن فيكونش خارج شود، ولي مهم آن است كه او شهيد واقعي باشد و به همين جهت امام باقر(ع) ميفرمايد: هر كس مؤمن است، شهيد است.(8) چون ايمان جواز ورود به محضر حق تعالي است و او چون بر همه جا حاضر است پس ناظر به حضور شخص حاضر و با معرفت است. مؤمن پي آن كه در صحنه كارزار باشد و يا در حين مقاتله با كفر كشته شود و يا حتي قبل از آن كه در بستر، به مرگ طبيعي بميرد، شهيد است و درك متقابل بهترين حال براي حضورش است.

پي نوشتها:

1. آل عمران (3) آيه 169.

2. بحارالانوار، ج 97، ص 15، حديث 32.

3. بحارالانوار، ج 1، ص 114.

4. حديد (57) آيه 19.

5. بحارالانوار، ج 23، ص 333.

6. ر.ك: آثار الصادقين، ج 10، ص 77 - 81.

7. بحارالانوار، ج 67، ص 210، حديث 32.

8. همان، ج 52، ص 145، حديث 64.