کد مطلب:43208 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:2

گنجینه پرسمان » حديث شناسي

تفسير فرازهاي پنجاه و نهم تا هفتاد و هفتم خطبه صد و شصتم كه در آن ضمن معرفي طرز زندگي موسي(ع)، داود(ع) و عيسي(ع) دعوت به سرمشق قرار دادن آنها شده چيست؟

[و اگر بخواهي براي دومين مثل موسي كليم الله(ص) را بياورم: آنگاه كه عرض كرد خداوندا، به آن خيري كه براي من فرستاده‎اي نيازمندم. سوگند به خدا، و از خدا جز ناني كه بخورد چيزي نخواسته بود، زيرا آن حضرت از سبزي زمين مي‎خورد، تا آنجا كه رنگ سبزي به جهت لاغري بدن او و نازكي پوست آن، قابل ديدن بود].
[و اگر بخواهي سومين مثل را داود(ع) صاحب مزامير و قاري بهشتيان را براي تو مي‎آورم كه با دست خود، از برگهاي درخت خرما زنبيل مي‎بافت، سپس به همنشينانش مي‎گفت: كيست كه فروش اينها (زنبيل‎ها) را به عهده بگيرد؟ آن حضرت از قيمت بافته‎هاي خود نان مي‎خورد].
[و اگر بخواهي دربارة عيسي‎بن مريم(ع) به تو بگويم: آن حضرت از سنگ براي خود بالش داشت و لباس خشن مي‎پوشيد و غذاي ناگوار تناول مي‎فرمود، و خورشت نان او گرسنگي و چراغ شبانگاهي او مهتاب و سايبانش در زمستان مشرق و مغرب زمين، ميوه و ريحانش گياهاني بود كه زمين براي چهارپايان مي‎رويانيد. براي او همسري نبود كه وسيلة تشويش خاطر او شود و فرزندي نبود كه اندوهگينش سازد و مالي نبود كه او را به خود مشغول بدارد. طمع در چيزي نداشت كه او را پست و خوار گرداند. مركبش پاهايش بود، خدمتكار او دستهايش].
اينست تعارض و نزاع اصلي روح و ماده، هر قدمي كه در تاريخ بشري در مسير «حيات معقول» فردي يا جمعي برداشته شده است، از آنِ كساني بوده است كه در چاره‎جويي تعارض ميان روح و مادّه با تنظيم اين دو حقيقت، پيروز گشته‎اند. بعضي از عرفاء مي‎گويند: همان‎گونه كه هويت و ماهيت اين دو حقيقت (مادّه و روح) با يكديگر متفاوت است، سمت حركت و مقصد آن دو نيز با يكديگر مختلف مي‎باشد ـ بدن مادي است، لذا تمايل به ماده و ماديات و توشة خود را از آنها برمي‎دارد، روح [يا من، شخصيت، نفس] آدمي استعداد عروج به ملكوت دارد.
‎.
تمايل افراطي شديد به ماديات و لذائذ دنيا است كه باعث آن‎همه آدمكشي‎ها و پايمال كردن حقوق انسانها گشته و سرگذشت بشري را چنان در تاريكي فرو برده است كه به كلي از قابليت تفسير و تحليل ساقط نموده است.
اگر شخصيت انساني، سالم و با اصول ارزشها تقويت شود به خوبي از عهدة تعديل اميال خود برآمده و وسائل دنيا را در استخدام خود در مسير «حيات معقول» قرار مي‎دهد. و از اين راه تعارض ميان ماده و روح برداشته مي‎شود و حركت تكاملي آدمي شروع مي‎گردد.
منابع اولية اسلام (قرآن و احاديث و سنت به معناي عام آن) هماهنگ با عقل سليم و وجدان، مطلبي را كه براي بحث عنوان كرديم، مورد تأكيد قرار مي‎دهند. امّا قرآن مجيد، اين مضمون را كه انسان خردمند از نعمتهاي خداوندي با مباني شرعي آن استفاده مي‎كند، با اشكال مختلف بيان فرموده است: از آن جمله: «وَابْتَغِ في مااتاكَ اللهُ الدّارَ الأخِرَةَ وَ لاتَنْسَ نَصيِبَكَ مِنَ الدُّنْيا» [در آنچه كه خداوند به تو داده است، سراي آخرت را منظور بدار و نصيب خود را [هم] از دنيا فراموش مكن]. براي شخصيت‎هاي نابالغ نه تنها روح و ماده همواره در حال تعارض و تخالف مي‎باشند، بلكه همواره پيروزي با ماده و شئون آن است. ولي هر اندازه كه شخصيت سالم‎تر و قوي‎تر باشد، بهتر مي‎تواند از عهدة استخدام مادّيات و شئون آنها در مسير «حيات معقول» برآيد.

---

ترجمه و تفسير نهج‎البلاغه ج 26
آية الله محمدتقي جعفري