کد مطلب:43211 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:2

گنجینه پرسمان » حديث شناسي

تفسير فراز هفتم خطبة صد و شصت و سوم كه دربارة خلقت اشياء ايراد شده، چيست؟

«حَدَّ الْأَشْياءَ عِنْدَ خَلْقِهِ لَها أِبانَةً لَها مِنْ شَبهِها» [اشياء را در هنگام خلقت متعين ساخت تا از هماننديهاي خود جدا شوند].
نظم عالي خلقت را چنان ساخته و پرداخته كه به يكديگر مشتبه نگردند. اهميت اين اصل تعين در كارگاه خلقت است كه هم بروز علوم گوناگون را در طول تاريخ امكان‎پذير ساخته است و هم قانونمندي اجزاء و روابط عالم هستي را برپا داشته است.
مسئله عدم تعين و عدم حتميت كه در فيزيك دوران اخير به وسيلة ورنرهايزنبرگ به ميدان كشيده شده است، با توجه به سه قضيه مورد ترديد قرار مي‎گيرد:
قضية يكم: نظرية هايزنبرگ با توجه به اين اصل بديهي كه جهان با شناسايي جهان فرق دارد، حتماً بايد مورد تجديدنظر قرار بگيرد.
قضية دوم: اينكه اگر اصالت عدم تعين در ذرّات بنادين و نهايي عالم طبيعت، از قانون تعين و عليت به معناي عام پيروي نكند، چگونه ممكن است اجسام و مواد روبنايي از ذات خود بدون استناد و استفاده از ذرات زيربنايي از قانون تعين و حتميت پيروي نمايند.
قضية سوم: بايد جريان ذرات بنيادين پس از صدور و تحقق حادثة آنها در جهان عيني، مورد دقت و بررسي لازم و كافي قرار بگيرد، تا روشن شود آيا مراحل پيش از صدور حادثه كه قطعاً در جهان عيني صورت گرفته است، در خلاء محض يا فوق قوانين و تعين‎ها به وقوع پيوسته‎اند؟! به نظر مي‎رسد بررسي‎هاي تحقيقي لازم و كافي دربارة حوادث پيش از وصول ذرات به موقعيت خاص، ما را به چنين نتيجه‎اي نخواهد رسانيد، يعني قطعي است كه ما در جهان عيني با عدم تعين و تجربه از عينيت روبرو نخواهيم گشت، زيرا وجود مستلزم تعين و تشخص واقعي است.

---

ترجمه و تفسير نهج‎البلاغه ج 26
آية الله محمدتقي جعفري