کد مطلب:106203 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:456

در نهج البلاغه سخن از- وصایت و وصیت- و وصی بودن علی بن ابی طالب علیه السلام آمده است و این گونه واژه ها تنها در سخنان سید رضی است و قبل از او به كار نمی رفته و این خود دلیل آن است كه نهج البلاغه به علی بن ابی طالب علیه السلام نسبت داده شده است و از سخنان او

[صفحه 69]

نمی باشد.[1].

پاسخ:

موضوع وصیت كردن پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم و وصی بودن امیرالمومنین علی بن ابی طالب علیه السلام مطلب مشهوری است میان مردم قبل از زمان سید رضی رحمه الله و پس از آن زمان.

و در اغلب كتب تفسیر و حدیث و تاریخ و كلام و شعر از آن نام برده شده است و موضوعی نیست كه بر كسی پوشیده باشد.

علامه ی امینی قدس سره در یازده جلد كتاب الغدیر شعراء الغدیر را از زمان خود رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم تا این زمان گردآوری كرده و حدیث غدیر متواتر میان شیعه و اهل سنت- و مورد قبول تمام مسلمانان- یكی از قوی ترین ادله وصی بودن علی علیه السلام است.

اگر در اسلام بر هر مسلمان لازم است نسبت به مال و ثروت و دیون خود وصیت كند و وصی تعیین نماید- تا آنجا كه در صحیح بخاری (ج 3 ص 2) و صحیح مسلم (ج 4 ص 10) آمده است كه پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «هیچ مسلمانی- اگر ثروتی داشته باشد- حق ندارد دو شب بر او بگذرد مگر آنكه وصیتش را نوشته و نزدش باشد».

[صفحه 70]

و در صحیح مسلم افزوده: ابن عمر گفت: از آن زمانی كه این حدیث را از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم شنیدم شبی بر من نگذشت مگر آنكه وصیتم نزدم بود.

- پس چرا وصیت را نسبت به خلافت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و شریعت ماندگار اسلام و آنچه موجب تامین سعادت دنیا و آخرت مسلمانان است انكار كنیم بویژه آنكه مردم قدرت تشخیص و انتخاب آن فرد صالح و شایسته ای جانشینی پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم و زعامت مسلمین را ندارند. پس بناچار باید رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم با انتخاب خدای متعال كه «علام الغیوب» است جانشین و خلیفه ی پس از خود را تعیین كند و امامانی (همچون خود پیامبر اسلام) معصوم از هر گونه گناه و خطا تا روز قیامت پرچم داران اسلام و مفسران قرآن و مبیان احكام الهی و شریعت آسمانی بوده باشند.

آیا معقول است گفته شود ابوبكر از پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم به مصالح امت اسلامی آگاه تر بوده لذا وصیت كرد كه عمر پس از او خلیفه ی مسلمانان باشد؟

آیا ممكن است بگوئیم «عائشه» ام المومنین از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نسبت به مصالح مسلمانان دلسوزتر بوده لذا به عبدالله بن عمر می گوید: فرزندم سلام مرا به پدرت برسان و به او بگو امت محمد را بدون سرپرست نگذارد و كسی را به جانشینی خود تعیین كند چونكه من می ترسم اگر آنها را به حال خود رها سازد دچار فتنه و آشوب شوند.

[صفحه 71]

«الامامه و السیاسه» تالیف ابن قتیبه دینوری، ج 1 ص 22.

آیا عبدالله بن عمر مثل ترك جانشین را بهتر از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم می داند ابن سعد در (طبقات ج 3 ص 249) از عبدالله بن عمر نقل می كند كه به پدرش گفت: كسی را به جانشینی خود تعیین كن، عمر گفت: چه كسی را خلیفه ی خود بگردانیم؟ عبدالله گفت: تلاش كن كسی را پیدا كنی تو كه خدای آنها نیستی ؟ آیا این چنین نیست كه اگر تو سرپرست زمینهای كشاورزی خود را فراخوانی، آیا دوست نداری كسی را به جانشینی خود بگمارد تا زمانی كه به آجا بازگردد؟ عمر گفت: آری عبدالله بن عمر گفت: آیا اگر چوپان گوسفندانت را فراخواندی، آیا دوست نداری كسی را به جانشینی خودش تعیین كند تا زمانی كه برگردد؟ لذا عمر تصمیم گرفت شورای شش نفری جهت انتخاب رهبر تشكیل دهد.

آیا معاویه بن ابی سفیان ترس آن را دارد كه امت محمد را همچون گوسفنداان بدون شبان رها كند و لذا به جانشینی یزید وصیت می كند؟ ولی رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نسبت به آینده ی امت خود بی تفاوت بود و این ترس را نداشت؟ «تاریخ طبری، ج 6، ص 170».

آیا ممكن است رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم اسلام نوپا و امت مسلمان را رها ساخته باشد و آنان را همچون گوسفندان بدون شبان به حال خود واگذاشته باشد؟ هرگز بلكه او به فرمان خدا وصیت كرده و جانشین

[صفحه 72]

خود را تعیین نموده.

خداوند متعال به رسولش می فرماید:

(یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیك من ربك و ان لم تفعل فما بلغت رسالته...).

«ای پیامبر آنچه از جانب پروردگار به سوی تو نازل شده ابلاغ كن و اگر نكنی پیامش را نرسانده ای و خدا تو را از گزند مردم نگاه می دارد...»[2].

اگر بخواهیم در اینجا احادیثی را كه در مورد وصیت پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم به علی بن ابی طالب علیه السلام آمده است ذكر كنی و در این باره به تفصیل سخن گوئیم دهها جلد كتاب خواهد شد ولی به عنوان نمونه به ذكر یك حدیث و به قطره یا از دریا اكتفا می كنیم:

ابن شهرآشوب در «مناقب آل ابی طالب» ج 3 ص 47 به نقل از كتاب «الولایه» تالیف محمد بن جریر طبری روایت می كند كه سلمان فارسی گفت: به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سمل گفتم یا رسول الله هیچ پیامبری نبوده جز آنكه وصی و جانشین داشته، پس وصی و جانشین شما كیست؟ فرمود: وصی و خلیفه من و بهترین كسی كه من پس از خود به جا می گذارم آنكه دیون مرا می پردازد و به وعده ها من عمل می كند (اگر

[صفحه 73]

به كسی وعده داده ام كه به او چیزی را بدهم او آن را خواهد داد) علی بن ابی طالب است.

محقق ارجمند جناب آقای سید عبدالزهراء حسینی خطیب در كتاب ارزشمند «مصادر نهج البلاغه و اسانیده» (ج 162 -142) بیش از هفتاد حدیث از كتابهای اهل سنت نقل كرده كه در آن لفظ وصی و وصایت پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم به علی بن ابی طالب علیه السلام آمده است.

و همچنین علامه امینی قدس سره در كتاب معتبر «الغدیر» نام دهها كتاب را كه تالیف برخی از آنها پیش از تولد سید رضی رحمه الله بوده از قرن اول هجری تاكنون به نام «الوصیه» و «الولایه» تالیف شده ذكر نموده است.

آیا بعد از این همه احادیث اشعار و كتابهایی كه قبل از زمان سید رضی رحمه الله و پس از آن پیرامون وصیت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم آمده است هیچ عاقلی به خود اجازه می دهد كه چنین شبهه ای را مطرح كند و بگوید: نهج البلاغه سخنان سید رضی است چونكه او اول كسی است كه از وصیت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به علی بن ابی طالب علیه السلام سخن گفته.[3].

[صفحه 74]

بنابراین، این شبهه نیز ناتمام است.

صفحه 69، 70، 71، 72، 73، 74.

1. «اثر التشیع فی الادب العربی»، ص 56 و «الامام علی» تالیف احمد زكی صفوت ص 131.
2. سوره ی مائده، آیه ی 67.
3. 1- البته پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم با وصی و جانشین خود این عهد و پیمان را بسته بود كه آماده ی پیمان شكنی و خیانت امت باشد و اینكه امامت او را نخواهند پذیرفت.
   

   خطیب بغدادی در تاریخ بغداد (ج 11 ص 216) به سند خود از امیرالمومنین علیه السلام نقل كرده كه فرموده: «از آنچه پیامبر با من عهد كرده این است كه پس از من به تو خیانت خواهد شد (مما عهد الی النبی صلی الله علیه و آله و سلم ان الامه ستغدر بك من بعدی) حاكم در مستدرك ج 3 ص 142 -140 پس از نقل این حدیث آن را صحیح شمرده است و حدیث دیگری را نقل كرده كه پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم به علی علیه السلام فرمود: «پس از من مشكلات فراوانی خواهی داشت علی علیه السلام گفت: آیا دینم سالم خواهد بود؟ فرمود: «آری همراه با سلامت دینت می باشد» حاكم و ذهبی این حدیث را صحیح شمرده اند.
   

   علامه ی امینی رحمه الله در «الغدیر» ج 7 ص 173، از «كنوز الدقائق» تالیف مناوی ص 188 نقل كرده كه پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم به علی علیه السلام فرمود: یا علی پس از من تو گرفتار خواهی شد ولی با آنان نجنگ.
   

   برای اطلاع بیشتر به كتابهای ذیل مراجعه شود: «المراجعات» تالیف سید شرف الدین «اصل الشیعه و اصولها» تالیف كاشف العظاء، «عقائد الامامیه» تالیف محمد رضا مظفر، «ثم اهتدیت» تالیف تیجانی و...