کد مطلب:120247 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:395
آنچه از شنیدن كلمه ی تقوی در برخورد اول به نظر می آید و یا لا اقل بعضی به نظرشان می آید انزوا و گوشه گیری و ترك دنیا و بریدن از فعالیت های اجتماعی و سیاسی و اقتصادی است. البته در تداعی این مفهوم، فرهنگ استعماری و طاغوتی نقش بسزا داشته و حیانا اسلام ناشناسان نادان نیز به این انحراف فكری دامن زده اند و برای این كه روح حركت و عصیان علیه طاغوتها در جوامع اسلامی را بكشند، مفاهیم و عبارات سازنده و حركت آفرین را تحریف كرده و به گونه ای ناصحیح معرفی می كردند. در حالی كه وقتی به متون اصیل اسلام و من جمله نهج البلاغه باز می گردیم، می بینیم كه چه سرشار از مفاهیم زنده و سازنده است و در همه ی ابعاد زندگی مردم، نقش آفرین است و می تواند آنها را بسازد. موضوع تقوی نیز از این قبیل است. اینك در چند قسمت به بررسی ابعاد تقوی می پردازیم تا گسترش این مفهوم و [صفحه 2] اثر عملی آن را در جامعه، سیاست و اجتماع ببینیم. مقدمه ی قسمتی از خطبه ی بیست و چهار را می آوریم و باید توجه كنیم كه در این خطبه، امیرالمومنین علی (ع) در موقعیت خاصی از تقوی سخن به میان آورده است كه خود، نكته مهمی است. درست بر خلاف تصور آنهایی كه مفاهیم اسلامی را جدا از یكدیگر مطالعه می كنند و مخصوصا مساله ی تقوی را مثلا از سیاست و جنگ جدا می دانند، در این جا ببینیم امیرالمومنین چه كسانی را در چه موقعیتی وصیت به تقوی می كند، آیا احیانا آن دسته از اصحاب و افرادی را كه در گوشه ی مسجد و جدا از امر سیاست و سایر شوون جامعه بودند، سفارش به تقوی می كند یا خیر؟ این امر نشان دهنده ی وجود یك رابطه ی ارگانیك بین همه ی مفاهیم اسلامی است و تقوی، جنگ، اقتصاد و اخلاق و مانند آنها حلقه های زنجیری هستند كه در مجموع، یك جامعه ی ایده آل انسانی را می سازند. در این خطبه می خوانیم: و لعمری ما علی من قتال من خالف الحق و خابط الغی من اذهان و لا ایهان فاتقوا الله عباد الله و فروا الی الله من الله. امام (ع) در جبهه ی جنگ داخلی علیه منافقین، و نیز در مبارزه و نبرد با دشمنان خارجی می فرماید: به جان خودم سوگند، در نبرد با مخالفین حق و كسانی كه راه باطل و انحراف را می روند و نصیحت و ارشاد در آنان موثر نمی افتد و آهن سرد وجودشان را نرم نمی كند، و با آنهایی كه علیه حكومت اسلامی تصمیم به مبارزه گرفته اند و مبارزه ی مسلحانه و قهر آمیز را برنامه ی خویش قرار داده اند، هیچ گونه مسامحه و سستی نشان نمی دهم. ملاحظه كنید كه امام در چنین موقعیت حساسی، خطاب به مسلمانان می فرماید رسالتی كه به دوش شما رزمندگان گذارده شده، تقوا و پرهیزگاری است، كه مفهوم تقوی را خود امام علیه السلام در سخنانش بیان می فرماید. منظور از این مقدمه، آن است كه تا آن جا كه میسر است مفهوم تقوی را روشن كنیم و خاطر نشان سازیم كه امام، تقوی را در میدان جنگ و در هنگام رویارویی با دشمن داخلی و خارجی مطرح می كند از این میان رابطه ی تقوی با زنده ترین و حساس ترین مسائل سیاسی و اجتماعی در این موقعیت خاص بخوبی معلوم می شود. [صفحه 3]
موضوع بحث ما «ابعاد تقوی در نهج البلاغه» است. مساله ی تقوی یكی از واژه های است كه تقریبا بیش از كلمه های دیگر در نهج البلاغه بكار رفته است. اگر نهج البلاغه را به ده قسمت تقسیم كنیم، حداقل یك قسمت آن درباره ی تقوی، مفهوم تقوی، اوصاف تقوی و صفات متقین بحث شده است. ولی در فرصتی كه در اختیار داریم تنها به بخش كوتاهی از آن می توانیم بپردازیم، امید است بقیه ی این مبحث در رساله ای مستقل تقدیم علاقه مندان شود.
صفحه 2، 3.