کد مطلب:129676 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:155
اشاره
آیا علی اكبر فرزند هم داشت؟
مرحوم علوی به صراحت گفته است كه علی اكبر فرزندی از خود به جای نگذاشت. او می گوید: این را چندین تن از بزرگان ما نقل كرده اند؛ [1] و حسام الدین در حدائق الوردیه گفته است [2] كه او فرزند داشته است.
ما به نوبه ی خود قول دوم را قبول داریم و گواه آن، مطلبی است كه ابوحمزه ثمالی از امام صادق (ع) نقل می كند كه حضرت به وی فرمود: «صورتت را بر قبر بگذار و بگو ای اباالحسن درود خدا بر تو باد!»
هر چند احتمال دارد كه كنیه برای تفأل زدن به فرزند نیكو باشد، همین طور هم احتمال دارد كه به صورت حقیقی صادر شده و ایشان پسری به نام حسین داشته است.
روایت أحمد بن أبی نصر بزنطی حاكی از آن است كه آن حضرت با یكی از كنیزانش ازدواج كرد و از او فرزندی داشت. وی به امام رضا (ع) عرض كرد: آیا مرد میتواند با زنی و با ام ولد پدر آن زن ازدواج كند؟
فرمود: منعی ندارد. احمد گفت: شنیده ام كه علی بن الحسین، سجاد (ع)، با دختر حسن بن علی و ام ولد پدر او ازدواج كرد، آیا این خبر درست است؟ فرمود: چنین نیست، بلكه او با دختر امام حسن (ع) و ام ولد علی بن الحسین [علی اكبر] كه نزد شما كشته شد ازدواج كرد.
روشن است كه به كنیز هنگامی ام ولد گفته می شود كه برای آقایش فرزند آورده باشد. بنابراین، این روایت به صراحت بیان می دارد كه علی اكبر كنیزی داشت كه از او صاحب فرزند شده بود.
در پرتو سخن امام صادق (ع) نیز در آن زیارتی كه از ابوحمزه ثمالی روایت شده است،
نیز یك حقیقت درخشان آشكار می گردد و آن این است كه علی اكبر زن و فرزند داشت، هر چند كه فرزندش فرزندی نداشته است. امام (ع) در آن روایت می فرماید:
درود خداوند بر تو و بر خاندانت و بر پدران و فرزندان و مادران نیكوكارت كه خداوند پلیدی را از آنان برد و آنان را پاك كرد.
لفظ فرزندان كه در اینجا به صورت جمع آمده است، دلالت بر بیش از دو تن دارد. همان طور كه احتمال دارد فرزندان صلبی به طور خاص باشد، همین طور نیز احتمال دارد كه مقصود، هم آنها، و هم فرزندان آنها باشد. ولی این احتمال دوم مردود است، چرا كه در عرف، لفظ فرزند به طور خاص بر فرزندان صلبی اطلاق می شود.
دلیل دیگر لفظ «و بر خاندان تو است» كه در متن زیارت آمده است؛ زیرا خاندان مرد نسل وی هستند و چنانچه نسلی نداشته باشد، به كار بردن این لفظ درست نیست، و این كه می بینیم این لفظ به وسیله امامی آگاه به همه ویژگی های بلاغی الفاظ به كار رفته است، خود قوی ترین دلیل می باشد. [3] .
مرحوم علوی به صراحت گفته است كه علی اكبر فرزندی از خود به جای نگذاشت. او می گوید: این را چندین تن از بزرگان ما نقل كرده اند؛ [1] و حسام الدین در حدائق الوردیه گفته است [2] كه او فرزند داشته است.
ما به نوبه ی خود قول دوم را قبول داریم و گواه آن، مطلبی است كه ابوحمزه ثمالی از امام صادق (ع) نقل می كند كه حضرت به وی فرمود: «صورتت را بر قبر بگذار و بگو ای اباالحسن درود خدا بر تو باد!»
هر چند احتمال دارد كه كنیه برای تفأل زدن به فرزند نیكو باشد، همین طور هم احتمال دارد كه به صورت حقیقی صادر شده و ایشان پسری به نام حسین داشته است.
روایت أحمد بن أبی نصر بزنطی حاكی از آن است كه آن حضرت با یكی از كنیزانش ازدواج كرد و از او فرزندی داشت. وی به امام رضا (ع) عرض كرد: آیا مرد میتواند با زنی و با ام ولد پدر آن زن ازدواج كند؟
فرمود: منعی ندارد. احمد گفت: شنیده ام كه علی بن الحسین، سجاد (ع)، با دختر حسن بن علی و ام ولد پدر او ازدواج كرد، آیا این خبر درست است؟ فرمود: چنین نیست، بلكه او با دختر امام حسن (ع) و ام ولد علی بن الحسین [علی اكبر] كه نزد شما كشته شد ازدواج كرد.
روشن است كه به كنیز هنگامی ام ولد گفته می شود كه برای آقایش فرزند آورده باشد. بنابراین، این روایت به صراحت بیان می دارد كه علی اكبر كنیزی داشت كه از او صاحب فرزند شده بود.
در پرتو سخن امام صادق (ع) نیز در آن زیارتی كه از ابوحمزه ثمالی روایت شده است،
نیز یك حقیقت درخشان آشكار می گردد و آن این است كه علی اكبر زن و فرزند داشت، هر چند كه فرزندش فرزندی نداشته است. امام (ع) در آن روایت می فرماید:
درود خداوند بر تو و بر خاندانت و بر پدران و فرزندان و مادران نیكوكارت كه خداوند پلیدی را از آنان برد و آنان را پاك كرد.
لفظ فرزندان كه در اینجا به صورت جمع آمده است، دلالت بر بیش از دو تن دارد. همان طور كه احتمال دارد فرزندان صلبی به طور خاص باشد، همین طور نیز احتمال دارد كه مقصود، هم آنها، و هم فرزندان آنها باشد. ولی این احتمال دوم مردود است، چرا كه در عرف، لفظ فرزند به طور خاص بر فرزندان صلبی اطلاق می شود.
دلیل دیگر لفظ «و بر خاندان تو است» كه در متن زیارت آمده است؛ زیرا خاندان مرد نسل وی هستند و چنانچه نسلی نداشته باشد، به كار بردن این لفظ درست نیست، و این كه می بینیم این لفظ به وسیله امامی آگاه به همه ویژگی های بلاغی الفاظ به كار رفته است، خود قوی ترین دلیل می باشد. [3] .
[1] المجدي، ص 91.
[2] الحدائق الورديه، ص 124.
[3] ر.ك: علي الاكبر، مقرم، ص 15؛ كامل الزيارات، ص 253، باب 79، شماره 21. شايان ذكر است كه برخي مورخان نوشته اند كه امام حسين (ع) به جز علي اكبر و سجاد و عبدالله شيرخواره فرزندان ديگري نيز داشته است. ابن شهرآشوب سروي در المناقب (ج 4، ص 113) شماري از فرزندان حسين را در زمره ي مقتولان ذكر كرده و نوشته است: «و شش تن از اولاد حسين، با وجود اختلافي كه در آنها هست؛ علي اكبر، ابراهيم، عبدالله، محمد، حمزه، علي، جعفر، عمر، زيد؛ و عبدالله در دامان وي كشته شد». ولي نامهايي كه او نوشته به جاي شش نفر نه نفر هستند. شايد هم نساخان و يا چاپخانه ها به جاي شش، نه نوشته اند.
برخي منابع ديگر هم نوشته اند كه امام حسين (ع) فرزند خردسالي به نام ابوبكر داشت كه همراه پدرش در كربلا كشته شد. (ر.ك: تاريخ الطبري، ج 3، ص 332؛ الكامل في التاريخ، ج 3، ص 294؛ ترجمة الامام الحسين (ع) من القسم غير المطبوع من كتاب الطبقات الكبير، ابن سعد، ص 76؛ تاريخ المواليد، طبرسي، ص 108 (ضمن المجموعة النفيسة)؛ مقتل الحسين (ع)، طبراني، ص 38؛ الشجرة المباركة، ص 73 در سر السلسلة العلويه (ص 30) آمده است كه ابوبكر در خردسالي پيش از پدرش مرد. ابن سعد در طبقات نقل كرده است كه عبدالله عقبه غنوي قاتل ابوبكر و عبدالله و جعفر، پسران حسين (ع)، بود. همين طور طبري و ابن أثير و ابوالفرج نقل كرده اند كه قاتل ابوبكر همين غنوي بوده است.
ابن قتيبه در الامارة و السياسة، ج 2، ص 6، تميمي در المحسن، ص 134، ابن عبدربه در عقد الفريد، ج 5، ص 134 بر اين باورند كه محمد بن الحسين - كه ابن شهرآشوب او را در شمار كشته شدگان آورده در كاروان اسرا بوده است.