کد مطلب:211529 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:103
نسخ
نسخ در قرآن عبارت است از انقضاء مدت و سپری شدن اقتضاء حكم كه برای مدت معین و وقت محدودی جعل و مورد عمل واقع گردیده بوده آن دلیلی كه ظاهرا واقع و كاشف از انقضاء مدت حكم اولی است (ناسخ) و دلیل اولی را كه متكفل حكم موقت بوده (منسوخ) گویند و فرق نسخ یا تخصیص بحسب معمول قبل از رسیدن وقت عمل و بعد از رسیدن آن است بدین معنی.
و اگر دلیل دومی قبل از رسیدن وقت عمل به دلیل اولی اعلام شود تخصیص گویند و اگر بعد از رسیدن وقت عمل برسد (نسخ) گویند.
نسخ در احكام و قرآن مجید جای هیچ گونه شبهه نیست ولی نسخ به معنی تكامل است نه به معنی نقص چنانچه از امیرالمؤمنین (ع) نقل كرده اند:
«ان الله تعالی و تبارك بعث رسول الله بالرأفة و الرحمة فكان من رأفته و رحمته ان»
«لم ینقل قومه فی اول نبوته عن عاداتهم حتی استحكم الاسلام و جلت الشریعة فی صدورهم»
«فكان من شریعتهم فی الجاهلیة ان امرأة اذا زنت حبست «اوجست» و ربت اوقیم باودها»
«حتی یأتیها الموت و اذا زنی الرجل نفوه عن مخالبهم و شتوه و آذوه و لم یكونوا»
«یعرفون غیر هذا - قال الله تعالی فی اول الاسلام و اللائی یأتین الفاحشة من نسائكم»
«فاستشهدوا علیهن اربعة منكم فان شهدوا فامسكوهن فی البیوت حتی یتوفاهن الموت»
«او یجعل الله علیهن سبیلا و اللذان یأتیانها منكم فاذوهما فان تابا و اصلحا فاعرضوا عنهما»
«ان الله كان توابا رحیما - فلما كثر المسلمون و قوی الاسلام و استوحشوا الامور»
«الجاهلیة انزل الله تعالی الزانیة و الزانی فاجلد و اكل واحد منهما مأة جلدة فنسخت»
«هذا آیة الحبس و الاذی».
حاصل سخن این است كه خداوند متعال پیغمبر را از روی رأفت و رحمت مبعوث فرمود و از جهت رأفت و رحمت بود كه در اول نبوت مردم را از عادات جاهلیت برنگردانید تا اسلام محكم و قوانین شرع مقدس در سینه های مردم جاگیرد و چون ابهت و جلال و اهمیت و عظمت آن مسلم گردید احكام را به آنها تعلیم فرمود برای مثال در اول اسلام اگر زنی به رسم جاهلیت زنا می كرد - باید زندانی باشد تا زمان مرگش برسد و در این مدت هم مورد اذیت مردم بود و اگر مردی مرتكب زنا می شد او را از اجتماع دور می كردند و دشنام می دادند و اذیت می كردند و این رسم از دوره جاهلیت بود تا اسلام استوار و اركان آنها مشید و محكم
[ صفحه 484]
نگردیده بود همین حكم عمل می شد و لائی یعنی زنان فاحشه را به چهار شاهد می شناختند و همین حكم درباره آنها عمل می شد اما همین كه اسلام روزافزون قوت گرفت از روش جاهلیت نفرت كردند حكم الزانیة و الزانی فاجلدوا كل واحد منهما مائة جلدة الخ نازل و اجرا شد تا دیگر با ثبوت زناكاری و اجرای حد صد تازیانه این عمل فحشاء از میان رفت بنابراین روش سابق منسوخ و آیه اجرای حد ناسخ قرار گرفت - و آیات بسیاری در ناسخ و منسوخ است كه برای نمونه بیان مطلب همین كافی بود.
و اگر دلیل دومی قبل از رسیدن وقت عمل به دلیل اولی اعلام شود تخصیص گویند و اگر بعد از رسیدن وقت عمل برسد (نسخ) گویند.
نسخ در احكام و قرآن مجید جای هیچ گونه شبهه نیست ولی نسخ به معنی تكامل است نه به معنی نقص چنانچه از امیرالمؤمنین (ع) نقل كرده اند:
«ان الله تعالی و تبارك بعث رسول الله بالرأفة و الرحمة فكان من رأفته و رحمته ان»
«لم ینقل قومه فی اول نبوته عن عاداتهم حتی استحكم الاسلام و جلت الشریعة فی صدورهم»
«فكان من شریعتهم فی الجاهلیة ان امرأة اذا زنت حبست «اوجست» و ربت اوقیم باودها»
«حتی یأتیها الموت و اذا زنی الرجل نفوه عن مخالبهم و شتوه و آذوه و لم یكونوا»
«یعرفون غیر هذا - قال الله تعالی فی اول الاسلام و اللائی یأتین الفاحشة من نسائكم»
«فاستشهدوا علیهن اربعة منكم فان شهدوا فامسكوهن فی البیوت حتی یتوفاهن الموت»
«او یجعل الله علیهن سبیلا و اللذان یأتیانها منكم فاذوهما فان تابا و اصلحا فاعرضوا عنهما»
«ان الله كان توابا رحیما - فلما كثر المسلمون و قوی الاسلام و استوحشوا الامور»
«الجاهلیة انزل الله تعالی الزانیة و الزانی فاجلد و اكل واحد منهما مأة جلدة فنسخت»
«هذا آیة الحبس و الاذی».
حاصل سخن این است كه خداوند متعال پیغمبر را از روی رأفت و رحمت مبعوث فرمود و از جهت رأفت و رحمت بود كه در اول نبوت مردم را از عادات جاهلیت برنگردانید تا اسلام محكم و قوانین شرع مقدس در سینه های مردم جاگیرد و چون ابهت و جلال و اهمیت و عظمت آن مسلم گردید احكام را به آنها تعلیم فرمود برای مثال در اول اسلام اگر زنی به رسم جاهلیت زنا می كرد - باید زندانی باشد تا زمان مرگش برسد و در این مدت هم مورد اذیت مردم بود و اگر مردی مرتكب زنا می شد او را از اجتماع دور می كردند و دشنام می دادند و اذیت می كردند و این رسم از دوره جاهلیت بود تا اسلام استوار و اركان آنها مشید و محكم
[ صفحه 484]
نگردیده بود همین حكم عمل می شد و لائی یعنی زنان فاحشه را به چهار شاهد می شناختند و همین حكم درباره آنها عمل می شد اما همین كه اسلام روزافزون قوت گرفت از روش جاهلیت نفرت كردند حكم الزانیة و الزانی فاجلدوا كل واحد منهما مائة جلدة الخ نازل و اجرا شد تا دیگر با ثبوت زناكاری و اجرای حد صد تازیانه این عمل فحشاء از میان رفت بنابراین روش سابق منسوخ و آیه اجرای حد ناسخ قرار گرفت - و آیات بسیاری در ناسخ و منسوخ است كه برای نمونه بیان مطلب همین كافی بود.