کد مطلب:211531 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:102
بطون
همین طور كه انسان دو صورت دارد یك صورت جسمی مادی تركیبی بدنی كه با چشم سر دیده می شود و یك انسان معنوی عقلانی كه با دیده دل رؤیت می گردد قرآن هم دو صورت دارد یك قرآن الفاظ و حروف و كلمات و جمل و عبارات است بدین صورت كه به آیات و سور تقسیم شده و یك قرآن كه در معانی و حقایق رقیقه مفاهیم و ادراكات است كه با دیده عقل و علم درك می شود.
استعداد درك رموز و اسرار و معانی قرآن با انسان معقول است همانطور كه درك صورت ظاهر آن با انسان مصور و محسوس است.
بطن آن معانی است كه بحسب ظاهر غیرمتعارف ولی به ملاحظه دقت نظر با شرط استعداد معلوم می گردد - دریافتن بطن قرآن بدون وحدت ذهن و شدت ذكاء و زیركی و فطانت میسر نیست - به اصطلاح شم علمی می خواهد كه از معانی دقیقه قرآن استفاده كند
[ صفحه 485]
و بعد خواهیم گفت كه آن هم در اثر ریاضات شرعیه و تقوای نفس و دل صاف و ضمیر روشن دست خواهد داد.
این بطون منحصر به قرآن نیست بلكه در حدیث و خبر و ادبیات هم صدق می كند نهایت بالاترین درجات آن در فهم قرآن است - و شكی نیست كه سخن فصیح و بلیغ آن است كه دارای معانی ظاهر و باطن باشد و قرآن در نهایت فصاحت و بلاغت قوت لفظ و معنی می باشد چنانچه از حضرت اباجعفر امام صادق (ع) روایت می فرماید كه سئلت اباجعفر (ع) عن شی ء من تفسیر القرآن فاجابنی ثم سئلته ثانیة فاجابنی بجواب آخر فقلت جعلت فداك كنت احببت فی هذه المسئلة بجواب غیر هذا قبل الیوم فقال لی یا جابر ان للقرآن بطنا و للبطن بطنا و ظهرا للظهر ظهرا الخ.
یعنی سؤال كردم از ابی جعفر امام محمدباقر (ع) از تفسیر قرآن جوابی فرمود - بعد در دفعه دوم همین را سؤال كردم جواب دیگری داد عرض كردم فدایت شوم قبل از این جواب مسئله را غیر از این بیان فرمودید گفت یا جابر برای قرآن بطنی است و برای بطنش هم بطنی چنانچه ظهری دارد و برای ظهر او هم ظهری است.
بنابراین مراد از بطن به اعتبار مراتب باطن و مراتب ظاهر است و هر دو از امور است نسبی و اضافی است.
امام جعفر صادق (ع) پس از بیان پدرش فرمود
كتاب الله تعالی علی اربعة اشیاء العبارة و الاشارة و اللطایف و الحقایق فالعبارة للعوام و الاشارة للخواص و اللطایف للاولیاء و الحقایق للانبیاء فرمود قرآن روی چهار مرتبه است عبارت - اشارت - لطافت - حقیقت.
عبارت برای عوام است - اشارت برای خواص علماست لطایف برای اولیاء و حقایق برای انبیاء می باشد.
و در خبر دیگر فرمود قرآن هفت بطن دارد و سبعة احرف را دلیل هفت معنی و هفت بطن دانسته اند.
با این مقدمه بطون قرآن را باید انسان معقول به مراتب عقل و علم و تقوی و فضیلت درك كند نه هر كس كه قرآن دست گرفت. می تواند عالم به قرآن گردد!!
[ صفحه 486]
استعداد درك رموز و اسرار و معانی قرآن با انسان معقول است همانطور كه درك صورت ظاهر آن با انسان مصور و محسوس است.
بطن آن معانی است كه بحسب ظاهر غیرمتعارف ولی به ملاحظه دقت نظر با شرط استعداد معلوم می گردد - دریافتن بطن قرآن بدون وحدت ذهن و شدت ذكاء و زیركی و فطانت میسر نیست - به اصطلاح شم علمی می خواهد كه از معانی دقیقه قرآن استفاده كند
[ صفحه 485]
و بعد خواهیم گفت كه آن هم در اثر ریاضات شرعیه و تقوای نفس و دل صاف و ضمیر روشن دست خواهد داد.
این بطون منحصر به قرآن نیست بلكه در حدیث و خبر و ادبیات هم صدق می كند نهایت بالاترین درجات آن در فهم قرآن است - و شكی نیست كه سخن فصیح و بلیغ آن است كه دارای معانی ظاهر و باطن باشد و قرآن در نهایت فصاحت و بلاغت قوت لفظ و معنی می باشد چنانچه از حضرت اباجعفر امام صادق (ع) روایت می فرماید كه سئلت اباجعفر (ع) عن شی ء من تفسیر القرآن فاجابنی ثم سئلته ثانیة فاجابنی بجواب آخر فقلت جعلت فداك كنت احببت فی هذه المسئلة بجواب غیر هذا قبل الیوم فقال لی یا جابر ان للقرآن بطنا و للبطن بطنا و ظهرا للظهر ظهرا الخ.
یعنی سؤال كردم از ابی جعفر امام محمدباقر (ع) از تفسیر قرآن جوابی فرمود - بعد در دفعه دوم همین را سؤال كردم جواب دیگری داد عرض كردم فدایت شوم قبل از این جواب مسئله را غیر از این بیان فرمودید گفت یا جابر برای قرآن بطنی است و برای بطنش هم بطنی چنانچه ظهری دارد و برای ظهر او هم ظهری است.
بنابراین مراد از بطن به اعتبار مراتب باطن و مراتب ظاهر است و هر دو از امور است نسبی و اضافی است.
امام جعفر صادق (ع) پس از بیان پدرش فرمود
كتاب الله تعالی علی اربعة اشیاء العبارة و الاشارة و اللطایف و الحقایق فالعبارة للعوام و الاشارة للخواص و اللطایف للاولیاء و الحقایق للانبیاء فرمود قرآن روی چهار مرتبه است عبارت - اشارت - لطافت - حقیقت.
عبارت برای عوام است - اشارت برای خواص علماست لطایف برای اولیاء و حقایق برای انبیاء می باشد.
و در خبر دیگر فرمود قرآن هفت بطن دارد و سبعة احرف را دلیل هفت معنی و هفت بطن دانسته اند.
با این مقدمه بطون قرآن را باید انسان معقول به مراتب عقل و علم و تقوی و فضیلت درك كند نه هر كس كه قرآن دست گرفت. می تواند عالم به قرآن گردد!!
[ صفحه 486]