کد مطلب:231297 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:318
توضیح
در این دو حدیث شریف اشاراتی هست كه لازم است توضیح داده شود:
1- یكون أعلم الناس و أحكم الناس: باید توجه داشت كه این صفات تحصیلی و اكتسابی نیست، بلكه ذاتی است.
زیرا امام فطرتا مظهر و جلوه گاه صفات الوهیت است، و او ذاتا آیینه و نمودار اسماء إلهی باشد، و او وجه الله است كه مردم با مواجهه و نظر بروحانیت و نورانیت او نظر بخدا میكنند.
أسماء الهی چون رحمن و كریم و حلیم و حكیم و حنان و برهان و جواد و ناصر و جلیل و جمیل و دلیل و قدوس و عظیم و عالم و صادق و نور و بصیر و حمید و هادی و ولی، در وجود امام تكوینا تحقق پیدا كرده، و باین لحاظ صفات الهیرا نشان میدهد.
در عیون ب 20 ح 1 میفرماید: امامت خلافت پروردگار و خلافت رسول خدا است، امام امین خدا در زمین و حجت او بر بندگان و خلیفه او در بلاد و
[ صفحه 23]
دعوت كننده بسوی او میباشد، امام در زمان خود تنها و معادلی ندارد، و برای او در علم همرتبه ای نیست، و نظیر و مثلی او را نباشد، و بهرگونه فضیلتی ممتازه بوده، بدون آنكه آن فضائل با طلب و كسب تحصیل شود، بلكه از جانب خداوند بخشیده میشود.
2- بینه و بین الله عمود من نور: نور اگر در وجود خود بنده بلحاظ اینكه در نفس پاك او است، منظور شود: بسیار محدود و ضعیف خواهد شد. و اگر بلحاظ إفاضه و إناره حق تعالی و بسط امتداد روحانی آن كه تعلق به بنده ای میگیرد ، در نظر گرفته شود: این نوری خواهد بود كه متصل میشود بدریای نامتناهی.
و نور عمودی فیمابین پروردگار متعال و رسول و یا خلیفه او: نوریست كه بنحو استمرار فیمابین خدا و ولی ادامه داشته، و با این نور وسیع و نافذ و لطیف بهر جانبی كه تاریك بوده و روشن بودن او اراده شود: توجه و احاطه و شهود روحی میگردد.
و اینمعنی در هر شهود و دید یقینی انسان لازم و مسلم است، و البته خصوصیات آن باختلاف مراتب فرق میكند، و حصول این مقام در امام توأم با تكوین و إعطاء و إفضال و مشیت الهی است، و در مؤمنین از راه اكتساب و ریاضت و تزكیه و اعمال صالح تا زمینه، برای إفاضات الهی و تعلق نور مهیا و مستعد گردد. و معنای - المؤمن ینظر بنور الله - همین است.
3- و یری من خلفه: منظور دیدن با چشم بدنی نیست، زیرا آن امر طبیعی مادی است كه محتاج میشود بانعكاس صورت شی ء مقابل در سطح شبكیه چشم تا بوسیله عصب باصره در مغز احساس گردد.
[ صفحه 24]
بلكه دیدن با نور قوه باصره روحانی است كه: بعكس باصره چشم، نور باصره قلب در اشیاء احاطه كرده و آنها را كه مورد توجه قرار میگیرند درك میكند.و در اینمورد فاصله مكانی مطرح نیست. و این باصره روحانی از محیط زمان و مكان بیرون است.
و چون روحانیت و نورانیت امام در مرتبه أعلا و اتم است: او همینطوریكه با چشم ظاهری در هر زمان و هر مكانی می بیند، با چشم باطنی روحی نیز میتواند در هر زمان و مكانی بهر چیزیكه بخواهد ناظر باشد، و پشت سر او با پیشروی او هیچگونه فرقی پیدا نمیكند.
و این نور باصره در محیط نورانیت نور عمودی فیمابین پروردگار متعال و ولی او صورت میگیرد، و در حقیقت رشته مخصوص و جزئی است از همان نور عمودی كه ذكر شد.
و البته این دو نور در مؤمنینی هم كه تكذیب شده اند بمقدار استعداد ذاتی و تزكیه و تطهیر باطن پیدا میشود، زیرا مؤمن كامل مظهر صفات امام و نمایش دهنده و نمونه ای باشد از نورانیت امام علیه السلام.
4- و یبسط له: بسط و قبض یعنی امتداد و اتساع پیدا كردن، و جمع كردن كه تحت تسلط قرار گیرد. .و چون خداوند متعال مالك مطلق و حاكم مطلق و فعال مایشاء و بمایشاء و كیف یشاء است: قهرا تمام امور و همه حركات و اعمال خارجی تحت نظر و صلاح بینی و نظم و اراده او انجام گرفته، و مخصوصا إفاضات و بذل رحمت و بسط فیض و نور و هدایت و معرفت، در هر مرحله و در هر موضوع و در هر زمان و
[ صفحه 25]
موردی باشد: تحت اختیار تام و نافذ و مشیت كامل و احاطه و علم او صورت میگیرد.
[ صفحه 26]
1- یكون أعلم الناس و أحكم الناس: باید توجه داشت كه این صفات تحصیلی و اكتسابی نیست، بلكه ذاتی است.
زیرا امام فطرتا مظهر و جلوه گاه صفات الوهیت است، و او ذاتا آیینه و نمودار اسماء إلهی باشد، و او وجه الله است كه مردم با مواجهه و نظر بروحانیت و نورانیت او نظر بخدا میكنند.
أسماء الهی چون رحمن و كریم و حلیم و حكیم و حنان و برهان و جواد و ناصر و جلیل و جمیل و دلیل و قدوس و عظیم و عالم و صادق و نور و بصیر و حمید و هادی و ولی، در وجود امام تكوینا تحقق پیدا كرده، و باین لحاظ صفات الهیرا نشان میدهد.
در عیون ب 20 ح 1 میفرماید: امامت خلافت پروردگار و خلافت رسول خدا است، امام امین خدا در زمین و حجت او بر بندگان و خلیفه او در بلاد و
[ صفحه 23]
دعوت كننده بسوی او میباشد، امام در زمان خود تنها و معادلی ندارد، و برای او در علم همرتبه ای نیست، و نظیر و مثلی او را نباشد، و بهرگونه فضیلتی ممتازه بوده، بدون آنكه آن فضائل با طلب و كسب تحصیل شود، بلكه از جانب خداوند بخشیده میشود.
2- بینه و بین الله عمود من نور: نور اگر در وجود خود بنده بلحاظ اینكه در نفس پاك او است، منظور شود: بسیار محدود و ضعیف خواهد شد. و اگر بلحاظ إفاضه و إناره حق تعالی و بسط امتداد روحانی آن كه تعلق به بنده ای میگیرد ، در نظر گرفته شود: این نوری خواهد بود كه متصل میشود بدریای نامتناهی.
و نور عمودی فیمابین پروردگار متعال و رسول و یا خلیفه او: نوریست كه بنحو استمرار فیمابین خدا و ولی ادامه داشته، و با این نور وسیع و نافذ و لطیف بهر جانبی كه تاریك بوده و روشن بودن او اراده شود: توجه و احاطه و شهود روحی میگردد.
و اینمعنی در هر شهود و دید یقینی انسان لازم و مسلم است، و البته خصوصیات آن باختلاف مراتب فرق میكند، و حصول این مقام در امام توأم با تكوین و إعطاء و إفضال و مشیت الهی است، و در مؤمنین از راه اكتساب و ریاضت و تزكیه و اعمال صالح تا زمینه، برای إفاضات الهی و تعلق نور مهیا و مستعد گردد. و معنای - المؤمن ینظر بنور الله - همین است.
3- و یری من خلفه: منظور دیدن با چشم بدنی نیست، زیرا آن امر طبیعی مادی است كه محتاج میشود بانعكاس صورت شی ء مقابل در سطح شبكیه چشم تا بوسیله عصب باصره در مغز احساس گردد.
[ صفحه 24]
بلكه دیدن با نور قوه باصره روحانی است كه: بعكس باصره چشم، نور باصره قلب در اشیاء احاطه كرده و آنها را كه مورد توجه قرار میگیرند درك میكند.و در اینمورد فاصله مكانی مطرح نیست. و این باصره روحانی از محیط زمان و مكان بیرون است.
و چون روحانیت و نورانیت امام در مرتبه أعلا و اتم است: او همینطوریكه با چشم ظاهری در هر زمان و هر مكانی می بیند، با چشم باطنی روحی نیز میتواند در هر زمان و مكانی بهر چیزیكه بخواهد ناظر باشد، و پشت سر او با پیشروی او هیچگونه فرقی پیدا نمیكند.
و این نور باصره در محیط نورانیت نور عمودی فیمابین پروردگار متعال و ولی او صورت میگیرد، و در حقیقت رشته مخصوص و جزئی است از همان نور عمودی كه ذكر شد.
و البته این دو نور در مؤمنینی هم كه تكذیب شده اند بمقدار استعداد ذاتی و تزكیه و تطهیر باطن پیدا میشود، زیرا مؤمن كامل مظهر صفات امام و نمایش دهنده و نمونه ای باشد از نورانیت امام علیه السلام.
4- و یبسط له: بسط و قبض یعنی امتداد و اتساع پیدا كردن، و جمع كردن كه تحت تسلط قرار گیرد. .و چون خداوند متعال مالك مطلق و حاكم مطلق و فعال مایشاء و بمایشاء و كیف یشاء است: قهرا تمام امور و همه حركات و اعمال خارجی تحت نظر و صلاح بینی و نظم و اراده او انجام گرفته، و مخصوصا إفاضات و بذل رحمت و بسط فیض و نور و هدایت و معرفت، در هر مرحله و در هر موضوع و در هر زمان و
[ صفحه 25]
موردی باشد: تحت اختیار تام و نافذ و مشیت كامل و احاطه و علم او صورت میگیرد.
[ صفحه 26]