کد مطلب:62468 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:279

موفقیت سازمان آن گاه امكان پذیر است كه پیوندی صمیمی و مناسب میان مدیران و كاركنان برقرار باشد، پیوندی كه موجب همراهی و همیاری كاركنان شود. هیچ عاملی مثل رفق و مدار نمی تواند پیوندی اصیل و عمیق میان مدیران و كاركنان ایجاد كند، و همراهی آنان را تضمین نماید. مدیران جز با نرمی و ملایمت نمی توانند فاصله های میان خود و كاركنان را بر دارند، در اعماق دل آنان نفوذ، و آنان را با خود همراه نمایند.

خداوند متعال این نكته مهم را به پیامبر خود (ص ) گوشزد كرد و فرمود:

فبما رحمة من الله لنت لهم ولو كنت فظا غلیظ القلب النفضوا من حولك؛[1] به واسطه رحمت الهی، نسبت به آنان نرم شدی؛كه اگر تندخوی و سخت دل بودی، از اطرافت پراكنده می شدند.

امیر مؤ منان (ع ) رفق و مدارا و مهربانی را مبنای اصلی مدیریت و حكومت خویش قرار داده بود و به كارگزاران خود نیز همواره توصیه می كرد كه در اداره امور جامعه و تعامل با مردم، اصل رفق و مدارا و مهربانی را ملاك عمل قرار دهند، و حتی الامكان از برخورد شدید و تند بپرهیزند. ایشان در نامه ای به یكی از كارگزاران خویش می فرماید:

و أرفق ما كان ارفق و اعتزم بالشدة حین لا تغنی عنك الا الشدة واخفض ‍ للرعیة جناحك وابسط لهم وجهك و ألن لهم جانبك؛[2] در آن جا كه مدارا كردن بهتر است مدارا كن؛اما آن جا كه جز با شدت عمل كارها پیش نمی رود، شدت عمل به خرج دهد و پر و بال (تواضع ) خود را برای مردم بگستر و با چهره گشاد با آنان رو به رو شو، و نرمخویی با آنان را نصب العین خود قرار ده.

ضرورت و جایگاه ویژه مدارا و مهربانی در نگاه مدیریتی امام علی (ع ) تا آن جا است كه آن حضرت توجه به مدارا و رفق را حتی هنگامی كه برخوردهای شدید اقتضا می كند ضروری دانسته، و سفارش می كند كه هنگام شدت و سخت گیری نیز نباید از مهربانی و عطوفت غفلت كرد. ایشان به همان كارگزار خود این گونه سفارش می كند:

و اخلط الشدة بضغث من اللین؛[3] شدت و سخت گیری را با كمی نرمش و مدارا در هم آمیز.

رفق و مدارا باعث برقراری پیوندی مستحكم و دوستی ای عمیقی میان مدیران و كاركنان سازمان می شود. در این صورت كاركنان با مدیران همراهی و همكاری صمیمانه كرده و تحقق اهداف سازمان از این رهگذر ممكن می نماید. بنابراین، برای مدیران ضروری است كه كاركنان را در جهت دستیابی به اهداف سازمان، با خود همراه كنند، و سیاست رفق و مدارا در پیش گیرند، و كارهای خود را بر مبنای رحمت و ملایمت استوار سازند، تا موفقیت سازمان تضمین شود و اهداف و مأموریت های آن جامه عمل پوشد.

مدیران با در پیش گرفتن سیاست مبتنی بر محبت، و ایجاد ارتباط صمیمانه با كاركنان، می توانند در دل آن ها نفوذ كنند؛ این كار باعث می شود كه آنان به انتظارات و خواسته های مدیر بهتر پاسخ دهند. همچنین اتخاذ شیوه مبتنی بر رفق و محبت می تواند جلو بسیاری از مخالفت ها و تنش ها را بگیرد، و از مخالفت ها و تنش های به وجود آمده بكاهد. امام علی (ع ) ضرورت محبت و رفق را به مالك یاد آور شده و می فرماید:

و أشعر قلبك الرحمة للرعیة، و المحبة لهم و اللطف بهم، و لا تكوعلیهم سبعا ضاریا تغتنم أكلهم؛[4] قلب خویش را نسبت به رعیت، مملو از رحمت، محبت و لطف كن؛و همچون حیوان درنده ای مباش كه خوردن آن ها را غنیمت شماری.

1. آل عمران، آیه 59.
2. نهج البلاغه، نامه 46.
3. همان.
4. همان، نامه 53.