کد مطلب:62571 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:170

با یك نگرش جامع و سیستمی به سازمان و مدیریت، به این نكته می رسیم كه اثر بخشی و موفقیت سازمان زمانی محقق خواهد شد كه همه منابع و امكانات سازمان اعم از سرمایه، مواد اولیه، تجهیزات و ابزار و نیز منابع انسانی، به صورت صحیح و مناسب تركیب و تلفیق شوند. در میان همه منابع و امكانات سازمان، منابع انسانی جایگاهی ویژه و نقشی منحصر به فرد دارد.

دلیل اهمیت ویژه عامل انسانی در سازمان این است كه انسان مهم ترین و مؤ ثرترین عامل در جهت دستیابی به اهداف سازمانی به شمار می رود؛ زیرا نیروی انسانی به عنوان طراح و مجری سیستم ها و فرایندهای سازمانی عمل می كند، و مدیران منابع انسانی سعی در ارائه برنامه هایی جهت هماهنگی بین اهداف سازمان و هدف های نیروی انسانی داشته و برای تأمین اهداف سازمانی تلاش می كنند.

مدیریت منابع انسانی، یكی از ظریف ترین، دقیق ترین و پیچیده ترین نوع مدیریت ها است، و از جایگاه و اهمیت خاصی در سازمان برخوردار می باشد. همین اهمیت باعث شده كه امروزه مدیریت منابع انسانی به عنوان یكی از شریان های مهم و حیاتی سازمان محسوب شود.

هدف اصلی مدیریت منابع انسانی در هر سازمان، كمك به عملكرد بهتر سازمان به منظور دستیابی به اهداف سازمانی است؛و اگر چه وظیفه اصلی مدیریت منابع انسانی، رسیدگی به امور مربوط به كاركنان است؛لیكن تصمیم گیری ها و عملكرد مدیران منابع انسانی به طور مستقیم در میزان اثر بخشی سازمان و دسترسی آن به اهداف پیش بینی شده تأثیر می گذارد.

مدیران منابع انسانی و مسئولان امور پرسنلی، وظایف و مسئولیت های متعددی دارند كه در میان آن ها، ارزشیابی شایستگی كاركنان سازمان، یكی از مهم ترین و حساس ترین آن ها است؛چرا كه میزان موفقیت سازمان در رسیدن به هدف ها ارتباط مستقیم و تنگاتنگ با نحوه عملكرد نیروهای انسانی دارد. بنابراین، بررسی عملكرد كاركنان و ارزشیابی شایستگی آنان از جایگاهی ویژه در مدیریت منابع انسانی برخوردار است.

ارزشیابی شایستگی كاركنان عبارت است از: فرایند تعیین میزان لیاقت و توانایی كاركنان، از لحاظ انجام دادن وظایف و قبول مسئولیت های مختلف در سازمان. این فرایند یكی از مسائل بسیار مهم و حساسی است كه سازمان و مسئولان، با آن رو به رو هستند. فرایند ارزشیابی و اخذ اطلاعات در مورد نحوه انجام دادن كار افراد، به منظور كمك به توسعه و پیشرفت آن ها، فرایندی است كه از زمان كودكی آغاز می شود و افراد از همان آغاز زندگی همواره به صورت های مختلف و از جانب افراد گوناگون مورد ارزیابی قرار می گیرند.

هر كس نخستین بار از سوی والدین خود مورد ارزیابی قرار می گیرد. والدین با ارزشیابی فرزندان خود، و اتخاذ شیوه های مبتنی بر تشویق و تنبیه، در تربیت مطلوب آنان سعی می كنند. بنابراین، كودك از همان آغاز می آموزد كه اگر كارهای درست انجام دهد و رفتارهای مطلوب داشته باشد مورد تشویق قرار می گیرد، و اگر كارهای خلاف انجام دهد و رفتار نامطلوب پیشه كند توبیخ و تنبیه می شود.

كودك در مرحله بعد، یعنی هنگامی ورود به مدرسه و همزمان با تحصیل، به گونه ای دیگر در معرض سیستم های رسمی ارزشیابی قرار می گیرد. بعد از آن نیز، به صورت هایی دیگر مورد ارزیابی و سنجش واقع می شود.

با وجود این مدیران و مسئولان سازمان و یا متخصصان و كارشناسان مسائل نیروی انسانی، همواره سعی می كنند تا سیستم های بهتر و مؤ ثرتری برای ارزشیابی صحیح و اصولی كاركنان طراحی و اجرا كنند، هنوز هم مدیران و كسانی كه وظیفه ارزشیابی كاركنان را بر عهده دارند، از روش ها و سیستم های ارزیابی، اصولا به خاطر نامطلوب و نامناسب بودن چگونگی و پیامدهای آن هاست؛و این عدم مطلوبیت دلایل متعددی دارد. شاید اصلی ترین دلیل آن، پیچیدگی و حساسیت فرایند ارزشیابی است كه باعث شده تا كارشناسان و متخصصان طراحی و اجرای سیستمی جامع و دقیق برای ارزشیابی كاركنان ناتوان باشند. از دیگر مشكلاتی كه اثر بخشی نظام های ارزشیابی را با مشكل مواجه می كند، وجود انواع مسائل و مشكلات ساختاری است كه منصفانه و عادلانه بودن ارزیابی ها را با شك و تردید مواجه می سازد.

این مشكلات باعث شده است كه برخی از صاحب نظران نه تنها بیش تر سیستم های ارزشیابی را فاقد ایجاد انگیزه در كاركنان دانسته و آن ها را متضمن آموزش و پیشرفت در كاركنان ندانند؛ بلكه معتقدند كه این سیستم ها باعث بروز تضاد در سازمان شده و عواقب ناخوشایندی برای سازمان در پی خواهد داشت.

مسأله دیگری كه در ارزشیابی شایستگی كاركنان مشكلاتی را به دنبال دارد، شاخص هایی مثل فرهنگ، عوامل فرهنگی، به ویژه تفاوت های فرهنگی است. همان طور كه عناصر مختلف فرهنگی مثل اعتقادات، باورها، آداب و رسوم و ارزش های افراد، نقش مهمی در شئون مختلف زندگی آن ها دارد؛ در سازمان نیز نباید نقش مؤ ثر و سرنوشت ساز آن ها را نادیده گرفت؛به ویژه در كارهایی مثل ارزشیابی كه با انسان و شخصیت او مرتبط بوده و نقش مسائل فرهنگی در آن، غیر قابل انكار است.

تحقیق در مورد ارزشیابی شایستگی كاركنان به منظور یافتن روش های مطلوب و نیز تعیین معیارهای متناسب با فرهنگ غنی اسلامی، برای ارزشیابی كاركنان در سازمان های مختلف جامعه اسلامی یك ضرورت است.