کد مطلب:99120 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:291
1- جامعیت آن نسبت به تمامی حوزه هایی كه در آن حدیث وارد شده ویژگی منحصر به فرد آن در میان همه كتب روایی شیعه است. 2- مولف در آغاز هر باب آیات قرآن را كه به موضوع مربوط بوده اند آورده و دیدگاههای مفسران شیعی و سنی را به همراه روایات تفسیری مربوطه، ضمیمه كرده است. 3- توضیحات مولف در ذیل پاره ای از احادیث بسیار سودمند و مفید است، با توجه به اینكه نویسنده دو شرح مفصل و حجیم بر كتاب كافی و تهذیب الاحكام نیز نگاشته است. 4- سند كامل هر حدیث و مصدر نقل آن را بیان داشته و این برای پژوهشگران در شناسایی احادیث بسی مفید و سودمند است. 5- تلاشی فراوان مصروف داشته تا از نسخه های صحیح، حدیث را اخذ كند و [صفحه 118] هر جا نسخه دارای عیب و نقصی بوده متذكر شده است.[1]. 6- مصنف از مصادری بسیار بهره مند گشته كه تا 629 شمارش شده.[2]. 7- علامه مجلسی 18 رساله مستقل را در بحار[3]. نقل كرده چنانكه متعرض بسیاری از مباحث ادبی و عقلی شده و تا 52 بحث شمارش شده است.[4]. علامه مجلسی بحارالانوار را در بیست و پنج جلد تنظیم كرد كه عناوین آن با شماره مجلدات جدید از این قرار است: 1- عقل و جهل و علم، جلدهای 2-1. 2- توحید و اسماء حسنی، جلدهای 4-3. 3- عدل و معاد، جلدهای 8-5. 4- احتجاجات و مناظرات، جلدهای 10-9. 5- نبوت و قصص انبیا، جلدهای 14-11. 6- شرح حال پیامبر اسلام، جلدهای 22-15. 7- امامت، جلدهای 27-23. 8- فتنه های پس از پیامبر، جلدهای 34-28. 9- زندگی امیرالمومنین، جلدهای 42-35. 10- زندگانی حضرت فاطمه، امام حسن و امام حسین، جلدهای 45-43. 11- زندگانی امام سجاد، امام باقر، امام صادق و امام كاظم، جلدهای 48-46. 12- زندگانی امام رضا، امام جواد، امام هادی و امام عسكری، جلدهای 50-49. 13- زندگانی امام زمان، جلدهای 53-51. [صفحه 119] 14- السماء و العالم، جلدهای 66-57.[5]. 15- ایمان و كفر، جلدهای 73-67. 16- آداب و سنن، جلدهای 76-74. 17- مواعظ و حكم، جلدهای 78-77. 18- طهارت و صلاه، جلدهای 91-79. 19- قرآن و ادعیه، جلدهای 95-92. 20- زكات، صدقه، خمس، صوم، اعتكاف و اعمال ماهها، جلدهای 98-96. 21- حج و عمره، جهاد، امر به معروف و نهی از منكر، جلدهای 100-99. 22- مزار، جلدهای 102-100. 23- عقود و ایقاعات، جلدهای 104-103. 24- احكام شرعیه، ادامه ی جلد 104. 25- اجازات، جلدهای 110-105. كارهای علمی پیرامون بحارالانوار فراوان است، شیخ آقابزرگ قریب به 20 ترجمه و 22 كار دیگر را متذكر می شود.[6]. آنچه از این كارهای علمی به چاپ رسیده به اجمال چنین است: 1- المعجم المفهرس لالفاظ احادیث بحارالانوار، 15 ج، مركز مطالعات و تحقیقات اسلامی (دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، قم، 1418-1413 ق) 2- المعجم المفهرس لالفاظ احادیث بحارالانوار، 30 ج، اشراف: علی رضا برازش (سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، 1372). 3- سفینه البحار، 2 ج، شیخ عباس قمی (دارالتعارف، بیروت) این كتاب به صورت پنج جلدی نیز به طبع رسیده است. [صفحه 120] 4- فهارس بحارالانوار، 10 ج، مركز الدراسات و البحوث العلمیه (موسسه البلاغ، بیروت، 1992 م- 1371 ش). 5- فهرس البحار للطبع القدیم و الحدیث، الشیخ جواد الاصفهانی، طبعه علی الطبع الحدیث: السید محمود الموسوی الدهسرخی الاصفهانی (1403 ق) 223 ص. 6- دلیل الایات المفسره و اسماء السور، قسم معجم احادیث الشیعه فی مركز الابحاث و الدراسات الاسلامیه (قم، مكتب الاعلام الاسلامی، 1412 ق) 304 ص. 7- المعجم المفهرس لالفاظ عناوین ابواب بحارالانوار، كاظم مرادخانی (تهران، انتشارات طور 1365، اول) 360 ص. 8- التطبیق بین السفینه و البحار بالطبعه الجدیده، السید جواد المصطفوی (مشهد، آستان قدس رضوی 300 )1361 ص. 9- تعلیقه های علامه طباطبایی و برخی دیگر از اندیشمندان كه به همراه كتاب به چاپ رسیده است. 10- درر الاخبار من بحارالانوار، سید مهدی حجازی شهرضایی (الارشاد للطباعه و النشر، بیروت، 1417 -1996 ق) 548 ص. این اثر گزیده ای از احادیث بحارالانوار می باشد. 11- داستان های بحارالانوار، ترجمه و تنظیم: محمود ناصری (موسسه فرهنگی آفرینه، قم 1375.)، 184 ص. 12- بنادر البحار، فیض الاسلام،(انتشارات فقیه، تهران). ترجمه و شرح خلاصه ی بیست و پنج مجلد كتاب بحارالانوار. 13- بحارالانوار فی تفسیر الماثور للقرآن، 2 ج، كاظم المرادخانی (موسسه الطور، تهران، 1411 ق) آدرس تفصیلی آیاتی كه در بحارالانوار تفسیر شده به ترتیب آیات قرآنی استخراج و تنظیم شده است. 14- مهدی موعود ترجمه جلد سیزدهم بحارالانوار، علی دوانی (دارالكتب الاسلامیه، تهران، 1375). [صفحه 121] بحارالانوار دارای چاپ های عدیده است كه برخی از پژوهشگران آن را به تفصیل گزارش كرده اند.[7].
این كتاب بزرگترین مجموعه ی حدیثی شیعه تا كنون می باشد و مجلدات آن بر حسب چاپ های جدید به 110 جلد رسیده است. تمامی بخشهای معارف دینی اعم از عقاید، تاریخ، جهان شناسی، اخلاق و فقه را در بردارد. نویسنده ی آن محمد باقر مجلسی (م 1111 ق) از بزرگان حدیث شیعه است. این اثر كه دائره المعارفی از میراث روایی شیعه می باشد، در حفظ و حراست و ماندگاری روایات، نقشی ویژه داشته است. مشخصه های این كتاب از این قرار است:
صفحه 118، 119، 120، 121.