کد مطلب:101 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:449
وضــو
مسأله 238 ـ در وضو واجب است صورت و دستها را بشویند و جلوی سر و روی پاها را مسح كنند.
مسأله 239 ـ درازای صورت را باید از بالای پیشانی ( جایی كه موی سر بیرون می آید) تا آخر چانه شست، و پهنای آن به مقداری كه بین انگشت وسط و شست قرار
[50]
می گیرد باید شسته شود، و اگر مختصری از این مقدار را نشوید وضو باطل است. و برای آن كه یقین كند این مقدار كاملاً شسته شده باید كمی از اطراف آن را هم بشوید.
مسأله 240 ـ اگر صورت یا دست كسی كوچكتر یا بزرگتر از حدّ معمول باشد باید ملاحظه كند كه افراد معمولی تا كجای صورت خود را می شویند و او هم تا همانجا را بشوید، و اگر دست و صورتش هردو بر خلاف معمول باشد امّا با هم متناسب باشند لازم نیست ملاحظه معمول را بكند بلكه به دستوری كه در مسأله پیش گفته شد وضو بگیرد، و نیز اگر در پیشانی او مو روئیده یا جلوی سرش مو ندارد باید به اندازه معمول پیشانی را بشوید.
مسأله 241 ـ اگر احتمال دهد چرك یا چیز دیگری در ابروها و گوشه های چشم و لب او هست كه نمی گذارد آب به آنها برسد، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد، باید پیش از وضو بررسی كند كه اگر هست برطرف نماید.
مسأله 242 ـ اگر پوست صورت از لای مو پیدا باشد باید آب را به پوست برساند، و اگر پیدا نباشد شستن مو كافی است، و رساندن آب به زیر آن لازم نیست.
مسأله 243 ـ اگر شك كند كه پوست صورت از لای مو پیدا است یا نه، بنابر احتیاط واجب باید مو را بشوید و آب را به پوست هم برساند.
مسأله 244 ـ شستن توی بینی و مقداری از لب و چشم كه در وقت بستن دیده نمی شود واجب نیست، ولی برای آن كه یقین كند همه جاهائی كه باید شسته شود شسته شده، مقداری از آنها را هم بشوید.
مسأله 245 ـ باید صورت را بنا بر احتیاط واجب از بالا به پایین شست و اگر از پایین به بالا بشوید وضو باطل است، و دستها را باید از مرفق به طرف سر انگشتان بشوید.
مسأله 246 ـ اگر دست را تر كند و به صورت و دستها بكشد، چنانچه تری دست به قدری باشد كه به واسطه كشیدن دست، آب كمی بر آنها جاری شود كافی است.
مسأله 247 ـ بعد از شستن صورت باید دست راست و بعد از آن دست چپ را از آرنج تا سر انگشتها بشوید.
مسأله 248 ـ برای آن كه یقین كند آرنج را كاملاً شسته باید مقداری بالاتر از آرنج را هم بشوید.
[51]
مسأله 249 ـ كسی كه پیش از شستن صورت، دستهای خود را تا مچ شسته، در موقع وضو باید تا سر انگشتان را بشوید و اگر فقط تا مچ را بشوید وضوی او باطل است.
مسأله 250 ـ در وضو، شستن صورت و دستها، مرتبه اوّل واجب و مرتبه دوّم جایز و مرتبه سوّم و بیشتر از آن حرام می باشد، و اگر با یك مشت آب، تمام عضو شسته شود و به قصد وضو بریزد یك مرتبه حساب می شود چه قصد بكند یك مرتبه را، یا قصد نكند.
مسأله 251 ـ بعد از شستن هر دو دست باید جلوی سر را با تری آب وضو كه در دست مانده مسح كند، و لازم نیست با دست راست باشد یا از بالا به پائین مسح نماید.
مسأله 252 ـ یك قسمت از چهار قسمت سر كه مقابل پیشانی است جای مسح می باشد، و هر جای این قسمت را به هر اندازه مسح كند كافی است، اگرچه احتیاط مستحب آن است كه از درازا به اندازه درازای یك انگشت و از پهنا به اندازه سه انگشت بسته، مسح نماید.
مسأله 253 ـ لازم نیست مسح سر بر پوست آن باشد بلكه بر موی جلوی سر هم صحیح است. ولی كسی كه موی جلوی سر او به اندازه ای بلند است كه اگر مثلاً شانه كند روی قسمتی از پیشانی می ریزد، یا به جاهای دیگر سر می رسد، باید بیخ موها را مسح كند، یا فرق سر را باز كرده پوست سر را مسح نماید، و اگر موهایی را كه به صورت می ریزد یا به جاهای دیگر سر می رسد جلوی سر جمع كند و بر آنها مسح نماید، یا بر موی جاهای دیگر سر، كه جلوی آن آمده مسح كند باطل است.
مسأله 254 ـ بعد از مسح سر باید با تری آب وضو كه در دست مانده روی پاها را از سر یكی از انگشتها تا برآمدگی روی پا مسح كند.
مسأله 255 ـ پهنای مسح پا به هر اندازه باشد كافی است، ولی احتیاط مستحب آن است كه با تمام كف دست، روی پا را مسح كند.
مسأله 256 ـ بنا بر احتیاط واجب باید در مسح پا دست را بر سر انگشتها بگذارد و روی پا را به تدریج مسح كند و اگر همه دست را روی پا بگذارد و كمی بكشد صحیح نمی باشد.
مسأله 257 ـ در مسح سر و روی پا باید دست را روی آنها بكشد، و اگر دست را
[52]
نگهدارد و سر یا پا را بكشد وضو باطل است، ولی اگر موقعی كه دست را می كشد سر یا پا مختصری حركت كند اشكال ندارد.
مسأله 258 ـ جای مسح باید خشك باشد. و اگر به قدری تر باشد كه رطوبت كف دست به آن اثر نكند مسح باطل است. ولی اگر تری آن به قدری كم باشد كه رطوبتی كه بعد از مسح در آن دیده می شود بگویند فقط از تری كف دست است اشكال ندارد.
مسأله 259 ـ اگر برای مسح، رطوبتی در كف دست نمانده باشد نمی تواند دست را با آب خارج تر كند، بلكه باید از اعضای دیگر وضو رطوبت بگیرد و با آن مسح نماید.
مسأله 260 ـ اگر رطوبت كف دست فقط به اندازه مسح سر باشد، می تواند سر را با همان رطوبت مسح كند، و برای مسح پاها از اعضاء دیگر وضو رطوبت بگیرد.
مسأله 261 ـ مسح كردن از روی جوراب و كفش باطل است، ولی اگر به واسطه سرمای شدید یا ترس از دزد و درنده و مانند اینها نتواند كفش یا جوراب را بیرون آورد، مسح كردن بر آنها اشكال ندارد، و اگر روی كفش نجس باشد باید چیز پاكی بر آن بیندازد و بر آن چیز مسح كند.
مسأله 262 ـ اگر روی پا نجس باشد و نتواند برای مسح، آن را آب بكشد باید تیمم نماید.
وضوی ارتماسی
مسأله 263 ـ وضوی ارتماسی آن است كه انسان صورت و دستها را به قصد وضو، با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد و یا آنها را در آب فرو برد و به قصد وضو بیرون آورد و اگر موقعی كه دستها را در آب فرو می برد نیّت وضوء كند و تا وقتی كه آنها را از آب بیرون می آورد و ریزش آب تمام می شود به قصد وضوء باشد وضوی او صحیح است.
مسأله 264 ـ در وضوی ارتماسی هم باید صورت و دستها از بالا به پایین شسته شود، پس اگر وقتی كه صورت و دستها را در آب فرو می برد قصد وضو كند باید صورت را از طرف پیشانی و دستها را از طرف آرنج در آب فرو برد و اگر موقع بیرون آوردن از آب قصد وضو كند، باید صورت را از طرف پیشانی و دستها را از طرف آرنج
[53]
بیرون آورد.
مسأله 265 ـ اگر وضوی بعضی از اعضاء را ارتماسی و بعضی را غیر ارتماسی انجام دهد اشكالی ندارد.
دعاهایی كه موقع وضو گرفتن مستحب است
مسأله 266 ـ كسی كه وضو می گیرد مستحب است موقعی كه نگاهش به آب می افتد بگوید: «بِسْمِ اللهِ وبِاللهِ وَالْحَمْدُللهِ الّذی جَعَلَ الْماءَ طَهوُراً وَلَم یَجْعَلْهُ نَجِساً» و موقعی كه پیش از وضو دست خود را می شوید بگوید: « اللّهمَّ اجْعَلنی مِنَ التّوّابِینَ وَاجْعَلْنِی مِنَ المُتَطَهِّرینَ» و در وقت مضمضه كردن یعنی آب در دهان گرداندن بگوید: «اَللّهُمَّ لَقِّنِیِ حُجَّتِی یَوْمَ اَلْقاكَ وَاَطْلِقْ لِسانِی بِذِكْرِكَ» و در وقت استنشاق یعنی آب در بینی كردن بگوید: «اَللّهُمَّ لا تُحَرِّمْ عَلَیَّ ریحَ الْجَنَّةِ وَاجْعَلْنِی مِمَّن یُشُمُّ ریحَها وَروْحَها وَطیبَها» و موقع شستن صورت بگوید: « اللّهُمَّ بَیِّضْ وَجْهی یَوْمَ تَسْوَدُّ فیهِ الْوُجوُهُ وَلا تُسَوِّدْ وَجْهی یَوْمَ تَبْیَضُّ فیهِ الْوُجوُهُ» و در وقت شستن دست راست بخواند: «اللّهُمَّ اَعْطِنِی كِتابِی بِیَمینی وَالْخُلْدَ فِی الجنانِ بِیَساری وَحاسِبْنی حِساباً یَسیراً» و موقع شستن دست چپ بگوید: «اللّهُمَّ لا تُعْطِنِی كِتابیِ بِشمالیِ وَلا مِنْ وَراءِ ظَهْرِی وَلا تَجْعَلْها مَغْلوُلَةً اِلی عُنُقِی وَاَعوذُبِكَ مِنْ مُقَطِّعاتِ النِّیرانِ» و موقعی كه سر را مسح می كند بگوید: «اللّهُمَّ غَشِّنِیِ بِرَحْمَتِكَ وَبَرَكاتِكَ وَعَفْوِكَ» و در وقت مسح پا بخواند: «اللّهُمَّ ثَبِّتْنِی عَلَی الصِّراطِ یَوْمَ تَزِلُّ فِیْهِ الاَْقْدام وَاجْعَلْ سَعْیِی فی ما یُرْضیكَ عَنِّی یا ذَالْجَلالِ وَالاِْكْرامِ» .
شرایط وضو
شرایط صحیح بودن وضو سیزده چیز است.
شرط اوّل: آب وضو پاك باشد.
شرط دوّم: آب وضو مطلق باشد.
مسأله 267 ـ وضو با آب نجس و آب مضاف باطل است، اگرچه انسان نجس بودن یا مضاف بودن آن را نداند یا فراموش كرده باشد، و اگر با آن وضو نمازی هم خوانده باشد، باید آن نماز را دوباره با وضوی صحیح بخواند.
مسأله 268 ـ اگرغیرازآب گل آلود مضاف، آب دیگری برایوضوندارد،
[54]
چنانچهوقت نماز تنگ است بایدتیمم كند، واگروقت دارد بایدصبركند تاآب صاف شود و وضو بگیرد.
شرط سوم: آب وضو مباح باشد.
مسأله 269 ـ وضو با آب غصبی و با آبی كه معلوم نیست صاحب آن راضی است یا نه، حرام و باطل است، ولی اگر سابقاً راضی بوده و انسان نمی داند كه از رضایتش برگشته یا نه، وضو صحیح است، و نیز اگر آب وضو از صورت و دستها در جای غصبی بریزد، وضوی او صحیح است.
مسأله 238 ـ در وضو واجب است صورت و دستها را بشویند و جلوی سر و روی پاها را مسح كنند.
مسأله 239 ـ درازای صورت را باید از بالای پیشانی ( جایی كه موی سر بیرون می آید) تا آخر چانه شست، و پهنای آن به مقداری كه بین انگشت وسط و شست قرار
[50]
می گیرد باید شسته شود، و اگر مختصری از این مقدار را نشوید وضو باطل است. و برای آن كه یقین كند این مقدار كاملاً شسته شده باید كمی از اطراف آن را هم بشوید.
مسأله 240 ـ اگر صورت یا دست كسی كوچكتر یا بزرگتر از حدّ معمول باشد باید ملاحظه كند كه افراد معمولی تا كجای صورت خود را می شویند و او هم تا همانجا را بشوید، و اگر دست و صورتش هردو بر خلاف معمول باشد امّا با هم متناسب باشند لازم نیست ملاحظه معمول را بكند بلكه به دستوری كه در مسأله پیش گفته شد وضو بگیرد، و نیز اگر در پیشانی او مو روئیده یا جلوی سرش مو ندارد باید به اندازه معمول پیشانی را بشوید.
مسأله 241 ـ اگر احتمال دهد چرك یا چیز دیگری در ابروها و گوشه های چشم و لب او هست كه نمی گذارد آب به آنها برسد، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد، باید پیش از وضو بررسی كند كه اگر هست برطرف نماید.
مسأله 242 ـ اگر پوست صورت از لای مو پیدا باشد باید آب را به پوست برساند، و اگر پیدا نباشد شستن مو كافی است، و رساندن آب به زیر آن لازم نیست.
مسأله 243 ـ اگر شك كند كه پوست صورت از لای مو پیدا است یا نه، بنابر احتیاط واجب باید مو را بشوید و آب را به پوست هم برساند.
مسأله 244 ـ شستن توی بینی و مقداری از لب و چشم كه در وقت بستن دیده نمی شود واجب نیست، ولی برای آن كه یقین كند همه جاهائی كه باید شسته شود شسته شده، مقداری از آنها را هم بشوید.
مسأله 245 ـ باید صورت را بنا بر احتیاط واجب از بالا به پایین شست و اگر از پایین به بالا بشوید وضو باطل است، و دستها را باید از مرفق به طرف سر انگشتان بشوید.
مسأله 246 ـ اگر دست را تر كند و به صورت و دستها بكشد، چنانچه تری دست به قدری باشد كه به واسطه كشیدن دست، آب كمی بر آنها جاری شود كافی است.
مسأله 247 ـ بعد از شستن صورت باید دست راست و بعد از آن دست چپ را از آرنج تا سر انگشتها بشوید.
مسأله 248 ـ برای آن كه یقین كند آرنج را كاملاً شسته باید مقداری بالاتر از آرنج را هم بشوید.
[51]
مسأله 249 ـ كسی كه پیش از شستن صورت، دستهای خود را تا مچ شسته، در موقع وضو باید تا سر انگشتان را بشوید و اگر فقط تا مچ را بشوید وضوی او باطل است.
مسأله 250 ـ در وضو، شستن صورت و دستها، مرتبه اوّل واجب و مرتبه دوّم جایز و مرتبه سوّم و بیشتر از آن حرام می باشد، و اگر با یك مشت آب، تمام عضو شسته شود و به قصد وضو بریزد یك مرتبه حساب می شود چه قصد بكند یك مرتبه را، یا قصد نكند.
مسأله 251 ـ بعد از شستن هر دو دست باید جلوی سر را با تری آب وضو كه در دست مانده مسح كند، و لازم نیست با دست راست باشد یا از بالا به پائین مسح نماید.
مسأله 252 ـ یك قسمت از چهار قسمت سر كه مقابل پیشانی است جای مسح می باشد، و هر جای این قسمت را به هر اندازه مسح كند كافی است، اگرچه احتیاط مستحب آن است كه از درازا به اندازه درازای یك انگشت و از پهنا به اندازه سه انگشت بسته، مسح نماید.
مسأله 253 ـ لازم نیست مسح سر بر پوست آن باشد بلكه بر موی جلوی سر هم صحیح است. ولی كسی كه موی جلوی سر او به اندازه ای بلند است كه اگر مثلاً شانه كند روی قسمتی از پیشانی می ریزد، یا به جاهای دیگر سر می رسد، باید بیخ موها را مسح كند، یا فرق سر را باز كرده پوست سر را مسح نماید، و اگر موهایی را كه به صورت می ریزد یا به جاهای دیگر سر می رسد جلوی سر جمع كند و بر آنها مسح نماید، یا بر موی جاهای دیگر سر، كه جلوی آن آمده مسح كند باطل است.
مسأله 254 ـ بعد از مسح سر باید با تری آب وضو كه در دست مانده روی پاها را از سر یكی از انگشتها تا برآمدگی روی پا مسح كند.
مسأله 255 ـ پهنای مسح پا به هر اندازه باشد كافی است، ولی احتیاط مستحب آن است كه با تمام كف دست، روی پا را مسح كند.
مسأله 256 ـ بنا بر احتیاط واجب باید در مسح پا دست را بر سر انگشتها بگذارد و روی پا را به تدریج مسح كند و اگر همه دست را روی پا بگذارد و كمی بكشد صحیح نمی باشد.
مسأله 257 ـ در مسح سر و روی پا باید دست را روی آنها بكشد، و اگر دست را
[52]
نگهدارد و سر یا پا را بكشد وضو باطل است، ولی اگر موقعی كه دست را می كشد سر یا پا مختصری حركت كند اشكال ندارد.
مسأله 258 ـ جای مسح باید خشك باشد. و اگر به قدری تر باشد كه رطوبت كف دست به آن اثر نكند مسح باطل است. ولی اگر تری آن به قدری كم باشد كه رطوبتی كه بعد از مسح در آن دیده می شود بگویند فقط از تری كف دست است اشكال ندارد.
مسأله 259 ـ اگر برای مسح، رطوبتی در كف دست نمانده باشد نمی تواند دست را با آب خارج تر كند، بلكه باید از اعضای دیگر وضو رطوبت بگیرد و با آن مسح نماید.
مسأله 260 ـ اگر رطوبت كف دست فقط به اندازه مسح سر باشد، می تواند سر را با همان رطوبت مسح كند، و برای مسح پاها از اعضاء دیگر وضو رطوبت بگیرد.
مسأله 261 ـ مسح كردن از روی جوراب و كفش باطل است، ولی اگر به واسطه سرمای شدید یا ترس از دزد و درنده و مانند اینها نتواند كفش یا جوراب را بیرون آورد، مسح كردن بر آنها اشكال ندارد، و اگر روی كفش نجس باشد باید چیز پاكی بر آن بیندازد و بر آن چیز مسح كند.
مسأله 262 ـ اگر روی پا نجس باشد و نتواند برای مسح، آن را آب بكشد باید تیمم نماید.
وضوی ارتماسی
مسأله 263 ـ وضوی ارتماسی آن است كه انسان صورت و دستها را به قصد وضو، با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد و یا آنها را در آب فرو برد و به قصد وضو بیرون آورد و اگر موقعی كه دستها را در آب فرو می برد نیّت وضوء كند و تا وقتی كه آنها را از آب بیرون می آورد و ریزش آب تمام می شود به قصد وضوء باشد وضوی او صحیح است.
مسأله 264 ـ در وضوی ارتماسی هم باید صورت و دستها از بالا به پایین شسته شود، پس اگر وقتی كه صورت و دستها را در آب فرو می برد قصد وضو كند باید صورت را از طرف پیشانی و دستها را از طرف آرنج در آب فرو برد و اگر موقع بیرون آوردن از آب قصد وضو كند، باید صورت را از طرف پیشانی و دستها را از طرف آرنج
[53]
بیرون آورد.
مسأله 265 ـ اگر وضوی بعضی از اعضاء را ارتماسی و بعضی را غیر ارتماسی انجام دهد اشكالی ندارد.
دعاهایی كه موقع وضو گرفتن مستحب است
مسأله 266 ـ كسی كه وضو می گیرد مستحب است موقعی كه نگاهش به آب می افتد بگوید: «بِسْمِ اللهِ وبِاللهِ وَالْحَمْدُللهِ الّذی جَعَلَ الْماءَ طَهوُراً وَلَم یَجْعَلْهُ نَجِساً» و موقعی كه پیش از وضو دست خود را می شوید بگوید: « اللّهمَّ اجْعَلنی مِنَ التّوّابِینَ وَاجْعَلْنِی مِنَ المُتَطَهِّرینَ» و در وقت مضمضه كردن یعنی آب در دهان گرداندن بگوید: «اَللّهُمَّ لَقِّنِیِ حُجَّتِی یَوْمَ اَلْقاكَ وَاَطْلِقْ لِسانِی بِذِكْرِكَ» و در وقت استنشاق یعنی آب در بینی كردن بگوید: «اَللّهُمَّ لا تُحَرِّمْ عَلَیَّ ریحَ الْجَنَّةِ وَاجْعَلْنِی مِمَّن یُشُمُّ ریحَها وَروْحَها وَطیبَها» و موقع شستن صورت بگوید: « اللّهُمَّ بَیِّضْ وَجْهی یَوْمَ تَسْوَدُّ فیهِ الْوُجوُهُ وَلا تُسَوِّدْ وَجْهی یَوْمَ تَبْیَضُّ فیهِ الْوُجوُهُ» و در وقت شستن دست راست بخواند: «اللّهُمَّ اَعْطِنِی كِتابِی بِیَمینی وَالْخُلْدَ فِی الجنانِ بِیَساری وَحاسِبْنی حِساباً یَسیراً» و موقع شستن دست چپ بگوید: «اللّهُمَّ لا تُعْطِنِی كِتابیِ بِشمالیِ وَلا مِنْ وَراءِ ظَهْرِی وَلا تَجْعَلْها مَغْلوُلَةً اِلی عُنُقِی وَاَعوذُبِكَ مِنْ مُقَطِّعاتِ النِّیرانِ» و موقعی كه سر را مسح می كند بگوید: «اللّهُمَّ غَشِّنِیِ بِرَحْمَتِكَ وَبَرَكاتِكَ وَعَفْوِكَ» و در وقت مسح پا بخواند: «اللّهُمَّ ثَبِّتْنِی عَلَی الصِّراطِ یَوْمَ تَزِلُّ فِیْهِ الاَْقْدام وَاجْعَلْ سَعْیِی فی ما یُرْضیكَ عَنِّی یا ذَالْجَلالِ وَالاِْكْرامِ» .
شرایط وضو
شرایط صحیح بودن وضو سیزده چیز است.
شرط اوّل: آب وضو پاك باشد.
شرط دوّم: آب وضو مطلق باشد.
مسأله 267 ـ وضو با آب نجس و آب مضاف باطل است، اگرچه انسان نجس بودن یا مضاف بودن آن را نداند یا فراموش كرده باشد، و اگر با آن وضو نمازی هم خوانده باشد، باید آن نماز را دوباره با وضوی صحیح بخواند.
مسأله 268 ـ اگرغیرازآب گل آلود مضاف، آب دیگری برایوضوندارد،
[54]
چنانچهوقت نماز تنگ است بایدتیمم كند، واگروقت دارد بایدصبركند تاآب صاف شود و وضو بگیرد.
شرط سوم: آب وضو مباح باشد.
مسأله 269 ـ وضو با آب غصبی و با آبی كه معلوم نیست صاحب آن راضی است یا نه، حرام و باطل است، ولی اگر سابقاً راضی بوده و انسان نمی داند كه از رضایتش برگشته یا نه، وضو صحیح است، و نیز اگر آب وضو از صورت و دستها در جای غصبی بریزد، وضوی او صحیح است.
مسأله 239 ـ درازای صورت را باید از بالای پیشانی ( جایی كه موی سر بیرون می آید) تا آخر چانه شست، و پهنای آن به مقداری كه بین انگشت وسط و شست قرار
[50]
می گیرد باید شسته شود، و اگر مختصری از این مقدار را نشوید وضو باطل است. و برای آن كه یقین كند این مقدار كاملاً شسته شده باید كمی از اطراف آن را هم بشوید.
مسأله 240 ـ اگر صورت یا دست كسی كوچكتر یا بزرگتر از حدّ معمول باشد باید ملاحظه كند كه افراد معمولی تا كجای صورت خود را می شویند و او هم تا همانجا را بشوید، و اگر دست و صورتش هردو بر خلاف معمول باشد امّا با هم متناسب باشند لازم نیست ملاحظه معمول را بكند بلكه به دستوری كه در مسأله پیش گفته شد وضو بگیرد، و نیز اگر در پیشانی او مو روئیده یا جلوی سرش مو ندارد باید به اندازه معمول پیشانی را بشوید.
مسأله 241 ـ اگر احتمال دهد چرك یا چیز دیگری در ابروها و گوشه های چشم و لب او هست كه نمی گذارد آب به آنها برسد، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد، باید پیش از وضو بررسی كند كه اگر هست برطرف نماید.
مسأله 242 ـ اگر پوست صورت از لای مو پیدا باشد باید آب را به پوست برساند، و اگر پیدا نباشد شستن مو كافی است، و رساندن آب به زیر آن لازم نیست.
مسأله 243 ـ اگر شك كند كه پوست صورت از لای مو پیدا است یا نه، بنابر احتیاط واجب باید مو را بشوید و آب را به پوست هم برساند.
مسأله 244 ـ شستن توی بینی و مقداری از لب و چشم كه در وقت بستن دیده نمی شود واجب نیست، ولی برای آن كه یقین كند همه جاهائی كه باید شسته شود شسته شده، مقداری از آنها را هم بشوید.
مسأله 245 ـ باید صورت را بنا بر احتیاط واجب از بالا به پایین شست و اگر از پایین به بالا بشوید وضو باطل است، و دستها را باید از مرفق به طرف سر انگشتان بشوید.
مسأله 246 ـ اگر دست را تر كند و به صورت و دستها بكشد، چنانچه تری دست به قدری باشد كه به واسطه كشیدن دست، آب كمی بر آنها جاری شود كافی است.
مسأله 247 ـ بعد از شستن صورت باید دست راست و بعد از آن دست چپ را از آرنج تا سر انگشتها بشوید.
مسأله 248 ـ برای آن كه یقین كند آرنج را كاملاً شسته باید مقداری بالاتر از آرنج را هم بشوید.
[51]
مسأله 249 ـ كسی كه پیش از شستن صورت، دستهای خود را تا مچ شسته، در موقع وضو باید تا سر انگشتان را بشوید و اگر فقط تا مچ را بشوید وضوی او باطل است.
مسأله 250 ـ در وضو، شستن صورت و دستها، مرتبه اوّل واجب و مرتبه دوّم جایز و مرتبه سوّم و بیشتر از آن حرام می باشد، و اگر با یك مشت آب، تمام عضو شسته شود و به قصد وضو بریزد یك مرتبه حساب می شود چه قصد بكند یك مرتبه را، یا قصد نكند.
مسأله 251 ـ بعد از شستن هر دو دست باید جلوی سر را با تری آب وضو كه در دست مانده مسح كند، و لازم نیست با دست راست باشد یا از بالا به پائین مسح نماید.
مسأله 252 ـ یك قسمت از چهار قسمت سر كه مقابل پیشانی است جای مسح می باشد، و هر جای این قسمت را به هر اندازه مسح كند كافی است، اگرچه احتیاط مستحب آن است كه از درازا به اندازه درازای یك انگشت و از پهنا به اندازه سه انگشت بسته، مسح نماید.
مسأله 253 ـ لازم نیست مسح سر بر پوست آن باشد بلكه بر موی جلوی سر هم صحیح است. ولی كسی كه موی جلوی سر او به اندازه ای بلند است كه اگر مثلاً شانه كند روی قسمتی از پیشانی می ریزد، یا به جاهای دیگر سر می رسد، باید بیخ موها را مسح كند، یا فرق سر را باز كرده پوست سر را مسح نماید، و اگر موهایی را كه به صورت می ریزد یا به جاهای دیگر سر می رسد جلوی سر جمع كند و بر آنها مسح نماید، یا بر موی جاهای دیگر سر، كه جلوی آن آمده مسح كند باطل است.
مسأله 254 ـ بعد از مسح سر باید با تری آب وضو كه در دست مانده روی پاها را از سر یكی از انگشتها تا برآمدگی روی پا مسح كند.
مسأله 255 ـ پهنای مسح پا به هر اندازه باشد كافی است، ولی احتیاط مستحب آن است كه با تمام كف دست، روی پا را مسح كند.
مسأله 256 ـ بنا بر احتیاط واجب باید در مسح پا دست را بر سر انگشتها بگذارد و روی پا را به تدریج مسح كند و اگر همه دست را روی پا بگذارد و كمی بكشد صحیح نمی باشد.
مسأله 257 ـ در مسح سر و روی پا باید دست را روی آنها بكشد، و اگر دست را
[52]
نگهدارد و سر یا پا را بكشد وضو باطل است، ولی اگر موقعی كه دست را می كشد سر یا پا مختصری حركت كند اشكال ندارد.
مسأله 258 ـ جای مسح باید خشك باشد. و اگر به قدری تر باشد كه رطوبت كف دست به آن اثر نكند مسح باطل است. ولی اگر تری آن به قدری كم باشد كه رطوبتی كه بعد از مسح در آن دیده می شود بگویند فقط از تری كف دست است اشكال ندارد.
مسأله 259 ـ اگر برای مسح، رطوبتی در كف دست نمانده باشد نمی تواند دست را با آب خارج تر كند، بلكه باید از اعضای دیگر وضو رطوبت بگیرد و با آن مسح نماید.
مسأله 260 ـ اگر رطوبت كف دست فقط به اندازه مسح سر باشد، می تواند سر را با همان رطوبت مسح كند، و برای مسح پاها از اعضاء دیگر وضو رطوبت بگیرد.
مسأله 261 ـ مسح كردن از روی جوراب و كفش باطل است، ولی اگر به واسطه سرمای شدید یا ترس از دزد و درنده و مانند اینها نتواند كفش یا جوراب را بیرون آورد، مسح كردن بر آنها اشكال ندارد، و اگر روی كفش نجس باشد باید چیز پاكی بر آن بیندازد و بر آن چیز مسح كند.
مسأله 262 ـ اگر روی پا نجس باشد و نتواند برای مسح، آن را آب بكشد باید تیمم نماید.
وضوی ارتماسی
مسأله 263 ـ وضوی ارتماسی آن است كه انسان صورت و دستها را به قصد وضو، با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد و یا آنها را در آب فرو برد و به قصد وضو بیرون آورد و اگر موقعی كه دستها را در آب فرو می برد نیّت وضوء كند و تا وقتی كه آنها را از آب بیرون می آورد و ریزش آب تمام می شود به قصد وضوء باشد وضوی او صحیح است.
مسأله 264 ـ در وضوی ارتماسی هم باید صورت و دستها از بالا به پایین شسته شود، پس اگر وقتی كه صورت و دستها را در آب فرو می برد قصد وضو كند باید صورت را از طرف پیشانی و دستها را از طرف آرنج در آب فرو برد و اگر موقع بیرون آوردن از آب قصد وضو كند، باید صورت را از طرف پیشانی و دستها را از طرف آرنج
[53]
بیرون آورد.
مسأله 265 ـ اگر وضوی بعضی از اعضاء را ارتماسی و بعضی را غیر ارتماسی انجام دهد اشكالی ندارد.
دعاهایی كه موقع وضو گرفتن مستحب است
مسأله 266 ـ كسی كه وضو می گیرد مستحب است موقعی كه نگاهش به آب می افتد بگوید: «بِسْمِ اللهِ وبِاللهِ وَالْحَمْدُللهِ الّذی جَعَلَ الْماءَ طَهوُراً وَلَم یَجْعَلْهُ نَجِساً» و موقعی كه پیش از وضو دست خود را می شوید بگوید: « اللّهمَّ اجْعَلنی مِنَ التّوّابِینَ وَاجْعَلْنِی مِنَ المُتَطَهِّرینَ» و در وقت مضمضه كردن یعنی آب در دهان گرداندن بگوید: «اَللّهُمَّ لَقِّنِیِ حُجَّتِی یَوْمَ اَلْقاكَ وَاَطْلِقْ لِسانِی بِذِكْرِكَ» و در وقت استنشاق یعنی آب در بینی كردن بگوید: «اَللّهُمَّ لا تُحَرِّمْ عَلَیَّ ریحَ الْجَنَّةِ وَاجْعَلْنِی مِمَّن یُشُمُّ ریحَها وَروْحَها وَطیبَها» و موقع شستن صورت بگوید: « اللّهُمَّ بَیِّضْ وَجْهی یَوْمَ تَسْوَدُّ فیهِ الْوُجوُهُ وَلا تُسَوِّدْ وَجْهی یَوْمَ تَبْیَضُّ فیهِ الْوُجوُهُ» و در وقت شستن دست راست بخواند: «اللّهُمَّ اَعْطِنِی كِتابِی بِیَمینی وَالْخُلْدَ فِی الجنانِ بِیَساری وَحاسِبْنی حِساباً یَسیراً» و موقع شستن دست چپ بگوید: «اللّهُمَّ لا تُعْطِنِی كِتابیِ بِشمالیِ وَلا مِنْ وَراءِ ظَهْرِی وَلا تَجْعَلْها مَغْلوُلَةً اِلی عُنُقِی وَاَعوذُبِكَ مِنْ مُقَطِّعاتِ النِّیرانِ» و موقعی كه سر را مسح می كند بگوید: «اللّهُمَّ غَشِّنِیِ بِرَحْمَتِكَ وَبَرَكاتِكَ وَعَفْوِكَ» و در وقت مسح پا بخواند: «اللّهُمَّ ثَبِّتْنِی عَلَی الصِّراطِ یَوْمَ تَزِلُّ فِیْهِ الاَْقْدام وَاجْعَلْ سَعْیِی فی ما یُرْضیكَ عَنِّی یا ذَالْجَلالِ وَالاِْكْرامِ» .
شرایط وضو
شرایط صحیح بودن وضو سیزده چیز است.
شرط اوّل: آب وضو پاك باشد.
شرط دوّم: آب وضو مطلق باشد.
مسأله 267 ـ وضو با آب نجس و آب مضاف باطل است، اگرچه انسان نجس بودن یا مضاف بودن آن را نداند یا فراموش كرده باشد، و اگر با آن وضو نمازی هم خوانده باشد، باید آن نماز را دوباره با وضوی صحیح بخواند.
مسأله 268 ـ اگرغیرازآب گل آلود مضاف، آب دیگری برایوضوندارد،
[54]
چنانچهوقت نماز تنگ است بایدتیمم كند، واگروقت دارد بایدصبركند تاآب صاف شود و وضو بگیرد.
شرط سوم: آب وضو مباح باشد.
مسأله 269 ـ وضو با آب غصبی و با آبی كه معلوم نیست صاحب آن راضی است یا نه، حرام و باطل است، ولی اگر سابقاً راضی بوده و انسان نمی داند كه از رضایتش برگشته یا نه، وضو صحیح است، و نیز اگر آب وضو از صورت و دستها در جای غصبی بریزد، وضوی او صحیح است.
مسأله 238 ـ در وضو واجب است صورت و دستها را بشویند و جلوی سر و روی پاها را مسح كنند.
مسأله 239 ـ درازای صورت را باید از بالای پیشانی ( جایی كه موی سر بیرون می آید) تا آخر چانه شست، و پهنای آن به مقداری كه بین انگشت وسط و شست قرار
[50]
می گیرد باید شسته شود، و اگر مختصری از این مقدار را نشوید وضو باطل است. و برای آن كه یقین كند این مقدار كاملاً شسته شده باید كمی از اطراف آن را هم بشوید.
مسأله 240 ـ اگر صورت یا دست كسی كوچكتر یا بزرگتر از حدّ معمول باشد باید ملاحظه كند كه افراد معمولی تا كجای صورت خود را می شویند و او هم تا همانجا را بشوید، و اگر دست و صورتش هردو بر خلاف معمول باشد امّا با هم متناسب باشند لازم نیست ملاحظه معمول را بكند بلكه به دستوری كه در مسأله پیش گفته شد وضو بگیرد، و نیز اگر در پیشانی او مو روئیده یا جلوی سرش مو ندارد باید به اندازه معمول پیشانی را بشوید.
مسأله 241 ـ اگر احتمال دهد چرك یا چیز دیگری در ابروها و گوشه های چشم و لب او هست كه نمی گذارد آب به آنها برسد، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد، باید پیش از وضو بررسی كند كه اگر هست برطرف نماید.
مسأله 242 ـ اگر پوست صورت از لای مو پیدا باشد باید آب را به پوست برساند، و اگر پیدا نباشد شستن مو كافی است، و رساندن آب به زیر آن لازم نیست.
مسأله 243 ـ اگر شك كند كه پوست صورت از لای مو پیدا است یا نه، بنابر احتیاط واجب باید مو را بشوید و آب را به پوست هم برساند.
مسأله 244 ـ شستن توی بینی و مقداری از لب و چشم كه در وقت بستن دیده نمی شود واجب نیست، ولی برای آن كه یقین كند همه جاهائی كه باید شسته شود شسته شده، مقداری از آنها را هم بشوید.
مسأله 245 ـ باید صورت را بنا بر احتیاط واجب از بالا به پایین شست و اگر از پایین به بالا بشوید وضو باطل است، و دستها را باید از مرفق به طرف سر انگشتان بشوید.
مسأله 246 ـ اگر دست را تر كند و به صورت و دستها بكشد، چنانچه تری دست به قدری باشد كه به واسطه كشیدن دست، آب كمی بر آنها جاری شود كافی است.
مسأله 247 ـ بعد از شستن صورت باید دست راست و بعد از آن دست چپ را از آرنج تا سر انگشتها بشوید.
مسأله 248 ـ برای آن كه یقین كند آرنج را كاملاً شسته باید مقداری بالاتر از آرنج را هم بشوید.
[51]
مسأله 249 ـ كسی كه پیش از شستن صورت، دستهای خود را تا مچ شسته، در موقع وضو باید تا سر انگشتان را بشوید و اگر فقط تا مچ را بشوید وضوی او باطل است.
مسأله 250 ـ در وضو، شستن صورت و دستها، مرتبه اوّل واجب و مرتبه دوّم جایز و مرتبه سوّم و بیشتر از آن حرام می باشد، و اگر با یك مشت آب، تمام عضو شسته شود و به قصد وضو بریزد یك مرتبه حساب می شود چه قصد بكند یك مرتبه را، یا قصد نكند.
مسأله 251 ـ بعد از شستن هر دو دست باید جلوی سر را با تری آب وضو كه در دست مانده مسح كند، و لازم نیست با دست راست باشد یا از بالا به پائین مسح نماید.
مسأله 252 ـ یك قسمت از چهار قسمت سر كه مقابل پیشانی است جای مسح می باشد، و هر جای این قسمت را به هر اندازه مسح كند كافی است، اگرچه احتیاط مستحب آن است كه از درازا به اندازه درازای یك انگشت و از پهنا به اندازه سه انگشت بسته، مسح نماید.
مسأله 253 ـ لازم نیست مسح سر بر پوست آن باشد بلكه بر موی جلوی سر هم صحیح است. ولی كسی كه موی جلوی سر او به اندازه ای بلند است كه اگر مثلاً شانه كند روی قسمتی از پیشانی می ریزد، یا به جاهای دیگر سر می رسد، باید بیخ موها را مسح كند، یا فرق سر را باز كرده پوست سر را مسح نماید، و اگر موهایی را كه به صورت می ریزد یا به جاهای دیگر سر می رسد جلوی سر جمع كند و بر آنها مسح نماید، یا بر موی جاهای دیگر سر، كه جلوی آن آمده مسح كند باطل است.
مسأله 254 ـ بعد از مسح سر باید با تری آب وضو كه در دست مانده روی پاها را از سر یكی از انگشتها تا برآمدگی روی پا مسح كند.
مسأله 255 ـ پهنای مسح پا به هر اندازه باشد كافی است، ولی احتیاط مستحب آن است كه با تمام كف دست، روی پا را مسح كند.
مسأله 256 ـ بنا بر احتیاط واجب باید در مسح پا دست را بر سر انگشتها بگذارد و روی پا را به تدریج مسح كند و اگر همه دست را روی پا بگذارد و كمی بكشد صحیح نمی باشد.
مسأله 257 ـ در مسح سر و روی پا باید دست را روی آنها بكشد، و اگر دست را
[52]
نگهدارد و سر یا پا را بكشد وضو باطل است، ولی اگر موقعی كه دست را می كشد سر یا پا مختصری حركت كند اشكال ندارد.
مسأله 258 ـ جای مسح باید خشك باشد. و اگر به قدری تر باشد كه رطوبت كف دست به آن اثر نكند مسح باطل است. ولی اگر تری آن به قدری كم باشد كه رطوبتی كه بعد از مسح در آن دیده می شود بگویند فقط از تری كف دست است اشكال ندارد.
مسأله 259 ـ اگر برای مسح، رطوبتی در كف دست نمانده باشد نمی تواند دست را با آب خارج تر كند، بلكه باید از اعضای دیگر وضو رطوبت بگیرد و با آن مسح نماید.
مسأله 260 ـ اگر رطوبت كف دست فقط به اندازه مسح سر باشد، می تواند سر را با همان رطوبت مسح كند، و برای مسح پاها از اعضاء دیگر وضو رطوبت بگیرد.
مسأله 261 ـ مسح كردن از روی جوراب و كفش باطل است، ولی اگر به واسطه سرمای شدید یا ترس از دزد و درنده و مانند اینها نتواند كفش یا جوراب را بیرون آورد، مسح كردن بر آنها اشكال ندارد، و اگر روی كفش نجس باشد باید چیز پاكی بر آن بیندازد و بر آن چیز مسح كند.
مسأله 262 ـ اگر روی پا نجس باشد و نتواند برای مسح، آن را آب بكشد باید تیمم نماید.
وضوی ارتماسی
مسأله 263 ـ وضوی ارتماسی آن است كه انسان صورت و دستها را به قصد وضو، با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد و یا آنها را در آب فرو برد و به قصد وضو بیرون آورد و اگر موقعی كه دستها را در آب فرو می برد نیّت وضوء كند و تا وقتی كه آنها را از آب بیرون می آورد و ریزش آب تمام می شود به قصد وضوء باشد وضوی او صحیح است.
مسأله 264 ـ در وضوی ارتماسی هم باید صورت و دستها از بالا به پایین شسته شود، پس اگر وقتی كه صورت و دستها را در آب فرو می برد قصد وضو كند باید صورت را از طرف پیشانی و دستها را از طرف آرنج در آب فرو برد و اگر موقع بیرون آوردن از آب قصد وضو كند، باید صورت را از طرف پیشانی و دستها را از طرف آرنج
[53]
بیرون آورد.
مسأله 265 ـ اگر وضوی بعضی از اعضاء را ارتماسی و بعضی را غیر ارتماسی انجام دهد اشكالی ندارد.
دعاهایی كه موقع وضو گرفتن مستحب است
مسأله 266 ـ كسی كه وضو می گیرد مستحب است موقعی كه نگاهش به آب می افتد بگوید: «بِسْمِ اللهِ وبِاللهِ وَالْحَمْدُللهِ الّذی جَعَلَ الْماءَ طَهوُراً وَلَم یَجْعَلْهُ نَجِساً» و موقعی كه پیش از وضو دست خود را می شوید بگوید: « اللّهمَّ اجْعَلنی مِنَ التّوّابِینَ وَاجْعَلْنِی مِنَ المُتَطَهِّرینَ» و در وقت مضمضه كردن یعنی آب در دهان گرداندن بگوید: «اَللّهُمَّ لَقِّنِیِ حُجَّتِی یَوْمَ اَلْقاكَ وَاَطْلِقْ لِسانِی بِذِكْرِكَ» و در وقت استنشاق یعنی آب در بینی كردن بگوید: «اَللّهُمَّ لا تُحَرِّمْ عَلَیَّ ریحَ الْجَنَّةِ وَاجْعَلْنِی مِمَّن یُشُمُّ ریحَها وَروْحَها وَطیبَها» و موقع شستن صورت بگوید: « اللّهُمَّ بَیِّضْ وَجْهی یَوْمَ تَسْوَدُّ فیهِ الْوُجوُهُ وَلا تُسَوِّدْ وَجْهی یَوْمَ تَبْیَضُّ فیهِ الْوُجوُهُ» و در وقت شستن دست راست بخواند: «اللّهُمَّ اَعْطِنِی كِتابِی بِیَمینی وَالْخُلْدَ فِی الجنانِ بِیَساری وَحاسِبْنی حِساباً یَسیراً» و موقع شستن دست چپ بگوید: «اللّهُمَّ لا تُعْطِنِی كِتابیِ بِشمالیِ وَلا مِنْ وَراءِ ظَهْرِی وَلا تَجْعَلْها مَغْلوُلَةً اِلی عُنُقِی وَاَعوذُبِكَ مِنْ مُقَطِّعاتِ النِّیرانِ» و موقعی كه سر را مسح می كند بگوید: «اللّهُمَّ غَشِّنِیِ بِرَحْمَتِكَ وَبَرَكاتِكَ وَعَفْوِكَ» و در وقت مسح پا بخواند: «اللّهُمَّ ثَبِّتْنِی عَلَی الصِّراطِ یَوْمَ تَزِلُّ فِیْهِ الاَْقْدام وَاجْعَلْ سَعْیِی فی ما یُرْضیكَ عَنِّی یا ذَالْجَلالِ وَالاِْكْرامِ» .
شرایط وضو
شرایط صحیح بودن وضو سیزده چیز است.
شرط اوّل: آب وضو پاك باشد.
شرط دوّم: آب وضو مطلق باشد.
مسأله 267 ـ وضو با آب نجس و آب مضاف باطل است، اگرچه انسان نجس بودن یا مضاف بودن آن را نداند یا فراموش كرده باشد، و اگر با آن وضو نمازی هم خوانده باشد، باید آن نماز را دوباره با وضوی صحیح بخواند.
مسأله 268 ـ اگرغیرازآب گل آلود مضاف، آب دیگری برایوضوندارد،
[54]
چنانچهوقت نماز تنگ است بایدتیمم كند، واگروقت دارد بایدصبركند تاآب صاف شود و وضو بگیرد.
شرط سوم: آب وضو مباح باشد.
مسأله 269 ـ وضو با آب غصبی و با آبی كه معلوم نیست صاحب آن راضی است یا نه، حرام و باطل است، ولی اگر سابقاً راضی بوده و انسان نمی داند كه از رضایتش برگشته یا نه، وضو صحیح است، و نیز اگر آب وضو از صورت و دستها در جای غصبی بریزد، وضوی او صحیح است.