کد مطلب:211133 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:138
غضب
امام صادق علیه السلام این صفت را تعریف و توصیف می فرماید و علاجی برای آن دستور می دهد.
غضب حالتی است كه در نفس پدیدار می گردد تا صاحب خود را به رشد و كمال مطلوب برساند این صفت پیوسته می خواهد حكوكت كند سلطه نماید بر هر كس تفوق و تقدم یابد. و این خودخواهی سبب بروز آفاتی در اصطكاك منافع و حدود حقوق دیگران می گردد و در نتیجه منجر به مناقشه و منازعه و احیانا قتل می شود - در این سیر انتقامی كه غضب می كشد خون به هیجان می آید و گاهی می شود كه بر قلب می ریزد و سكته می كند یا چشم و گوش را
[ صفحه 315]
كور و كر نموده آدمی را مرتكب جنحه و جنایتی می كند و لذا گفته اند هیچ موجودی در بدن بدتر از غضب و دشمن تر بر انسان از این سجیه نیست.
و لم ار فی الاعداء حین اختبرتهم
عدوا لعقل المرء اعدی من الغضب
غضب سبب بروز امراض روحانی می گردد و علل بروز این صفت بیشتر از راه زهد - عجب - مزاح - شوخی و مفاخر متعصب جاهلانه می باشد مكر - غدر - حیله - شدت حرص و غیره سبب ظهور غضب است و دوای آن یك مقدار آب است كه بر روی آدم غضبناك بپاشند یا حركتی است كه سبب تغییر خون گردد تا حالی به حالی شود از قدرت و ضدیت غضب بكاهد.
اطباء گفته اند غضب عواقب وخیم دارد و موجب امراض كثیری می شود - مانند سل ریوی - سوء هضم - التهاب اعصاب - خون ریزی از مغز یا غیر مغز و صفات هاری مانند هاری سگ و غیره كه منجر به مرگ می گردد و نه تنها به دیگران زیان می رساند بلكه به خود چندان برابر اذیت می كند چنانچه امروز هم علم ثابت كرده كه چه مقدار كالری و نیرو از انسان در غضب تلف می شود.
این مرض خطیر و مهلك و این انحراف روحانی بدترین امراض است كه امام علیه السلام در درجه اول معالجه قرار داده و از قول جدش چنین می فرماید:
قال علیه السلام اذا وجد احدكم من ذلك (ای الغضب) شیئا فان كان قائما فلیجلس او جالسا فلینم فان لم یزل بذلك فلیتوضأ بالماء البارد او یغتسل فان النار لا یطفئها الا النار [1] .
فرمود اگر دیدید یك نفری به این مرض غضب مبتلا شد اگر ایستاده است او را بنشانید و اگر نشسته است او را بر پا دارید حركت دهید و اگر باز رفع نشد فوری او را به آب سرد تكلیف به وضو كنید كه آتش را جز آب خاموش نمی كند.
قال علیه السلام الغضب مفتاح كل شر - غضب كلید شرور است.
قال علیه السلام من لم یملك غضبه لم یملك عقله
كسی كه نمی تواند تملك در غضب نماید و آن را قبضه و در اختیار درآورد نخواهد توانست تملك عقل كند و به رهبری او درآید.
[ صفحه 316]
قال علیه السلام الغضب ممحقة لقلب الحكیم [2] فرمود غضب قلب حكیم را می پوشاند و تاریك و محو می كند.
قال علیه السلام اذا لم تكن حلیما فتحلم كفی بالحلم ناصرا
فرموده اگر بردبار نیستید خود را به بردباری بزنید كه شكیبائی یاور انسان است
قال علیه السلام من ظهر غضبه ظهر كیده و من قوی هواه ضعف حزمه
فرمود كسی كه غضب كند كید و مكرش پدیدار می گردد و كسی كه پیرو تمایلات باشد ضعف اراده اش آشكار می گردد.
با این تعلیمات از شرور و مفاسد غضب و لطف و محاسن حلم كه نقطه متقابل آن است وصف می فرماید و آدمی را به وضو گرفتن تحریض و ترغیب می فرماید.
و در اخبار دیگری دارد كه دستور مؤكد صادر می فرماید همیشه با وضو باشید وضوء با آب پاك و سرد بگیرید و از خانه بیرون بروید تا این درد خطرناك بر شما مستولی بگردد و مقدمه نماز و قرآن و كارهای خیر گردد كه دوای این مرض مسری و مزمن است.
غضب حالتی است كه در نفس پدیدار می گردد تا صاحب خود را به رشد و كمال مطلوب برساند این صفت پیوسته می خواهد حكوكت كند سلطه نماید بر هر كس تفوق و تقدم یابد. و این خودخواهی سبب بروز آفاتی در اصطكاك منافع و حدود حقوق دیگران می گردد و در نتیجه منجر به مناقشه و منازعه و احیانا قتل می شود - در این سیر انتقامی كه غضب می كشد خون به هیجان می آید و گاهی می شود كه بر قلب می ریزد و سكته می كند یا چشم و گوش را
[ صفحه 315]
كور و كر نموده آدمی را مرتكب جنحه و جنایتی می كند و لذا گفته اند هیچ موجودی در بدن بدتر از غضب و دشمن تر بر انسان از این سجیه نیست.
و لم ار فی الاعداء حین اختبرتهم
عدوا لعقل المرء اعدی من الغضب
غضب سبب بروز امراض روحانی می گردد و علل بروز این صفت بیشتر از راه زهد - عجب - مزاح - شوخی و مفاخر متعصب جاهلانه می باشد مكر - غدر - حیله - شدت حرص و غیره سبب ظهور غضب است و دوای آن یك مقدار آب است كه بر روی آدم غضبناك بپاشند یا حركتی است كه سبب تغییر خون گردد تا حالی به حالی شود از قدرت و ضدیت غضب بكاهد.
اطباء گفته اند غضب عواقب وخیم دارد و موجب امراض كثیری می شود - مانند سل ریوی - سوء هضم - التهاب اعصاب - خون ریزی از مغز یا غیر مغز و صفات هاری مانند هاری سگ و غیره كه منجر به مرگ می گردد و نه تنها به دیگران زیان می رساند بلكه به خود چندان برابر اذیت می كند چنانچه امروز هم علم ثابت كرده كه چه مقدار كالری و نیرو از انسان در غضب تلف می شود.
این مرض خطیر و مهلك و این انحراف روحانی بدترین امراض است كه امام علیه السلام در درجه اول معالجه قرار داده و از قول جدش چنین می فرماید:
قال علیه السلام اذا وجد احدكم من ذلك (ای الغضب) شیئا فان كان قائما فلیجلس او جالسا فلینم فان لم یزل بذلك فلیتوضأ بالماء البارد او یغتسل فان النار لا یطفئها الا النار [1] .
فرمود اگر دیدید یك نفری به این مرض غضب مبتلا شد اگر ایستاده است او را بنشانید و اگر نشسته است او را بر پا دارید حركت دهید و اگر باز رفع نشد فوری او را به آب سرد تكلیف به وضو كنید كه آتش را جز آب خاموش نمی كند.
قال علیه السلام الغضب مفتاح كل شر - غضب كلید شرور است.
قال علیه السلام من لم یملك غضبه لم یملك عقله
كسی كه نمی تواند تملك در غضب نماید و آن را قبضه و در اختیار درآورد نخواهد توانست تملك عقل كند و به رهبری او درآید.
[ صفحه 316]
قال علیه السلام الغضب ممحقة لقلب الحكیم [2] فرمود غضب قلب حكیم را می پوشاند و تاریك و محو می كند.
قال علیه السلام اذا لم تكن حلیما فتحلم كفی بالحلم ناصرا
فرموده اگر بردبار نیستید خود را به بردباری بزنید كه شكیبائی یاور انسان است
قال علیه السلام من ظهر غضبه ظهر كیده و من قوی هواه ضعف حزمه
فرمود كسی كه غضب كند كید و مكرش پدیدار می گردد و كسی كه پیرو تمایلات باشد ضعف اراده اش آشكار می گردد.
با این تعلیمات از شرور و مفاسد غضب و لطف و محاسن حلم كه نقطه متقابل آن است وصف می فرماید و آدمی را به وضو گرفتن تحریض و ترغیب می فرماید.
و در اخبار دیگری دارد كه دستور مؤكد صادر می فرماید همیشه با وضو باشید وضوء با آب پاك و سرد بگیرید و از خانه بیرون بروید تا این درد خطرناك بر شما مستولی بگردد و مقدمه نماز و قرآن و كارهای خیر گردد كه دوای این مرض مسری و مزمن است.
[1] بحارالانوار ج 17 و كسف الاخطار به نقل طب الامام الصادق (ع) ص 85.
[2] كافي ثقةالاسلام كليني في باب الغضب.