کد مطلب:224065 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:131

گنجینه کتابخانه » اهل بیت » امام رضا (ع) »»» فهرست کتاب

نفس

نفس انسان همان حقیقتی است كه دارای حالات مختلف و اسامی مختلف و ادوار مختلف است از نفس جمادی و نباتی و حیوانی و آدمی و انسانی و ملكوتی و قدوسی تا به روح كلی به پیوندد و در كتب فلسفه و عرفان و لغت و ادبیات درباره نفس كتابها نوشته شده و در اسلام شناختن كامل آن تعلیق بر محال گردیده زیرا فرمود من عرف نفسه فقد عرف ربه و چون انسان و فكر و هوش و عقل و ادراكاتش محدود است و ذات واجب الوجود نامحدود و نامتناهی هیچ وقت محاط محیط نمی شود پس مراتب شناسائی مبتنی بر درجات مختلف ادوار مختلف نفس و كیفیت ادراكات نفسانی است نه ذات خود نفس كتاب نفس اسفار ملاصدرا بهترین علم النفس است كه نگارش یافته و مراد امام علیه السلام از نفس همان نفس قدوسی ملكوتی است كه می تواند از میان غوغای مادیت و طبایع متضاد و مختلف نشئه طبیعت به پیروی عقل رهائی یافته به عالم ملكوت واصل گردد.



من ملك بودم و فردوس برین جایم بود

آدم آورد در این دیر خراب آبادم



طاهر گلشن قدسم چه دهم شرح فراق

كه در این دامگه حادثه چون افتادم



در ترجمه حدیث من عرف نفسه فقد عرف ربه مولوی گوید:



بهر این پیغمبر آن را شرح ساخت

كانكه خود بشناخت یزدان را شناخت



ای خنك آن را كه ذات خود شناخت

اندر امن سرمدی قصری بساخت



ابن سینا در قصیده عینیه خود شرح هبوط و صعود این مرغ ملكوتی را می دهد و مولوی و سنائی و سایر حكمای شعرا و عرفای بلیغ و فصیح نسبت به نفس قطعات منظوم و منثوری بجا گذاشته اند كه در كتاب علم النفس نگاشته ام.

سیر تكامل نفس در نشئه عالم طبیعت از جنین شروع می شود و اگر آلوده گی مادی پیدا نكند بابدیت ملحق می گردد و اگر دوچار تخته بند تن مادی شود به غیر خاتمه یافته با خسران و



[ صفحه 471]



زیان و محو و متلاشی و حتی معذب می گردد.