کد مطلب:2770 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:339
چکیده
1. به پیروان علی علیه السلام كه معتقد به امامت بلافصل او از طریق ((نصب )) و ((نص )) پیامبر (ص ) هستند شیعه گفته می شود. این اصطلاح در زمان پیامبر هم مطرح بوده و تعبیر ((شیعة علی )) به كار رفته است .
2. نخستین دوره حیات شیعه ، زمان حیات پیامبر (ص ) است . روایات متعددی در نزد شیعه و سنی هست مبنی بر این اینكه عبارت ((شیعة علی )) توسط پیامبر (ص ) رواج یافته است . كما اینكه پیامبر اكرم (ص ) در طور عمر خویش بارها علی علیه السلام را بع عنوان جانشین خویش معرفی فرمودند كه اولین دفعه پس از نزول آیه ((و انذر عشیرتك الاقرین )) بود. در پایان عمر ایشان هم كه واقعه غدیر خم اتفاق افتاد این معرفی تكرار شد.
3. مرحله دوم حیات شیعه مربوط به پس از وفات پیامبر (ص ) است . در حالی كه عده ای در سقیفه مشغول تعیین خلیفه بودند شیعیان علی علیه السلام با اعتقاد به جانشینی او گرد او جمع آمدند كه در راءس آنها مقداد، سلمان ، ابوذر و عمار قرار داشتند لكن به جهت حفظ اسلام سكوت اختیار نمودند و با حاكمان وقت همراهی كردند.
4. دوره سوم پس از قتل عثمان و به خلاف رسیدن علی علیه السلام شروع می شود. در این دوره امامت علی علیه السلام فعلیت بیشتری یافت و شیعه در حاكمیت سیاسی هم نقش پیدا كرد. پس از شهادت علی علیه السلام و صلح امام حسن علیه السلام دوره حیات شیعه در عصر اموی آغاز می شود كه سخت ترین دوره حیات شیعه است . شیعیان در این دوره متحلم آزار و شكنجه و قتل و غارت می شوند و در همین زمان است كه قیام كربلا اتفاق می افتد.
5. اولین اختلاف در شیعه زمانی اتفاق افتاد كه مختار كه به خونخواهی امام حسین علیه السلام قیام كرده بود محمد حنفیه را به عنوان امام مهدی (عج ) معرفی كگرد و در اینجا اولین انشعاب در شیعه پیدا شد. به پیروان مختار و این اعتقاد كیسانیه می گویند.
6. جریان دیگری كه به پیدایش فرقه ای دیگر انجامید قیام زید فرزند امام سجاد علیه السلام بر ضد بنی امیه بود. پس از آنكه او به شهادت رسید پیروان او كه امامت او را قبول داشتند به ((زیدیه )) معروف شدند.
7. سومین انشعاب در زمان امام صادق علیه السلام رخ داد، زیرا عده ای اسماعیل فرزند ارشد او را به عنوان امام هفتم پذیرفتند و اسماعیلیه نامیده شدند.
8. از اوایل قرن چهارم تا اواخر قرن پنجم كه خاندان بویه شیعی مذهب در دستگاه حكومت عباسی نفوذ كرد شیعه آزادی عمل بیشتری در بیان عقاید خود پیدا كرد و بسیاری از متكلمان و فقهای شیعه مانند شیخ صدوق ، شیخ مفید، سید مرتضی ، شیخ طوسی در این زمان پدید آمدند. گسترش شیعه با حكومت حمدانیان و فاطمیین ادامه یافت ولی در دوره ایوبیان مجددا سخت گیری بر شیعیان آغاز شد.
9. در حكومت مغول در قرن هفتم در برخی نقاط مذهب شیعه رواج یافت . بزرگانی چون محقق حلی ، علامه حلی و خواجه نصیرالدین طوسی در همین زمان می زیسته اند. با حاكمیت شاه اسماعیل صفوی بر ایران مذهب شیعه به عنوان مذهب رسمی اعلام شد و تلاشهای زیادی در ترویج آن صورت گرفت . علمایی چون شیخ بهایی ، میرداماد، ملاصدرا، فیض كاشانی و علامه مجلسی در همین زمان می زیسته اند. امام در همین وقت با حاكمیت دولت عثمانی در برخی مناطق دیگر، شیعیان مورد آزار و اذیت قرار گرفتند و مذهب شیعه كه زمانی در سوریه و مصر و تركیه رواج داشت از آن مناطق رخت بربست .
10. در كتب فرق و مذاهب ، فرقه های متعددی برای شیعه ذكر شده كه اكثرا جعلی است ، و تنها فرقه های مهم موجود شیعه سه فرق امامیه ، زیدیه و اسماعیلیه هستند كه از این میان اكثریت شیعه را امامیه یا شیعیان اثنی عشری كه قائل به امامت علی علیه السلام امام حسن علیه السلام امام حسین علیه السلام و نه فرزند معصوم آن حضرت هستند، تشكیل می دهند.
پرسش
1. پیدایش شیعه از چه زمانی بوده است و چه دوره هایی را گذرانده است ؟
2. چه اختلافاتی سبب پیدایش فرقه های مختلف در میان شیعیان شد؟
3.مهمترین فرقه های شیعی كدامند؟
2. نخستین دوره حیات شیعه ، زمان حیات پیامبر (ص ) است . روایات متعددی در نزد شیعه و سنی هست مبنی بر این اینكه عبارت ((شیعة علی )) توسط پیامبر (ص ) رواج یافته است . كما اینكه پیامبر اكرم (ص ) در طور عمر خویش بارها علی علیه السلام را بع عنوان جانشین خویش معرفی فرمودند كه اولین دفعه پس از نزول آیه ((و انذر عشیرتك الاقرین )) بود. در پایان عمر ایشان هم كه واقعه غدیر خم اتفاق افتاد این معرفی تكرار شد.
3. مرحله دوم حیات شیعه مربوط به پس از وفات پیامبر (ص ) است . در حالی كه عده ای در سقیفه مشغول تعیین خلیفه بودند شیعیان علی علیه السلام با اعتقاد به جانشینی او گرد او جمع آمدند كه در راءس آنها مقداد، سلمان ، ابوذر و عمار قرار داشتند لكن به جهت حفظ اسلام سكوت اختیار نمودند و با حاكمان وقت همراهی كردند.
4. دوره سوم پس از قتل عثمان و به خلاف رسیدن علی علیه السلام شروع می شود. در این دوره امامت علی علیه السلام فعلیت بیشتری یافت و شیعه در حاكمیت سیاسی هم نقش پیدا كرد. پس از شهادت علی علیه السلام و صلح امام حسن علیه السلام دوره حیات شیعه در عصر اموی آغاز می شود كه سخت ترین دوره حیات شیعه است . شیعیان در این دوره متحلم آزار و شكنجه و قتل و غارت می شوند و در همین زمان است كه قیام كربلا اتفاق می افتد.
5. اولین اختلاف در شیعه زمانی اتفاق افتاد كه مختار كه به خونخواهی امام حسین علیه السلام قیام كرده بود محمد حنفیه را به عنوان امام مهدی (عج ) معرفی كگرد و در اینجا اولین انشعاب در شیعه پیدا شد. به پیروان مختار و این اعتقاد كیسانیه می گویند.
6. جریان دیگری كه به پیدایش فرقه ای دیگر انجامید قیام زید فرزند امام سجاد علیه السلام بر ضد بنی امیه بود. پس از آنكه او به شهادت رسید پیروان او كه امامت او را قبول داشتند به ((زیدیه )) معروف شدند.
7. سومین انشعاب در زمان امام صادق علیه السلام رخ داد، زیرا عده ای اسماعیل فرزند ارشد او را به عنوان امام هفتم پذیرفتند و اسماعیلیه نامیده شدند.
8. از اوایل قرن چهارم تا اواخر قرن پنجم كه خاندان بویه شیعی مذهب در دستگاه حكومت عباسی نفوذ كرد شیعه آزادی عمل بیشتری در بیان عقاید خود پیدا كرد و بسیاری از متكلمان و فقهای شیعه مانند شیخ صدوق ، شیخ مفید، سید مرتضی ، شیخ طوسی در این زمان پدید آمدند. گسترش شیعه با حكومت حمدانیان و فاطمیین ادامه یافت ولی در دوره ایوبیان مجددا سخت گیری بر شیعیان آغاز شد.
9. در حكومت مغول در قرن هفتم در برخی نقاط مذهب شیعه رواج یافت . بزرگانی چون محقق حلی ، علامه حلی و خواجه نصیرالدین طوسی در همین زمان می زیسته اند. با حاكمیت شاه اسماعیل صفوی بر ایران مذهب شیعه به عنوان مذهب رسمی اعلام شد و تلاشهای زیادی در ترویج آن صورت گرفت . علمایی چون شیخ بهایی ، میرداماد، ملاصدرا، فیض كاشانی و علامه مجلسی در همین زمان می زیسته اند. امام در همین وقت با حاكمیت دولت عثمانی در برخی مناطق دیگر، شیعیان مورد آزار و اذیت قرار گرفتند و مذهب شیعه كه زمانی در سوریه و مصر و تركیه رواج داشت از آن مناطق رخت بربست .
10. در كتب فرق و مذاهب ، فرقه های متعددی برای شیعه ذكر شده كه اكثرا جعلی است ، و تنها فرقه های مهم موجود شیعه سه فرق امامیه ، زیدیه و اسماعیلیه هستند كه از این میان اكثریت شیعه را امامیه یا شیعیان اثنی عشری كه قائل به امامت علی علیه السلام امام حسن علیه السلام امام حسین علیه السلام و نه فرزند معصوم آن حضرت هستند، تشكیل می دهند.
پرسش
1. پیدایش شیعه از چه زمانی بوده است و چه دوره هایی را گذرانده است ؟
2. چه اختلافاتی سبب پیدایش فرقه های مختلف در میان شیعیان شد؟
3.مهمترین فرقه های شیعی كدامند؟