کد مطلب:27780 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:296

نَسَب












تبار مردمان، نشان دهنده چگونگی شخصیت، اندیشه و فرهنگ آنان است. انسان های وارسته، نیك اندیش و فرزانه، غالباً ریشه در خاندان های فرهیخته، ارجمند و تربیت یافته دارند، و بدكرداران زشت خو، از دامن های ناسالم برمی آیند و ریشه در تبارهای بد سِگال دارند. پیامبران، برترین چهره های تاریخ اند و قلّه های افراشته شرف، كرامت و ارجمندی، و چنین اند چهره هایی كه از آن خاندان ها بر می آیند و ریشه در خانه های والایِ رسولان دارند.

امیر مؤمنان علی علیه السلام، چونان پیامبر خدا ریشه در تبار پاك و دودمان ارجمند ابراهیم علیه السلام (قهرمان توحید، دلداده وارسته خداوند، بنیانگذار آیین حج، و نمادِ یكتاپرستی و شرك ستیزی) دارد. بدین سان، سخن گفتن از نیای پیامبر خدا، سخن گفتن از نیای مولاست و بازگویی چگونگی تبار پیامبر خدا، وا گویی چگونگی تبار علی علیه السلام. پیامبرصلی الله علیه وآله در باره نیاكان خود فرمود:

خداوند از فرزندان ابراهیم، اسماعیل را برگزید واز پسران اسماعیل، بنی كنانه را و از بنی كنانه، قریش را و از قریش، بنی هاشم را و از بنی هاشم، مرا.[1].

بدین سان، بنی هاشم، زبده خاندان هاست و پیامبرصلی الله علیه وآله و علی علیه السلام، برگزیده این خاندان اند. چنین است كه مولا در توصیف تبار پیامبر خدا می فرماید:

خاندانش بهترین خاندان و ریشه اش بهترین ریشه است. در حرم رویید و در كَرَم بالید. شاخه هایش بلند است و میوه هایش دور از دسترس.[2].

به واقع، این ستایش، ستایش تبار مولا نیز هست؛ چه، پیامبر خدا فرمود:

من و علی از یك ریشه ایم.[3].

و فرمود:

گوشت او گوشت من است و خون او خون من.[4].

بدین سان، خاندان پیامبرصلی الله علیه وآله وعلی علیه السلام، خاندان نبوت است و تبار آن بزرگواران، تبار نور است و كرامت. بنی هاشم، برگزیدگانِ نسل ابراهیم اند و با ویژگی هایی چون طهارت، فصاحت، سماحت، شجاعت، ذكاوت، حیا، عفت، بردباری، شكیبایی و...[5] در میان قبیله های عرب، ممتاز و از جایگاهی بس بلند، برخوردار.

1. المناقب - به نقل از مصعب بن عبد اللَّه -:او، علی پسر ابوطالب، پسر عبدالمطّلب، پسر هاشم، پسر عبد مناف، پسر قُصَی، پسر كلاب، پسر مُرّه، پسر كعب، پسر لُؤَی، پسر غالب، پسر فِهر، پسر مالك، پسر نضر، پسر كنانه، پسر خُزیمه، پسر مُدركه، پسر الیاس، پسر مُضَر، پسر نزار، پسر مَعْد، پسر عدنان است؛ و نام ابوطالب، عبد مناف است.[6].

2. شرح نهج البلاغة: او ابوالحسن علی، پسر ابوطالب - كه نام او عبدمناف است -، پسر عبدالمطّلب - كه نام او شیبه است -، پسر هاشم - كه نام او عمرو است -، پسر عبد مناف، پسر قُصَی است.[7].

3. امام علی علیه السلام - از سخنانش بر منبر بصره -: نام پدرم عبدمناف بود، پس كنیه بر نام، غلبه پیدا كرد، و نام عبدالمطّلب، عامر بود، پس لقب بر نام، غلبه پیدا كرد، و نام هاشم، عمرو بود، پس لقب بر نام، غلبه پیدا كرد، و نام عبدمناف، مغیره بود، پس لقب بر نام، غلبه پیدا كرد، ونام قصی، زیدبود، پس اَعرابْ او را «مجمع» نامیدند؛ زیرا او آنها را از جاهای دور در مكّه جمع كرد. پس لقب بر نام، غلبه پیدا كرد.[8].

4. پیامبر خداصلی الله علیه وآله: من و علی از یك نور آفریده شدیم... پس پیوسته خدای عز و جل ما را از صُلب های پاك به رَحِم های پاك انتقال داد تا ما را به عبدالمطّلب رسانْد.[9].

ر. ك: ج 8، ص 73 (آفرینش).









    1. سنن الترمذی: 360/583/5، كفایة الطالب: 410.
    2. نهج البلاغة: خطبه 94. نیز، ر. ك: خطبه 161 و خطبه 96.
    3. ر. ك: ج 8، ص 59 (علی از زبان پیامبر).
    4. ر. ك: ج 8، ص 59 (علی از زبان پیامبر).
    5. ر. ك: اهل بیت در قرآن و حدیث: 235/1 (بخش سوم، فصل دوم).
    6. مناقب علی بن أبی طالب: 1/5.
    7. شرح نهج البلاغة: 11/1.
    8. معانی الأخبار: 1/121، الأمالی، صدوق: 954/700، بحار الأنوار: 5/51/35.
    9. معانی الأخبار: 4/56.