کد مطلب:28439 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:129

عایشه












وی دختر ابو بكر و همسر پیامبرصلی الله علیه وآله است[1] كه هنگام رحلت ایشان، هجده سال داشت.[2] او در زمان ابو بكر و عمر، از احترام بسیاری برخوردار بود؛ ولی عثمان از شأن و احترام او كاست. بدین سبب، بین آنان اختلاف بروز كرد[3] تا آن پایه كه عایشه با این سخن خود، مردم را به قتل عثمان تحریك می كرد: «اُقتلوا نَعثلاً فقد كَفَر؛ پیرمردِ نادان را بكشید كه كافر شده است».[4].

در زمانی كه شورش كنندگان، عثمان را محاصره كردند، عایشه به مكّه رفت و در آن جا ماند تا عثمان كشته شد.[5].

پس از قتل عثمان، عایشه، امید به خلافت طلحه[6] و زبیر داشت؛[7] ولی چون به گوشش رسید كه امام علی علیه السلام به خلافت برگزیده شده است، از نیمه راه مكّه و مدینه، به مكّه بازگشت و عَلَم مظلومیّت عثمان و خونخواهی او را برافراشت.[8] اگرچه موضع او در قتل عثمان برای مردمْ روشن بود و برخی موارد را به او گوشزد هم می كردند؛ لیكن به احترام پیامبرصلی الله علیه وآله و امّ المؤمنین بودنش، به او احترام می گذاردند و از وی حرف شنوی داشتند.

عایشه زنی دانشمند، سخنران و ادیب بود[9] و با خُلقیات اعراب، آشنایی كامل داشت و نقاط ضعف آنان را به خوبی می دانست، لذا قادر به تحریك آنان بود.[10] طلحه و زبیر هم كه می دانستند تنها راه پیروزی آنان و در دست گرفتن خلافت، این است كه به وسیله عایشه، مردم را بشورانند، این فرصت را از دست ندادند.

عایشه به طور آشكار با امام علی علیه السلام دشمنی می كرد و یادآوری می كرد كه اختلاف بین او و امام، اختلاف زن با فامیل شوهر است.[11] اگر وجهه عایشه نبود، طلحه و زبیر، قادر به جمع آوری نیرو برای جنگ نبودند. او پس از كشته شدن طلحه و زبیر، میداندار جنگ بود.[12].

با این همه، پس از جنگ، امام علی علیه السلام با احترام كامل، او را به مدینه برگرداند.[13].

اگرچه عایشه چندین بار از آنچه در برابر امام علی علیه السلام در جنگ جمل از خود نشان داده بود، اظهار ندامت كرد،[14] ولی به دشمنی خود با امام علیه السلام ادامه داد. وی پس از شهادت امام علی علیه السلام، خوش حالی خود را آشكار كرد[15] و سجده شكر به جای آورد.[16] همچنین او مانع خاكسپاری امام حسن علیه السلام در كنار جدّش پیامبر خدا گردید.[17].

عایشه در سال 57 یا 58 هجری درگذشت.[18].









    1. الطبقات الكبری: 58/8، سیر أعلام النبلاء: 19/135/2، الاستیعاب: 3463/435/4.
    2. تهذیب الكمال: 7885/236/35، الاستیعاب: 3463/436/4، اُسد الغابة: 7093/189/7.
    3. أنساب الأشراف: 144/6، الفتوح: 421/2، الجمل: 147 و 148، تاریخ الیعقوبی: 175/2.
    4. تاریخ الطبری: 459/4، الكامل فی التاریخ: 313/2، العقد الفرید: 300/3، الفتوح: 437/2،.
    5. ر.ك: ج 3، ص 235 (تحریكات عایشه).
    6. أنساب الأشراف: 212/6.
    7. الجمل: 231.
    8. تاریخ الطبری: 458/4 و 459، الكامل فی التاریخ: 312/2 و 313، أنساب الأشراف: 212/6.
    9. سنن الترمذی: 3884/705/5، تهذیب الكمال: 7885/234/35، الاستیعاب: 3463/437/4.
    10. تاریخ الطبری: 516/4، الكامل فی التاریخ: 340/2، البدایة والنهایة: 243/7.
    11. تاریخ الطبری: 544/4، الكامل فی التاریخ: 348/2، البدایة والنهایة: 246/7 و ص 305.
    12. ر.ك: ص 264 (تداوم نبرد به رهبری عایشه).
    13. ر.ك: ص 283 (گفتگوهایی میان امام و عایشه).
    14. ر.ك: ص 287 (پشیمانی عایشه).
    15. الطبقات الكبری: 40/3، تاریخ الطبری: 150/5، الكامل فی التاریخ: 438/2.
    16. الجمل: 159، مقاتل الطالبیّین: 55.
    17. تاریخ الیعقوبی: 225/2، أنساب الأشراف: 298/3، سیر أعلام النبلاء: 47/276/3.
    18. تهذیب الكمال: 7885/235/35، الكامل فی التاریخ: 518/2، سیر أعلام النبلاء: 19/192/2.