کد مطلب:295858 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:126
بیان
آنچه اجمالا در رابطه با حل مشكل فهم این روایت می توان بیان كرد این است كه: مسلما منظور، یك نحوه شرافت و افضلیت علی علیه السلام بر رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم، و یا فاطمه علیهاالسلام بر آن دو بزرگوار نیست. (اگر چه ظاهراً چنین فهمیده شود.)
بلكه (به طور احتمال) می توان گفت: روایت در صدد بیان این است كه این انوار مقدسه، غرض غایی خلقت عالم، و مظهر تمام تجلی حضرتش سبحانه
بوده اند، چنان كه احادیثی كه انوار مقدسه رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و علی و فاطمه و یازده فرزندش علیهم السلام را نور واحد به حساب می آورد، بر این مطلب دلالت دارد. از جمله:
الف: در حدیث نورانیت آمده است كه علی علیه السلام فرمود:
«كنت انا و محمد نورا واحدا من نور الله- عز و جل- فامر الله- تبارك و تعالی- ذلك النور ان یشق، فقال للنصف: كن محمدا، و قال للنصف: كن علیّا...» [1] .
- من و محمد، نور واحدی از نور خداوند- عزوجل- بودیم كه خداوند- تبارك و تعالی- به آن نور امر فرمود كه شكافته شود، به یك نصف فرمود: محمد شو. و به نصف دیگر فرمود: علی شو...
ب: در حدیثی آمده است كه رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:
«ان الله تعالی، خلقنی و خلق علیا والحسن والحسین من نور قدسه...» [2] .
- خدای تعالی، من و علی و حسن و حسین را از نور قدس خود خلق نمود...
ج: و نیز در حدیث دیگری، امام باقر علیه السلام به نقل از رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید:
«ان الله خلق اربعة عشر نورا من نور عظمته قبل خلق آدم باربعة عشر الف عام، فهی ارواحنا.»
- خداوند چهارده هزار سال پیش از خلقت آدم، چهارده نور را از نور عظمت خود خلق نمود و آنها ارواح ما بودند.
به امام باقر علیه السلام عرض شد: یابن رسول الله، آنها را با اسامی شان بشمارید كه این چهارده نور، چه كسانی بودند؟
فرمود:
«محمد و علی و فاطمه والحسن والحسین و تسعه من ذریه الحسین و تاسعهم قائمهم،ثم عدهم باسمائهم...» [3] .
محمد و علی و فاطمه و حسن و حسین و نه نفر از فرزندان حسین كه نهمین آنها قائم آنهاست، سپس حضرتش آنها را با اسامی شان شمرد...
به بیان دیگر: عموم جمله ی اول «لولاك، لما خلقت الافلاك» شامل همه موجودات (ذی شعور و غیر ذی شعور، جن و انس، و برجستگان و غیر آنها) حتی انبیا و اولیا، از جمله علی و فاطمه زهرا علیهاالسلام می شود: و جمله ی دوم «لولا علی،لما خلقتك» نیز شامل همه موجودات حتی رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم می گردد، و جمله سوم «لولا فاطمه، لما خلقتكما» نیز شامل همه موجودات، حتی رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و علی علیه السلام می شود، و در واقع مجموعا گویا می خواهد بفرماید: شما سه نفر غرض از خلقت همه موجودات، و هر كدام غرض برای خلقت دیگری هستید، چنان كه ظاهرا حدیث نورانیت (حدیث الف) شاهد بر این بیان است، و اگر حدیث (ب) و (ج) را ملاحظه كنیم، توسعه بیشتری استفاده كرده و پی می بریم كه در واقع خداوند متعال، عالم را برای انوار مقدسه چهارده معصوم علیهم السلام آفریده است.
اما اینكه چرا اگر ایشان نبودند، هیچ موجودی خلق نمی شد؟ زیرا هیچ موجود مخلوقی نیست كه به ظهور كمال خود نظر نداشته باشد و تمام سعیش را برای مقصد غایی خود به كار نبندد (متوجه باشد یا نه، بیان كند یا نه)، حال چگونه می شود خدایی كه خالق همه افلاك است، غایتی از خلقت نداشته و نخواهد كمال خود را ظهور دهد و تنها به خلقت نظر داشته و بخواهد قدرت نمایی كند؟!
و ممكن است نظر به این منزلت بزرگواران داشته باشد احادیثی كه روح
ششمی برای این خانواده می شمارد، كه حتی انبیای گذشته آن را نداشته اند، [4] فاطمه علیهاالسلام هم كه مادر یازده امام است، و از انبیای گذشته افضل و در تمام مراحل (از خلقت نوری ایشان گرفته تا خلقت مادی) در ردیف معصومین دیگر (غیر از منصب نبوت و وصایت) بوده، باید قاعدة این منزلت را داشته باشد، چنانكه در بعضی از آن احادیث آمده است:
«و هو معنا اهل البیت.» [5] .
- و آن روح با ما اهل البیت هست.
[1] بحارالانوار، ج 26، ص 3، از روايت 1.
[2] بحارالانوار، ج 36، ص 73، روايت 24.
[3] بحارالانوار، ج 25، ص 4، روايت 7- توضيح مختصر ديگر درباره ي اين حديث، در ذيل مطلب هفدهم از خاتمه آمده است.
[4] بصائر الدرجات، جزء 9، باب 16، ص 455 و باب 17، ص 458، و باب 18، ص 460.
[5] بصائر الدرجات، جزء 9، باب 18، حديث 5 و 6، ص 461- و فاطمه ي زهرا عليهاالسلام مسلم يكي از اهل بيت عليهم السلام مي باشد.