کد مطلب:317242 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:334
مقدمه
پیامبر عظیم الشأن اسلام حضرت محمد (ص) پس از آنكه به پیامبری مبعوث گردید، در طول 23 سال مجاهدت و تلاش خستگی ناپذیر موفق به تأسیس حكومت ناب اسلامی گردید و در طول این دوران پس از پاكسازی شبه جزیره عربستان از كفر و شرك موفق شد كه بندگانی صالح و مخلص تربیت كند. ولی در آخرین و واپسین لحظات عمر نگران آینده ی حكومت اسلامی بود و این در حالی بود كه از آغاز رسالتش تا پایان عمر شریفش همواره و در همه حال سعی در معرفی حضرت علی (ع) به عنوان وصی، خلیفه و جانشین خود داشت.
پس از رحلت پیامبر (ص)، حق حضرت علی (ع) در امر خلافت اسلامی برای مدت 25 سال غصب گردید و سه تن از صحابه پیامبر (ص) یكی پس از دیگری به خلافت رسیدند و هر كدام زمینه های سیاسی را برای دیگری جهت خلافت بعد از خودش مهیا و فراهم نمود و این در حالی بود كه بیشتر توجه مسلمانان در این دوران معطوف به گسترش فتوحات ارضی بود و توجه كمتری به تربیت تازه مسلمانان و گسترش فرهنگ اصیل اسلامی در میان مردمان نواحی تازه فتح شده می شد. لذا این امر
[ صفحه 6]
به خصوص در دوران خلیفه سوم (عثمان) منجر به پیدایش نوعی اشرافیت و بازگشت به تعصب جاهلی در میان مردم، به خصوص مردم شام و عراق، كه تحت تسلط خاندان اموی كه خویشاوندان و بستگان خلیفه سوم بودند، گردید.
پس از 25 سال دوری مردم از فرهنگ اصیل اسلامی و سنت های پیامبر (ص)، حضرت علی (ع) برای مدت كوتاهی (چهار سال و نه ماه) به خلافت رسید. اما تمام دوران خلافت حضرت علی (ع) صرف جنگ و مبارزه جهت احیاء مجدد اسلام ناب محمدی گردید ولی مردمی كه پس از ربع قرن خو گرفتن با انحرافات و كژی ها، طاقت عدالت علی (ع) را نداشتند، فرق سرش را با تیغ ظلم شكافتند، و فرزندش امام حسن (ع) را در برابر معاویه امیر شورشی شام یاری نكردند تا اینكه آن حضرت (ع) را با دنیایی از خون دل مجبور به صلح نمودند.
به این ترتیب دوران خلافت و در واقع پادشاهی خاندان اموی از سال 41 هجری آغاز گردید و در طول 20 سال حكومت معاویه، همواره با جعل احادیث و روایات، رشوه و راه های نامشروع دیگر، سعی در كمرنگ كردن زحمات خاندان نبوت و رسالت و پررنگ كردن افتخارات جاهلیت نمود و اوج این حركت در دوران یزید بن معاویه خودنمایی كرد.
در دوران یزید جهان اسلام بر لب پرتگاه نیستی قرار گرفت و می رفت كه دین اسلام به كلی از صفحه روزگار محور شود. لذا در این
[ صفحه 7]
شرایط امام حسین (ع) نوه و ریحانه رسول خدا (ص)، با نثار خون خود و هفتاد و دو تن از عزیزان و اسیری اهل بیت (ع) حیاتی دوباره به اسلام بخشید و موجبات سقوط خاندان بنی امیه را فراهم نمود.
یكی از شخصیت هایی كه در جریان نهضت و حركت حسینی نقش بسیار حساس و پررنگی را ایفا نمود و در واقع دومین شخصیت در نهضت حسینی محسوب می شد، حضرت ابوالفضل العباس (ع) برادر امام حسین (ع) است كه در این كتاب سعی شده است تا به بررسی زندگانی آن حضرت پرداخته شود.
اما فضائل بی كران حضرت ابوالفضل العباس (ع) آنقدر وسیع است كه سخنوران از بیانش و نویسندگان از نوشتنش عاجز و ناتوانند.
ای ابوالفضل (ع):
كتاب فضل تو را آب بحر كافی نیست
كه تر كنم سر انگشت و صفحه بشمارم
ولی به هر حال با توكل به خداوند متعال و استعانت از ائمه اطهار (ع)، این نگارنده اقدام به تألیف كتاب «زندگانی حضرت ابوالفضل العباس» در ده فصل نمودم. در این اثر سعی شده است تا به تمامی زوایای زندگانی حضرت عباس (ع) از پیشینه ی وراثتی تا تولد، كودكی، نوجوانی و جوانی، میانسالی، رشادت ها، شهادت، بازماندگان، بارگاه ملكوتی و... پرداخته شود، به این ترتیب كه در فصل اول كتاب كه تحت عنوان «شخصیت موروثی حضرت عباس (ع)» است، به بررسی
[ صفحه 8]
ویژگی های وراثتی و تأثیر محیط و كاركردهای تربیتی در پرورش شخصیت حضرت عباس (ع) پرداخته شده است.
در فصل دوم كه تحت عنوان «ازدواج حضرت علی (ع) با ام البنین (س) و تولد حضرت عباس (ع) است، ابتدا به چگونگی و چرائی ازدواج حضرت علی (ع) با ام البنین (س) و بررسی نسب و خاندان وی پرداخته شده و سپس به بحث تولد حضرت عباس (ع) و سایر مباحثی كه پیرامون این مسئله قابل بحث می باشد اشاره شده است.
در فصل سوم كه تحت عنوان وجه تسمیه و القاب حضرت عباس (ع) می باشد به بررسی كامل و مبسوطی پیرامون وجه تسمیه و القاب فراوان و پرمعنی حضرت (ع) و دلایل آن القاب اقدام شده است.
فصل چهارم تحت عنوان «حضرت عباس (ع) قبل از كربلا» می باشد. در این فصل مطالب جالبی از دوران كودكی و نوجوانی حضرت عباس (ع) و همچنین نقش و كاركردهای آن حضرت در دوران امام علی (ع) و سپس دوران امام حسن (ع) مطرح گردیده است و در نهایت در یك مبحث بسیار مختصر به ازدواج حضرت عباس (ع) كه آن نیز در مقوله ی حوادث زندگانی حضرت (ع) قبل از حادثه ی كربلا می باشد، اشاره شده است.
[ صفحه 9]
و اما در فصل پنجم كه تحت عنوان «همراهی یار از مدینه تا كربلا و شهادت است» به بیان رشادت ها و جان فشانی های حضرت عباس (ع) از آغاز حركت حسینی از مدینه تا سرزمین كربلا و حوادث و اتفاقاتی كه حضرت (ع) در آن نقش داشته است پرداخته و نهایتا چگونگی شهادت آن بزرگوار مورد بررسی قرار گرفته است.
فصل ششم كه فصلی مختصر تحت عنوان «سوگواری ام البنین (س) در شهادت امام حسین (ع) و حضرت عباس (ع) است، به بررسی چگونگی حالات ام البنین (س) در برخورد با خبر شهادت سیدالشهداء (ع) و حضرت عباس (ع) و سایر فرزندانش می پردازد.
فصل هفتم كتاب با عنوان «حضرت عباس (ع) از دیدگاه امامان معصوم (ع)» به بررسی سخنان و گفتار و ادعیه ی ائمه معصوم (ع) در منزلت ویژه حضرت عباس (ع) است. و فصل هشتم كه تحت عنوان «برادران و فرزندان حضرت عباس (ع)» است به معرفی بسیار مختصر برادران و فرزندان آن حضرت (ع) اختصاص داده شده است.
فصل نهم كتاب با عنوان «سیر تاریخی بارگاه و مرقد مطهر حضرت عباس (ع) از آغاز تأسیس مرقد مطهر تاكنون» به بررسی تحولات گوناگونی كه در اعصار مختلف تاریخی پیرامون این مرقد مطهر اتفاق افتاده، می پردازد. و نهایتا فصل دهم كتاب كه فصلی مختصر و كوتاه است تحت عنوان «زیارتگاه چهارگانه حضرت عباس (ع) به
[ صفحه 10]
بررسی محل زیارتگاه های مختلف آن حضرت از جمله مقام دست راست آن حضرت، مقام دست چپ آن حضرت و... اختصاص داده شده است.
بعد از فصول ده گانه كتاب، مدخلی تحت عنوان ضمائم وجود دارد و پس از آن فهرست منابع و مآخذ و فهرست اعلام كتاب، جهت استفاده بهینه محققان و اهل مطالعه، درج گردیده است. اینجانب رجاء واثق دارد كه فرهیختگان و اهالی علم كاستی های این اثر را به دیده ی اغماض بنگرند و با ارشاد و راهنمایی های سازنده خویش - در جهت رفع نواقص كتاب در چاپ های بعدی - موجبات امتنان نگارنده را فراهم سازند.
و من ا.. التوفیق
رضا دشتی
خرداد ماه 1382 شمسی - بوشهر
[ صفحه 13]
پس از رحلت پیامبر (ص)، حق حضرت علی (ع) در امر خلافت اسلامی برای مدت 25 سال غصب گردید و سه تن از صحابه پیامبر (ص) یكی پس از دیگری به خلافت رسیدند و هر كدام زمینه های سیاسی را برای دیگری جهت خلافت بعد از خودش مهیا و فراهم نمود و این در حالی بود كه بیشتر توجه مسلمانان در این دوران معطوف به گسترش فتوحات ارضی بود و توجه كمتری به تربیت تازه مسلمانان و گسترش فرهنگ اصیل اسلامی در میان مردمان نواحی تازه فتح شده می شد. لذا این امر
[ صفحه 6]
به خصوص در دوران خلیفه سوم (عثمان) منجر به پیدایش نوعی اشرافیت و بازگشت به تعصب جاهلی در میان مردم، به خصوص مردم شام و عراق، كه تحت تسلط خاندان اموی كه خویشاوندان و بستگان خلیفه سوم بودند، گردید.
پس از 25 سال دوری مردم از فرهنگ اصیل اسلامی و سنت های پیامبر (ص)، حضرت علی (ع) برای مدت كوتاهی (چهار سال و نه ماه) به خلافت رسید. اما تمام دوران خلافت حضرت علی (ع) صرف جنگ و مبارزه جهت احیاء مجدد اسلام ناب محمدی گردید ولی مردمی كه پس از ربع قرن خو گرفتن با انحرافات و كژی ها، طاقت عدالت علی (ع) را نداشتند، فرق سرش را با تیغ ظلم شكافتند، و فرزندش امام حسن (ع) را در برابر معاویه امیر شورشی شام یاری نكردند تا اینكه آن حضرت (ع) را با دنیایی از خون دل مجبور به صلح نمودند.
به این ترتیب دوران خلافت و در واقع پادشاهی خاندان اموی از سال 41 هجری آغاز گردید و در طول 20 سال حكومت معاویه، همواره با جعل احادیث و روایات، رشوه و راه های نامشروع دیگر، سعی در كمرنگ كردن زحمات خاندان نبوت و رسالت و پررنگ كردن افتخارات جاهلیت نمود و اوج این حركت در دوران یزید بن معاویه خودنمایی كرد.
در دوران یزید جهان اسلام بر لب پرتگاه نیستی قرار گرفت و می رفت كه دین اسلام به كلی از صفحه روزگار محور شود. لذا در این
[ صفحه 7]
شرایط امام حسین (ع) نوه و ریحانه رسول خدا (ص)، با نثار خون خود و هفتاد و دو تن از عزیزان و اسیری اهل بیت (ع) حیاتی دوباره به اسلام بخشید و موجبات سقوط خاندان بنی امیه را فراهم نمود.
یكی از شخصیت هایی كه در جریان نهضت و حركت حسینی نقش بسیار حساس و پررنگی را ایفا نمود و در واقع دومین شخصیت در نهضت حسینی محسوب می شد، حضرت ابوالفضل العباس (ع) برادر امام حسین (ع) است كه در این كتاب سعی شده است تا به بررسی زندگانی آن حضرت پرداخته شود.
اما فضائل بی كران حضرت ابوالفضل العباس (ع) آنقدر وسیع است كه سخنوران از بیانش و نویسندگان از نوشتنش عاجز و ناتوانند.
ای ابوالفضل (ع):
كتاب فضل تو را آب بحر كافی نیست
كه تر كنم سر انگشت و صفحه بشمارم
ولی به هر حال با توكل به خداوند متعال و استعانت از ائمه اطهار (ع)، این نگارنده اقدام به تألیف كتاب «زندگانی حضرت ابوالفضل العباس» در ده فصل نمودم. در این اثر سعی شده است تا به تمامی زوایای زندگانی حضرت عباس (ع) از پیشینه ی وراثتی تا تولد، كودكی، نوجوانی و جوانی، میانسالی، رشادت ها، شهادت، بازماندگان، بارگاه ملكوتی و... پرداخته شود، به این ترتیب كه در فصل اول كتاب كه تحت عنوان «شخصیت موروثی حضرت عباس (ع)» است، به بررسی
[ صفحه 8]
ویژگی های وراثتی و تأثیر محیط و كاركردهای تربیتی در پرورش شخصیت حضرت عباس (ع) پرداخته شده است.
در فصل دوم كه تحت عنوان «ازدواج حضرت علی (ع) با ام البنین (س) و تولد حضرت عباس (ع) است، ابتدا به چگونگی و چرائی ازدواج حضرت علی (ع) با ام البنین (س) و بررسی نسب و خاندان وی پرداخته شده و سپس به بحث تولد حضرت عباس (ع) و سایر مباحثی كه پیرامون این مسئله قابل بحث می باشد اشاره شده است.
در فصل سوم كه تحت عنوان وجه تسمیه و القاب حضرت عباس (ع) می باشد به بررسی كامل و مبسوطی پیرامون وجه تسمیه و القاب فراوان و پرمعنی حضرت (ع) و دلایل آن القاب اقدام شده است.
فصل چهارم تحت عنوان «حضرت عباس (ع) قبل از كربلا» می باشد. در این فصل مطالب جالبی از دوران كودكی و نوجوانی حضرت عباس (ع) و همچنین نقش و كاركردهای آن حضرت در دوران امام علی (ع) و سپس دوران امام حسن (ع) مطرح گردیده است و در نهایت در یك مبحث بسیار مختصر به ازدواج حضرت عباس (ع) كه آن نیز در مقوله ی حوادث زندگانی حضرت (ع) قبل از حادثه ی كربلا می باشد، اشاره شده است.
[ صفحه 9]
و اما در فصل پنجم كه تحت عنوان «همراهی یار از مدینه تا كربلا و شهادت است» به بیان رشادت ها و جان فشانی های حضرت عباس (ع) از آغاز حركت حسینی از مدینه تا سرزمین كربلا و حوادث و اتفاقاتی كه حضرت (ع) در آن نقش داشته است پرداخته و نهایتا چگونگی شهادت آن بزرگوار مورد بررسی قرار گرفته است.
فصل ششم كه فصلی مختصر تحت عنوان «سوگواری ام البنین (س) در شهادت امام حسین (ع) و حضرت عباس (ع) است، به بررسی چگونگی حالات ام البنین (س) در برخورد با خبر شهادت سیدالشهداء (ع) و حضرت عباس (ع) و سایر فرزندانش می پردازد.
فصل هفتم كتاب با عنوان «حضرت عباس (ع) از دیدگاه امامان معصوم (ع)» به بررسی سخنان و گفتار و ادعیه ی ائمه معصوم (ع) در منزلت ویژه حضرت عباس (ع) است. و فصل هشتم كه تحت عنوان «برادران و فرزندان حضرت عباس (ع)» است به معرفی بسیار مختصر برادران و فرزندان آن حضرت (ع) اختصاص داده شده است.
فصل نهم كتاب با عنوان «سیر تاریخی بارگاه و مرقد مطهر حضرت عباس (ع) از آغاز تأسیس مرقد مطهر تاكنون» به بررسی تحولات گوناگونی كه در اعصار مختلف تاریخی پیرامون این مرقد مطهر اتفاق افتاده، می پردازد. و نهایتا فصل دهم كتاب كه فصلی مختصر و كوتاه است تحت عنوان «زیارتگاه چهارگانه حضرت عباس (ع) به
[ صفحه 10]
بررسی محل زیارتگاه های مختلف آن حضرت از جمله مقام دست راست آن حضرت، مقام دست چپ آن حضرت و... اختصاص داده شده است.
بعد از فصول ده گانه كتاب، مدخلی تحت عنوان ضمائم وجود دارد و پس از آن فهرست منابع و مآخذ و فهرست اعلام كتاب، جهت استفاده بهینه محققان و اهل مطالعه، درج گردیده است. اینجانب رجاء واثق دارد كه فرهیختگان و اهالی علم كاستی های این اثر را به دیده ی اغماض بنگرند و با ارشاد و راهنمایی های سازنده خویش - در جهت رفع نواقص كتاب در چاپ های بعدی - موجبات امتنان نگارنده را فراهم سازند.
و من ا.. التوفیق
رضا دشتی
خرداد ماه 1382 شمسی - بوشهر
[ صفحه 13]