کد مطلب:321261 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:137
جواب
اما مطالبی كه در اول ذكر كرده است چون سابق جواب داده شده است بعد هم در تلو اخبار به مناسبت متعرض می شوم لهذا تفصیل نمی دهم و در این مقام به تفسیر آیاتی كه ذكر نموده انشاء الله می پردازیم و آیاتی كه علاوه بر اینها از ظهور و رجعت خبر می دهد و او از ذكر آنها فرار كرده است ذكر می كنیم پس از جمله آیات كه ذكر كرده آیه ی یمحو الله ما یشاء است كه موافق اخبار اهل بیت كه بسیاری از آنها در برهان نقل شده است در جمیع تقدیرات خداوند جاری است مگر هر چه خداوند از علم ازلی خود خبر بدهد و علم تقدیر در نزد خداوند مخزون است كه او است كه می داند بر چه قرار خواهد گرفت و این است كه فرمودند حضرت باقر (ع) كه علم دو علم است كه در نزد خدا مخزون است و مطلع نكرده است بر او احدی را از خلقش و علمی است كه تعلیم ملئكه و رسل خود فرموده پس آنچه تعلیم ملئكه و رسل فرموده پس بدرستی كه آن زود باشد كه بشود و دروغگو نمی كند نفس خود و نه ملئكه و رسل خود را و علمی است كه در نزد او مخزون است مقدم می دارد از آن آنچه بخواهد و مؤخر می دارد آنچه بخواهد و ثابت می كند آنچه بخواهد و اخبار به این معنی بسیار است و اختصاصی از برای این آیه به امر ظهور ندیدیم بلی حضرت ابوالحسن عسكری (ع) به ایوب بن نوح فرمود كه خداوند هیچ پیغمبری را پیغمبر نفرمود مگر بعد از آنكه سه خصلت را از او عهد گرفت كه حاصل آنها توحید خداوند و خلع انداد و اینكه بدا از برای خداست آگاه باش كه همین كه اختلاف جاری شد میانه این خلق اختلاف باقی است تا صاحب الامر برخیزد و عرض می كنم پس معلوم است كه آن حضرت خلق را بر توحید و اقرار به بلا وامی دارد و شرك را بر می دارد و آیات و اخبار دیگر شاهد این معنی است و در بعضی اخبار هم حضرت باقر (ع) فرموده اند كه خداوند این امر را موقت فرموده بود به سنه سبعین بعد از آنكه حسین كشته شد شدید شد غضب خدا بر اهل زمین پس تاخیر انداخت آن را تا سنه یكصد و چهل پس ما به شما خبر دادیم و شما فاش كردید و قناع سر را كشف كردید پس خداوند مؤخر انداخت آن را و قرار نداد از برای آن وقتی در نزد ما بعد فرمود یمحو الله ما یشاء الایة پس ملاحظه كن كه موافق كتاب خدا و فرمایش اهل بیت در این حدیث شریف و اخبار كثیرة دیگر این امر توقیت نخواهد شد حتی آنكه فرموده اند كه هر كه توقیت كند مترس و او را تكذیب كن پس مثل حدیث ابی لبید مخزومی كه موهم توقیت است می توان گفت موافق اخباری كه فرموده اند كه حدیث را عرضه بر كتاب خدا كن اگر مخالف است بدانكه از ما نیست كه یا اینكه صحیح نیست اصلش با آنكه از اخبار محتمل بداست كه به صرف آن نمی توان بت نمود و به علایم باید رجوع كرد و اگر بگوئی كه همین حدیث هم كه الان ذكر شد دلیل توقیت است می گویم صدر حدیث
را در برهان ملاحظه كه این فرمایش حضرت امیر (ع) است و بعد از آنكه فرمود تا سبعین بلاء است و بعد از آن رخاء خود آن حضرت فرمود یمحو الله ما یشاء تا آخر پس همان هم توقیت نبوده است خلاصه از برای این آیه اختصاصی به امر ظهور ندیدیم مگر همین اندازه كه ذكر شد كه بر ابهام و اشكال می فزاید نه اینكه چیزی درست معلوم شود و از جمله آیات كه ذكر كرده ما ننسخ من آیة او ننسها است تا آخر و در برهان نقل نموده است از حضرت باقر (ع) كه آیه الف و واو در آن نیست و اصل آن اینطور بوده ما ننسخ من آیه ننسها نات بخیر منها مثلها یعنی نمی میرانیم از امامی یا محو بكنیم ذكر او را مگر اینكه می آوریم بهتر از او یعنی بهتر از سلب كردن او كه مثل اول باشد عرض می كنم در این آیه هم اختصاصی به حضرت قائم عجل الله فرجه نیست و شاید كه حضرات چون مدعیند كه نعوذ بالله ائمه مجعوله آنها كه یهدون الی النار اشرف از ائمه ما (ص) هستند و خواسته كه به این استدلال كند كه بهتر از ایشان ممكن است و دیدی كه امام (ع) فرمود اصل آیه به خیر منها مثلها بوده یعنی دویم مثل اول است و وجود او از سلب اولی بهتر است و علی ایحال كه امام آنها در عداد ائمه كفر و ضلال است و جانشین آنها است نه جانشین امام ما چنانكه دانسته و خواهی دانست و از جمله آیات است و كذلك جعلناكم امة وسطا لتكونوا شهداء علی الناس تا آخر و در ذیل این آیه هم اخباری چند وارد شده و فرموده اند كه مائیم امة وسطی و اختصاصی از برای آن به حضرت صاحب الامر نیست بلكه همه ائمه امرشان به همین منوال است و نمی دانم چه دلالت در این آیة بر ظهور است و گویا این مرد قرآن را باز می كند و در هر مورد آیاتی می نویسد محض عوام فریبی و هیچ در قید مناسبت آیه نیست ابدا چنانكه علانیه می بینی و از جمله آیات است و لكل امة اجل اذا جاء اجلهم لا یستاخرون ساعة و لا یستقدمون و در حدیث فرمودند كه مراد از آن اجلی است كه برای ملك الموت نام برده می شود و اخباری چند در ذیل آیه ثم قضی اجلا و اجل مسمی عنده وارد شده و معنی اجلین را به موقوف و محتوم فرموده اند و در حدیثی حمران عرض كرد كه امید دارم سفیانی از موقوف باشد فرمود نه از محتوم است و نمی دانم وجه مناسبتی كه او خیال كرده چه چیز است شاید منظورش این است كه امة پیغمبر هم اجلی دارند بعد امت میرزا علی محمد نعوذ بالله می آیند و اخبار ما صریح است كه اجل كلیه امت خاتم (ص) نفخ صور است و هیچ مناسبت از برای این آیه با امر ظهور نیست مگر از باب عموم آیه بگوئیم كه امم كافره و مشركین و منافقین هم اجلی دارند و آن در نزد قیام قائم است و شاهد این معنی در آیه بعد می آید و این هم كه برای شما سودی ندارد بلكه مضر است زیرا كه اجل كلیه آنها هنوز نرسیده است چنانكه علانیه می بینی و از جمله آیات است و لكل امة رسول فاذا جاء رسولهم قضی بینهم بالقسط و هم لا یظلمون و دو آیه دیگر از عقب آن این آیه مباركه را در برهان از حضرت باقر (ع) نقل می كند كه تفسیر آن در باطن این است كه در هر قرنی در این امت رسولی از آل محمد است كه تا اینكه فرمود كه ایشانند اولیاء
و ایشانند رسل عرض می كنم كه اسم رسول بدون شبهه دلیل نبوتی كه پیغمبر (ص) نفی فرموده و لا نبی بعدی فرموده است نیست و ملئكه خدا را هم رسل خدا می گویند و مراد نبوت نیست و رسل عیسی (ع) را هم كه به انطاكیه فرستاد خداوند رسل فرموده است و رسول یعنی فرستاده شده پس چون ایشان فرستادگان پیغمبر (ص) هستند همه به این معنی رسلند مثل اینكه در آیه ی دیگر خداوند می فرماید و ان من امة الا خلا فیها نذیر و در جماعات بسیار می بینیم كه خداوند نبیی بر آنها نفرستاده كه نذیر باشد اما در حدیث شریف می فرماید كه آیا بعیث پیغمبر یعنی فرستاده او نذیر او نیست تا اینكه فرمود كه پیغمبر نمرد مگر اینكه از جانب خود بعیث نذیری گذاشت خلاصه مطلب این است كه رسول را به اولیاء (ص) معنی فرمودن دلیل این نیست كه ایشان پیغمبرانند و هر یك صاحب شرع و كتاب جدید هستند بلكه رسولند یعنی فرستاده پیغمبر (ص) هستند چنانكه خودشان تصریح فرموده اند كه هر كه بعد از محمد بن عبدالله (ص) ادعای نبوت كند یا بعد از قرآن كتابی بیاورد خون او مباح است بر هر كه از او این دعوی را بشنود پس چگونه می شود كه خودشان دعوی رسالت به آن معنی كه خاص پیغمبر است بفرمایند بعد فرمود امام (ع) قول خدای تعالی فاذا جاء رسولهم قضی بینهم بالقسط فرمود معنی آن آن است كه رسل حكم می كنند بقسط و ایشان ظلم كرده نمی شوند هم چنانكه خداوند فرموده فاذا جاء اجلهم لا یستاخرون ساعة و لا یستقدمون عرض می كنم دو آیه بعد این است و یقولون متی هذا الوعد ان كنتم صادقین قل لا املك لنفسی ضرا و لا نفعا الا ما شاء الله لكل امة اجل اذا جاء اجلهم فلا یستاخرون ساعة و لا یستقدمون و ذیل آیه را كه امام (ع) قرائت فرموده با آنچه در قرآن است چنانكه می بینی تفاوت دارد و ممكن است كه تفاوت از تصحیفات اولیه باشد و ممكن است كه امام نقل به معنی فرموده باشد و ممكن هم هست كه روات تصحیف كرده باشند علی ایحال ضرری به اصل معنی ندارد و غرض این است كه وعده امت آخر الزمان هم كه رسید رسول ایشان یعنی امام (ع) كه پیغمبر (ص) عهدهای خود را به او می سپارد و او را می فرستد به سوی امت كه تشریف می آورد و در میانه ایشان به عدل حكم می كند و ظلم به ایشان نمی كند و حكم او درباره ی فساق و منافقین امت عذاب است چنانكه خداوند بعد از همین آیات بلافاصله تصریح كرده و مصنف كتاب دلایل احتیاطا آن آیه را ذكر نكرده است خداوند می فرماید قل ارایتم ان اتیكم عذابه بیاتا او نهارا ماذا یستعجل منه المجرمون ثم اذا ما وقع امنتم به الان و قد كنتم به تستعجلون و حضرت باقر (ع) می فرماید این عذابی است كه نازل می شود در آخر الزمان بر فسقه اهل قبله و ایشان انكار دارند نزول عذاب را بر ایشان پس ببین كه ولو انكار دارند و متی هذا الوعد ان كنتم صادقین بگویند در آخر الزمان بر ایشان عذاب نازل خواهد شد به واسطه امام به حق و امروز ببین كه هنوز ایام مهلت است و هیچ فرق با زمان سابق نكرده مگر هر چه فسقشان زیاد شده
است اما عذابی هنوز نازل نشده پس این آیات هم معلوم شد كه رد بر حضرات می كند نه اینكه مؤید مطلب آنها باشد با اینكه نوع اخبار ظهور را كه در قرآن و اخبار است ما منكر نیستیم ولی سخن ما این است كه آنچه فرموده اند منطبق بر امام شما نیست و امام به حق خواهد آمد كه همه این آیات بر او منضبق خواهد بود عجل الله فرجه و سهل مخرجه و از جمله آیات كه نقل كرده این آیه است و ما اهلكنا من قریة الا و لها كتاب معلوم ما تسبق من امة اجلها و ما یستاخرون و تفسیر این آیه هم از آیات پیش ظاهر می شود و نظیر همانها است و از جمله افرایتم ان اصبح ماؤكم غورا فمن یاتیكم بماء معین و آیه را غلط نقل كرده است صحیح آن قل ارایتم است و این آیه ی مباركه را در اخبار بسیار و درباره ی امام (ع) معنی فرموده اند از جمله حدیثی است كه در برهان از رسول خدا (ص) نقل كرده است كه در یكی از غزوات كه علی بن ابیطالب فتح فرموده بود فضائل بسیار از آن حضرت ذكر فرمود تا اینكه فرمود آگاه باشید كه او دو سبط من است و ائمه از صلب او بیرون می آورد خدای تعالی ائمه راشدین را و از ایشان است مهدی این امت عمار می گوید عرض كردم بابی و امی یا رسول الله (ص) این مهدی كیست فرمود ای عمار بدرستی كه خدای تبارك و تعالی عهد كرده است به سوی من كه بیرون بیاورد از صلب حسین (ع) نه امام و نهمی از ولد او غائب می شود از ایشان و این است قول خدای عزوجل قل ارایتم ان اصبح ماؤكم غورا فمن یاتیكم بماء معین می باشد از برای او غیبت طولانی كه رجوع می كنند از او قومی و ثابت می مانند بر او آخرون پس هر گاه آخر الزمان بشود بیرون میاید پس پر می كند دنیا را از قسط و عدل هم چنانكه پر شده است از جور و ظلم و قتال می كند بر تاویل هم چنانكه قتال نمودن بر تنزیل و او سمی من است و اشبه مردم به من تا آخر حدیث شریف دیگر تو خود ملاحظه كن كه ثمری به حال حضرات دارد یا ندارد و قتال كردن بر تاویل معنیش آن است كه امر به جهاد در كتاب خدا با كفار و مشركین بوده است ولی صاحب الامر (ص) با مسلمینی هم كه حقیقت از جاده اسلام خارج شده اند جنگ خواهد فرمود مثل اینكه حضرت امیر (ع) و حضرت سیدالشهداء (ع) فرمودند و از جمله آیات این آیه است ما ینظرون الا صیحة واحدة تاخذهم و هم یخصمون و علی بن ابراهیم تفسیر نموده است كه این در آخر الزمان است كه صیحه زده می شود در ایشان یك صیحة و حال اینكه ایشان در بازارهای خود مشغول مخاصمه اند پس می میرند كل ایشان در مكانشان كه بر نمی گردد احدی از ایشان بسوی منزلش و وصیت نمی كند بوصیتی و این است قول خدای تعالی لا یستطیعون توصیة و لا الی اهلهم یرجعون عرض می كنم آیات بعد از این همه تصریح می كند كه این در نزد نفخ صور است و قیام قیامت كبری كه جمیع خلق حاضر می شوند و خداوند بعد از همین آیات می فرماید و نفخ فی الصور فاذاهم من الاجداث الی ربهم ینسلون تا آنكه می فرماید فاذا هم جمیع لدینا محضرون و در اخبار فرموده اند كه آیت رجعت مثل این آیه است و یوم نحشر من كل امة فوجا ممن یكذب به آیاتنا و آیت قیمة مثل این آیه است و حشرناهم
فلم نغادر منهم احدا پس آیات اولی در قیام قیامت كبری است كه جمیع لدینا محضرون فرموده و دخل به رجعت و ظهور ندارد و بیجا ذكر نموده است و شاید منظور او این است كه با وجودی كه صیحة آنها را فرا می گیرد آنها مشغول مخاصمه اند و می خواهد بگوید كه حال هم صیحه آنها را فرا گرفته و مشغول مخاصمه هستند اما این تفسیری است به رای كه با صریح آیات منافات دارد و حدیث هم كه بر خلاف آن وارد شده باری و از جلمه ی آنها است یا اهل الكتاب قد جاءكم رسولنا یبین لكم علی فترة من الرسل ان تقولوا ما جاءنا من بشیر و لا نذیر و این آیه هم موافق تفسیر اهل بیت خطاب به اهل كتاب است در وقت بعثت پیغمبر (ص) و دخلی به امر ظهور ندارد مگر تاویل به رای بكنی و حجتی در آن نیست و از جمله آنها است قال ادخلوا فی امم قد خلت من قبلكم من الجن والانس فی النار و كلما دخلت امة لعنت اختها و این آیة هم در دخول امم است در نار و تتمه همین آیه و آیات متعدده بعد از این در كیفیت سلوك آنها است با یك دیگر و عذابهائی كه بر آنها وارد می شود و نمی دانم چه مناسبت دارد این آیه در این مقام شاید منظورش این است كه بنا بر اعتقاد آنها قیامت سرپا شده و امم داخل نار شده اند و یكدیگر را هم لعن می كنند و همین است دلیل اینكه در آتشند و والله كه ثكلی از این استدلالها می خندد تو خود ملاحظه كن چندین آیه بعد از این را كه از بیان جنت و نار و احوال مؤمنین و كفار بیان می شود ببین هیچ ربطی به وضع امروز دارد و آیات شاهد اینند كه مؤمنین و كفار خالدند در بهشت و دوزخ و ممكن نیست كه از نعم جنت به كفار برسد چنانكه از جمله همین آیات است كه بعد از این آیه است و نادی اصحاب النار اصحاب الجنه ان افیضوا علینا من الماء او مما رزقكم الله قالوا ان الله حرمهما علی الكافرین و امروز تو ندائی از كسانی كه به اعتقاد تو كفار هستند شنیده یا نه اگر نشنیده كه پس آن روز نیست و اگر شنیده ای و خدا فرموده كه نعم جنت حرام است بر كافرین پس دعوت شما دیگر برای چیست اهل جهنم كه دیگر دعوت بر نمی دارند خلاصه كه مقصودش این است كه آیاتی چند پشت سر هم بنویسد و برای مرده اظهار فضل كند و ضعفای مسلمین را از میدان بیرون كند تا تسلیم كنند غافل از اینكه من سبقت له من الله الحسنی گول نمی خورد پس این آیه هم دخل به این مسئله كه محل كلام است ندارد و لعن مذكور در آیه هم در میان امم كافره است و رؤسا و اتباع ایشان و بالنسبة به مؤمنین چنانكه در آیات مذكور است تملقها می گویند و سودی نمی دهد و همه ی اینها منافی وضع امروز است اتباع در آن روز موافق ذیل همین آیه كه ذكر كرده می گویند و ربنا هؤلاء اضلونا فاتهم عذابا ضعفا من النار و قال لكل ضعف ملاحظه كن امروز در حضور عامه مثلا تو می توانی بد به خلفا بگوئی چه جای اینكه خودشان بگویند و از آنها غیر از ترحم و ترضیه هیچ می شنوی پس این چه قیمتی است كه سرپا شده و چه دخل به وعده ی ظهور دارد باری و از جمله آیات است یوم تقلب وجوههم فی النار یقولون یا لیتنا اطعنا الله و اطعنا
الرسول این آیه هم نظیر آیه سابقه است و مرجع ضمیر غاصیین حق آل محمد علیهم السلام هستند بعد هم كه می فرماید و قالوا ربنا انا اطعنا سادتنا و كبرآءنا فاضلونا السبیلا مراد از سادات و كبراء عمر و ابوبكرند و تابعین ایشان و اینجا هم باز می گویند ربنا اتهم ضعفین من العذاب والعنهم لعنا كبیرا و همان عرضها كه در آیه ی سابقه كردیم در این آیه هم جاری است و هیچ مصداق امروز ندارد و ربطی به اخبار ظهور هم ندارد چنانكه می بینی و از جمله آیات است فاذا برق البصر و خسف القمر و جمع الشمس والقمر كلا لا وزر الی ربك یومئذ المستقر و یك آیه سقط شده است یقول الانسان یومئذ این المفر كلا لا وزر این آیه را به ظهور امام (ع) می توان تفسیر كرد زیرا كه مولای من اعلی الله مقامه در حواشی قرآن حدیثی نقل فرموده است كه از علائم ظهور امام است كه حایل بشوند میانه شما و میان راه كعبه و جمع كرده شود بین شمس و قمر و دور بزنند بر آن و كواكب و نجوم و خود مولای من تفسیر فرموده است جمع شدن شمس و قمر را به جمع شدن آن دو ملعون بر نخله یابسه كه امام (ع) بعد از بیرون آوردن آن دو را از قبر بر نخله می آویزد و شاهد این تفسیر حدیثی است كه در تفسیر والشمس والقمر بحسبان وارد شده است و در برهان روایت شده كه مراد از آن دو آن دو نفر هستند و فرمود كه نمی بینی مردم می گویند كه فلان و فلان شمسا هذه الامة و نورا هما باری پس موافق آیه مباركه و اخبار متعدده كه در این باب وارد شده حتی آنكه حضرت امیر (ع) به خود عمر این مطلب را خبر داد البته باید این امر واقع شود و ریشه ی كفر و ضلالت را آتش بزنند طوری كه پناه از برای كفار باقی نماند و این است معنی كلا لاوزر چنانكه از قمی ره روایت شده است و امروز علانیه می بینی كه ریشه كفر و ضلالت در كمال قوت است و هنوز آن دو را بیرون نیاورده اند و آتش نزده اند و صحیح است كه باید بشود اما خبر بعد از این است و باید بشود دخل به امروز ندارد و از جمله آیات است فضرب بینهم بسور له باب تا آخر و تفسیر این آیه سابق گذشت و دخلی به اخبار ظهور ندارد و از جلمه ی آنهاست ما سمعنا بهذا فی الملة الاخرة ان هذا الا اختلاق و این آیه هم از معارضاتی است كه كفار بر پیغمبر (ص) كردند و گفتند اجعل الالهة الها واحدا تا اینكه گفتند ما سمعنا بهذا فی الملة الاخرة و مراد در ملت بت پرستان است یا در ملت عیسی (ع) بنابر بدعتی كه بولس ملعون گذاشت و تثلیث آورد و شاید كه مقصود او این است كه ایرادات ما هم بر حضرات از این قبیل است و بیجا گفته زیرا كه ایرادات ما از روی كتاب و سنت خاتم انبیا است نه از ملل كافرة و بدعتهای مبدعین علاوه بر این كه بر پیغمبر (ص) هم كه ایراد كردند نفس ایراد مطلقا دلیل حقیت نیست زیرا كه ایراد بر محق و مبطل همه می شود به نهایت ایرادی كه بر پیغمبر (ص) محق می شود مثل همین ایراد باطل است و كذب زیرا كه توحید خدا از زمان آدم تا آن زمان در همه ملل حقه بوده است و اما ایرادی كه بر مبطل می شود ممكن است كه صحیح باشد و ایرادات ما بر شما همه به شهادت كتاب و سنت صحیح است و نفس ایراد مورد مطلقا دلیل حقیت مدعی نمی شود و الا احدی بر یكی از ملل كافره نمی بایست ایراد بگیرد پس ملتفت مسئله باش و
غافل مشو و از جمله آیات است و ارتقبوا انی معكم رقیب فانتظروا انی معكم من المنتظرین و آیه اولی فرمایش شعیب است به قوم خود و آیه ثانیه در مواردی از قرآن نازل شده از جمله این آیه است و یقولون لولا انزل علیه آیة من ربه فقل انما الغیب لله فانتظروا انی معكم من المنتظرین و در اخباری چند تفسیر فرموده اند غیب را به حجت قائم عجل الله فرجه و انتظار انتظار ظهور او است و صحیح است اما چه سود به شما دارد ما هم همین را می خوانیم و می گوئیم هنوز باید تشریف بیاورد شما می گوئید آمده پس دلیل دیگر علاوه بر این لازم است هاتوا برهانكم ان كنتم صادقین اما براهین ما كه معلوم است برهان شما غیر از ادعا دیگر چیست و از جمله آیات هل ینظرون الا ان تاتیهم الملائكة او یاتی ربك او یاتی بعض آیات ربك یوم یاتی بعض آیات ربك لا ینفع نفسا ایمانها لم تكن آمنت من قبل او كسبت فی ایمانها خیرا این آیه را در بعضی اخبار به ظهور قائم عجل الله فرجه تفسیر فرموده اند كه پیش از قیام آن حضرت به سیف اگر كسی ایمان به او آورده است فبها المراد و اگر نیاورده است و بعد از قیام او به سیف ایمان بیاورد و از او پذیرفته نیست و در بعضی اخبار تفسیر به اشراط ساعت و قرب قیام قیامت و ارتفاع حجت چهل روز پیش از قیامت شده است كه آن روز هر كه پیشتر ایمان نیاورده دیگر از او پذیرفته نیست و علی ایحال این آیه مباركه از آیاتی است كه خبر از ظهور می دهد و دخلی بوضع حالیه امروز ندارد نه شما را الحمدلله شمشیر برائی است و نه امروز روزی كه لا ینفع نفسا ایمانها لم تكن امنت من قبل و الا دعوت شما برای چه است و از جمله آیات یوم یدع الداع الی شی نكر و این آیه مباركه درباره امام (ع) تفسیر شده كه آن روز كه تشریف می آورد و می خواند مردم را به امری كه انكار می كنند و صحیح است امام به امر نكر می خواند خلق را اما نه اینكه هر كس به امر منكری خلق را خواند این امام است ولو بفسق و كفر و خلاف فرمایش پیغمبر (ص) و امام (ع) باشد و بچگی در معلم خانه برای ما مثل می زدند كه ما گفتیم گردو گرد است اما نگفتیم هر گردی در عالم گردو است نارنج هم مثلا گرد است و گردو نیست حال امام مردم را به امری كه انكار می كنند می خواند اما نه اینكه هر كس به امر منكری دعوت كرد امام باشد تو خود خیال بكن و انصاف بده و از جمله این آیه است ففررت منكم لما خفتكم و این آیه فرمایش موسی است به فرعون و درباره حضرت حجت هم صادق است چنانكه فرمودند كه سنتی از موسی دارد كه خائفا یترقب و در حدیث دیگر است در بحار كه وقتی كه حضرت تشریف می آورد می فرماید ففررت منكم الایه اما ملتفت باش كه بعد از آنكه تشریف می آورد دیگر ایمن است چنانكه موسی (ع) از شر فرعون ایمن بود و در حدیث می فرمایند كه امام شام می كند در حالی كه اخوف ناس است و صبح می كند در حالی كه ایمن تر ناس است و این از جهت این است كه آن وقت كه تشریف می آورد دیگر احدی تاب مقاومت او را ندارد بلكه مردم از او می ترسند و او منصور به رعب است چنانكه در اخبار فرموده اند و خداوند در قرآن می فرماید فقد جعلنا لولیه سلطانا و مراد حضرت حجت است كه ولی سیدالشهدا است
پس با وجود سلطنت خوف از كه دارد و در شان او فرموده و نری فرعون و هامان و جنودهما منهم ما كانوا یحذرون و فرموده و لیبدلنهم من بعد خوفهم امنا و از جمله آیات و لقد جئتمونا فرادی كما خلقناكم اول مرة و وجه استدلال به این آیه هم معلوم نیست مگر همینكه زمان ظهور را قیامت می شمرند و منحصر به این آیه نیست همه ی آیات قیامت را بنابراین باید خواند والله كه زن و بچه مرده از بیانات حضرات می خندد و از جمله ی آنهاست هل ینظرون الا ان یاتیهم الله فی ظل من الغمام و در برهان از حضرت امام رضا (ع) نقل نموده است كه فرمود اصل نزول آیه اینطور بوده هل ینظرون الا ان یاتیهم الله بالملئكة فی ظلل من الغمام و در اخبار دیگر مجیی و اتیان رب را به مجیی و اتیان امر او تفسیر فرموده اند و فرموده اند كه خدای عزوجل وصف كرده نمی شود به مجیی و ذهاب و بلند است از انتقال و در بعضی اخبار است كه این دو وقت معلوم است كه آخر مدت انظار شیطان است كه جبار هبوط می كند و رسول خدا (ص) امام اوست و در دست او حربه از نور است كه شیطان و اتباع او را تماما هلاك می كند و در آن وقت خدا چهل و چهار هزار سال سلطنت می كند و تفاصیلی كه از زمان رجعت فرموده اند خلاصه كه این آیه مباركه خبر از رجعت می دهد و از جلمه ی آیات است فاماته الله ماة عام ثم بعثه و این آیه موافق اخباری چند درباره آدمی است و موافق حدیثی درباره ی غریر است كه خداوند او را می رانید و بعد از صد سال زنده فرمود و این آیات رجعت است و دلیل امكان آن است نه اینكه مخصوصا خبر از ظهور و رجعت بدهد و از جمله آیات است الم احسب الناس ان یتركوا ان یقولوا امنا و هم لا یفتنون و این آیه هم اختصاص به امر ظهور امام یا رجعت ندارد بلكه مراد هر افتتانی است چه اینكه اعظم امتحانها در آخر الزمان تشریف آوردن امام (ع) است و از جمله آیات كما اخرجك ربك من بیتك است و این آیه و آیات بعد از آن در باب جنگ بدر و مقدمات و نتایج آن نازل شده است و در اخبار به حسب ظاهر تفسیر آیه را به اخبار ظهورند ندیده ام ولو ممكن باشد تفسیر آن به این مطلب ولی تفسیر به رای نمودن صحیح نیست و چه حاجت است ما را به این مطلب در صورتی كه آیات صریحه داریم و حدس می زنم كه این بدبختان تفسیری به رای آیه كرده باشند به رای كه آن مخالف با صریح اخبار است و مقصودشان این است كه رسالت و امامت از خانه و اده پیغمبر (ص) بیرون رفته و به میرزا علی محمد تعلق گرفته است و در حدیث امام رضا (ع) كه سابقا نقل كردیم دیدی كه این امر محال است كه امامت از خانه وارده پیغمبر (ص) بیرون رود و به دلیل و برهان این امر را ثابت فرمودند پس اگر مقصودشان این است خطای صرف است و از جمله آیات است و لنبلونكم بشی ء من الخوف والجوع و این آیه را در چند حدیث به علامات پیش از ظهور تفسیر فرموده اند و دخلی به خود زمان ظهور ندارد چنانكه حضرات خیال می كنند این است كه بعد می فرماید و بشر الصابرین و در حدیث شریف می فرماید كه یعنی بشارت بده صابرین بر این بلاها را به تعجیل فرج كه بعد از آن
بلاها باید فرج برسد نه اینكه در زمان ظهور این بلاها باشد و از جمله آیات است هو الذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق و ذكر كردن این آیه از جمله تعجبات است زیرا كه به كلی بر خلاف وضع حالیه است و احتیاطا تتمه آیه را ذكر نكرده است كه حجتی بر او نباشد ولی ما ذكر می كنیم و بدانكه در چند مقام این آیه نازل است یكی در سوره صف می فرماید یریدون لیطفؤا نور الله بافواههم والله متم نوره ولو كره الكافرون هو الذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق لیظهروا علی الدین كله و لو كره المشركون و در سوره ی فتح می فرماید لقد صدق الله رسوله الرؤیا بالحق لتدخلن المسجد الحرام انشاء الله امنین محلقین رؤسكم و مقصرین لا تخافون فعلم مالم تعلموا فجعل من دون ذلك فتحا قریبا هو الذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الدین كله و كفی بالله شهیدا و در سوره توبه نیز نظیر سوره ی صف می فرماید به اندك تفاوتی و در برهان از حضرت صادق (ع) روایت كرده است كه فرمود به خدا قسم كه تاویل این آیه هنوز نازل نشده است و نازل نمی شود تاویل آن تا آن وقت كه بیرون بیاید قائم پس هر گاه بیرون آمد قائم باقی نمی ماند كافری به خدا و نه مشركی به امام مگر آنكه كراهت دارد خروج او را حتی آنكه اگر كافری در شكم سنگی باشد سنگ می گوید ای مؤمن در شكم من كافری است پس بشكن مرا و بكش او را و در حدیث دیگر از حضرت باقر (ع) است در قول خداوند لیظهره علی الدین تا آخر اینكه باقی نماند احدی مگر آنكه اقرار كند به محمد (ص) و در حدیث دیگر فرمود كه این در وقت خروج قائم است كه همه اقرار به محمد (ص) كنند و در حدیث دیگر فرمود كه این در رجعت است و از اخبار ظاهر است كه قیام قائم (ع) ابتدای رجعت است زیرا كه امواتی چند بر می گردند و نیز در سوره فتح و صف اخبار دیگر به همین مضامین روایت كرده است و شبهه نیست كه بعد از قیام قائم (ع) باید آن بزرگوار غالب بر جمیع ملل بشود حتی آنكه همه اقرار به پیغمبر (ص) و ائمه تا آن بزرگوار بكنند و در هر قریه از قرای زمین صبح و شام اذان گفته شود و شهادت به توحید و نبوت و ولایت داده شود و بدیهی است كه امروز هنوز اینطور نشده و وعده خداوند خلف نمی شود و در حدیث مفضل است قال المفضل یا مولای فقوله لیظهره علی الدین كله ما كان رسول الله (ص) ظهر علی الدین كله قال یا مفضل لو كان رسول الله ظهر علی الدین كله ما كانت مجوسیة و لا یهودیة و لا صابیة و لا نصرانیة و لا فرقه و لا خلاف و لا شك و لا شرك و لا عبدة اصنام و لا اوثان و لا اللات والعزا و لا عبدة الشمس والقمر و لا النجوم و لا النار و لا الحجارة و انما قوله لیظهره علی الدین كله فی هذا الیوم و هذا المهدی و هذه الرجعة و هو قوله و قائلوهم حتی لا تكون فتنة و یكون الدین كله لله حال تو را به حق صاحب الامر ملاحظه كن ببین این وضع در عالم پیدا شده كه جمیع ادیان از عالم برداشته شود مگر دین اسلام یا آنكه در حقیقت از اسلام نمانده مگر اسمی چنانكه خود مكر را قرار به آن می كنید پس چگونه قائم آل محمد (ص) قیام كرده و چگونه سیدالشهداء رجعت فرموده و نعوذ بالله هیچ ثمری بر وجود آنها مترتب نشد و غالب بر كل دین نشدند
و مقاتل نكردند تا فتنه از عالم برداشته شود خلاصه اینها آیاتی بود كه او ذكر كرده بود ما هم آیات دیگر ذكر می كنیم اما ملتزم استقضاء آنها نمی شوم زیرا كه سخن بطول انجامیده است و در حقیقت یك آیه كافی است در بحار از حضرت باقر (ع) روایت كرده است در قول خداوند الذین ان مكناهم فی الارض اقاموا الصلوة و اتوا الزكوة پس این از برای آل محمد است صلی الله علیهم تا آخر ائمه و مهدی (ع) و اصحاب او كه خداوند ولیك می كند ایشان را مشارق زمین را و مغارب آن را و ظاهر می كند دین را و می میراند به او و به اصحاب او بدعتها و باطل را هم چنانكه سفها و حق را می رانیدند تا بجائی برسد كه دیده نشود ظلم در كجا است و امر می كنند به معروف و نهی می كنند از منكر و حضرت صادق (ع) فرمود در قول خدای تعالی امن یجیب المضطر اذا دعاه تا آخر فرمود و قائم نازل شده است و او است والله مضطر هر گاه نماز بجا آورد در مقام دو ركعت و بخواند خداوند مرا پس اجابت كند او را و كشف كند سؤرا و قرار بدهد او را خلیفه در زمین و از حضرت باقر (ع) در همین آیه كه نازل شده است در قائم هر گاه بیرون بیاید عمامه به سر می بندد و در نزد مقام نماز بجا می آورد و تضرع به سوی پرورنده اش می كند پس هیچ رایتی از او بر نمی گردد یعنی هر رایت كه به هر طرف می فرستد فتح می كند و حضرت صادق (ع) فرمود در قول خدای تعالی هل اتاك حدیث الغاشیة می پوشاند ایشان را قائم (ع) به شمشیر وجوه یومئذ خاشعة فرمود كه خاضعند و طاقت امتناع ندارند تا اینكه در قول خدای تعالی تصلی نارا حامیه فرمود می چشند آتش حرب را در دنیا در عهد قائم و در آخرت آتش جهنم را و از ابن عباس در قول خدای تعالی اعلموا ان الله یحیی الارض بعد موتها یعنی اصلاح می كند زمین را به قائم آل محمد بعد از موت زمین یعنی بعد از جور اهل مملكت زمین و از حضرت صادق در قول خدای تعالی وعد الله الذین آمنوا منكم و عملوا الصالحات لیستخلفنهم فی الارض كما استخلف الذین من قبلهم و لیمكنن لهم دینهم الذی ارتضی لهم و لیبدلنهم من بعد خوفهم امنا یعبدوننی لا یشركون بی شیا فرمود قائم است و اصحاب او و از حضرت باقر (ع) از پدر بزرگوارش از سید شهداء از علی (ع) در قول خدای تعالی و نرید ان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمة و نجعلهم الوارثین فرمود ایشان آل محمدند كه مبعوث می كند خداوند مهدی ایشان را بعد از جهد و تعب ایشان را و ذلیل می كند دشمن ایشان را و در برهان اخبار متعدده به این مضمون در ذیل این آیه نقل كرده است از جمله از حضرت باقر (ع) و حضرت صادق (ع) روایت نموده كه این آیه مخصوص است به صاحب الامر كه ظاهر می شود در آخر الزمان و هلاك می كند جبابره و فراعنه را و مالك می شود شرق و غرب زمین را پس پر می كند آن را از عدل هم چنانكه پر شده است از جور و نیز از آن دو بزرگوار در قول خداوند و نری فرعون و هامان تا آخر فرمود فرعون و هامان در اینجا آن دو دو شخصند از جبابره قریش كه خداوند زنده می كند آن دو را در نزد قیام قائم از آل محمد در آخر الزمان پس انتقام می كشد از آن دو به آنچه پیش كرده اند
و در بحار از حضرت صادق (ع) نقل كرده است از پدر بزرگوارش در قول خدای تعالی قاتلوا المشركین كافة فرمود بدرستی كه نیامده است تاویل این آیه و اگر قائم ما برخیزد زود باشد كه ببیند هر كس او را دور كند آنچه از تاویل این آیه است و هر آینه كه برسد البته البته دین محمد (ص) بهر جا كه شب رسیده است تا آنكه شرك بر پشت زمین نماند هم چنانكه خدا فرموده و مجلسی مرحوم بیان كرده است كه در آخر اشاره به آیه ی دیگر فرموده كه می فرماید و قاتلوهم حتی لا تكون فتنة و یكون الدین كله لله خلاصه كه آیات داله بر این مطلب بسیار است و ما بعضی از آیات كه دلالتی بر كیفیت ظهور داشت نقل كردیم كه در ضمن ابطال باطلی هم شده باشد و لا حول و لا قوة الا بالله.
را در برهان ملاحظه كه این فرمایش حضرت امیر (ع) است و بعد از آنكه فرمود تا سبعین بلاء است و بعد از آن رخاء خود آن حضرت فرمود یمحو الله ما یشاء تا آخر پس همان هم توقیت نبوده است خلاصه از برای این آیه اختصاصی به امر ظهور ندیدیم مگر همین اندازه كه ذكر شد كه بر ابهام و اشكال می فزاید نه اینكه چیزی درست معلوم شود و از جمله آیات كه ذكر كرده ما ننسخ من آیة او ننسها است تا آخر و در برهان نقل نموده است از حضرت باقر (ع) كه آیه الف و واو در آن نیست و اصل آن اینطور بوده ما ننسخ من آیه ننسها نات بخیر منها مثلها یعنی نمی میرانیم از امامی یا محو بكنیم ذكر او را مگر اینكه می آوریم بهتر از او یعنی بهتر از سلب كردن او كه مثل اول باشد عرض می كنم در این آیه هم اختصاصی به حضرت قائم عجل الله فرجه نیست و شاید كه حضرات چون مدعیند كه نعوذ بالله ائمه مجعوله آنها كه یهدون الی النار اشرف از ائمه ما (ص) هستند و خواسته كه به این استدلال كند كه بهتر از ایشان ممكن است و دیدی كه امام (ع) فرمود اصل آیه به خیر منها مثلها بوده یعنی دویم مثل اول است و وجود او از سلب اولی بهتر است و علی ایحال كه امام آنها در عداد ائمه كفر و ضلال است و جانشین آنها است نه جانشین امام ما چنانكه دانسته و خواهی دانست و از جمله آیات است و كذلك جعلناكم امة وسطا لتكونوا شهداء علی الناس تا آخر و در ذیل این آیه هم اخباری چند وارد شده و فرموده اند كه مائیم امة وسطی و اختصاصی از برای آن به حضرت صاحب الامر نیست بلكه همه ائمه امرشان به همین منوال است و نمی دانم چه دلالت در این آیة بر ظهور است و گویا این مرد قرآن را باز می كند و در هر مورد آیاتی می نویسد محض عوام فریبی و هیچ در قید مناسبت آیه نیست ابدا چنانكه علانیه می بینی و از جمله آیات است و لكل امة اجل اذا جاء اجلهم لا یستاخرون ساعة و لا یستقدمون و در حدیث فرمودند كه مراد از آن اجلی است كه برای ملك الموت نام برده می شود و اخباری چند در ذیل آیه ثم قضی اجلا و اجل مسمی عنده وارد شده و معنی اجلین را به موقوف و محتوم فرموده اند و در حدیثی حمران عرض كرد كه امید دارم سفیانی از موقوف باشد فرمود نه از محتوم است و نمی دانم وجه مناسبتی كه او خیال كرده چه چیز است شاید منظورش این است كه امة پیغمبر هم اجلی دارند بعد امت میرزا علی محمد نعوذ بالله می آیند و اخبار ما صریح است كه اجل كلیه امت خاتم (ص) نفخ صور است و هیچ مناسبت از برای این آیه با امر ظهور نیست مگر از باب عموم آیه بگوئیم كه امم كافره و مشركین و منافقین هم اجلی دارند و آن در نزد قیام قائم است و شاهد این معنی در آیه بعد می آید و این هم كه برای شما سودی ندارد بلكه مضر است زیرا كه اجل كلیه آنها هنوز نرسیده است چنانكه علانیه می بینی و از جمله آیات است و لكل امة رسول فاذا جاء رسولهم قضی بینهم بالقسط و هم لا یظلمون و دو آیه دیگر از عقب آن این آیه مباركه را در برهان از حضرت باقر (ع) نقل می كند كه تفسیر آن در باطن این است كه در هر قرنی در این امت رسولی از آل محمد است كه تا اینكه فرمود كه ایشانند اولیاء
و ایشانند رسل عرض می كنم كه اسم رسول بدون شبهه دلیل نبوتی كه پیغمبر (ص) نفی فرموده و لا نبی بعدی فرموده است نیست و ملئكه خدا را هم رسل خدا می گویند و مراد نبوت نیست و رسل عیسی (ع) را هم كه به انطاكیه فرستاد خداوند رسل فرموده است و رسول یعنی فرستاده شده پس چون ایشان فرستادگان پیغمبر (ص) هستند همه به این معنی رسلند مثل اینكه در آیه ی دیگر خداوند می فرماید و ان من امة الا خلا فیها نذیر و در جماعات بسیار می بینیم كه خداوند نبیی بر آنها نفرستاده كه نذیر باشد اما در حدیث شریف می فرماید كه آیا بعیث پیغمبر یعنی فرستاده او نذیر او نیست تا اینكه فرمود كه پیغمبر نمرد مگر اینكه از جانب خود بعیث نذیری گذاشت خلاصه مطلب این است كه رسول را به اولیاء (ص) معنی فرمودن دلیل این نیست كه ایشان پیغمبرانند و هر یك صاحب شرع و كتاب جدید هستند بلكه رسولند یعنی فرستاده پیغمبر (ص) هستند چنانكه خودشان تصریح فرموده اند كه هر كه بعد از محمد بن عبدالله (ص) ادعای نبوت كند یا بعد از قرآن كتابی بیاورد خون او مباح است بر هر كه از او این دعوی را بشنود پس چگونه می شود كه خودشان دعوی رسالت به آن معنی كه خاص پیغمبر است بفرمایند بعد فرمود امام (ع) قول خدای تعالی فاذا جاء رسولهم قضی بینهم بالقسط فرمود معنی آن آن است كه رسل حكم می كنند بقسط و ایشان ظلم كرده نمی شوند هم چنانكه خداوند فرموده فاذا جاء اجلهم لا یستاخرون ساعة و لا یستقدمون عرض می كنم دو آیه بعد این است و یقولون متی هذا الوعد ان كنتم صادقین قل لا املك لنفسی ضرا و لا نفعا الا ما شاء الله لكل امة اجل اذا جاء اجلهم فلا یستاخرون ساعة و لا یستقدمون و ذیل آیه را كه امام (ع) قرائت فرموده با آنچه در قرآن است چنانكه می بینی تفاوت دارد و ممكن است كه تفاوت از تصحیفات اولیه باشد و ممكن است كه امام نقل به معنی فرموده باشد و ممكن هم هست كه روات تصحیف كرده باشند علی ایحال ضرری به اصل معنی ندارد و غرض این است كه وعده امت آخر الزمان هم كه رسید رسول ایشان یعنی امام (ع) كه پیغمبر (ص) عهدهای خود را به او می سپارد و او را می فرستد به سوی امت كه تشریف می آورد و در میانه ایشان به عدل حكم می كند و ظلم به ایشان نمی كند و حكم او درباره ی فساق و منافقین امت عذاب است چنانكه خداوند بعد از همین آیات بلافاصله تصریح كرده و مصنف كتاب دلایل احتیاطا آن آیه را ذكر نكرده است خداوند می فرماید قل ارایتم ان اتیكم عذابه بیاتا او نهارا ماذا یستعجل منه المجرمون ثم اذا ما وقع امنتم به الان و قد كنتم به تستعجلون و حضرت باقر (ع) می فرماید این عذابی است كه نازل می شود در آخر الزمان بر فسقه اهل قبله و ایشان انكار دارند نزول عذاب را بر ایشان پس ببین كه ولو انكار دارند و متی هذا الوعد ان كنتم صادقین بگویند در آخر الزمان بر ایشان عذاب نازل خواهد شد به واسطه امام به حق و امروز ببین كه هنوز ایام مهلت است و هیچ فرق با زمان سابق نكرده مگر هر چه فسقشان زیاد شده
است اما عذابی هنوز نازل نشده پس این آیات هم معلوم شد كه رد بر حضرات می كند نه اینكه مؤید مطلب آنها باشد با اینكه نوع اخبار ظهور را كه در قرآن و اخبار است ما منكر نیستیم ولی سخن ما این است كه آنچه فرموده اند منطبق بر امام شما نیست و امام به حق خواهد آمد كه همه این آیات بر او منضبق خواهد بود عجل الله فرجه و سهل مخرجه و از جمله آیات كه نقل كرده این آیه است و ما اهلكنا من قریة الا و لها كتاب معلوم ما تسبق من امة اجلها و ما یستاخرون و تفسیر این آیه هم از آیات پیش ظاهر می شود و نظیر همانها است و از جمله افرایتم ان اصبح ماؤكم غورا فمن یاتیكم بماء معین و آیه را غلط نقل كرده است صحیح آن قل ارایتم است و این آیه ی مباركه را در اخبار بسیار و درباره ی امام (ع) معنی فرموده اند از جمله حدیثی است كه در برهان از رسول خدا (ص) نقل كرده است كه در یكی از غزوات كه علی بن ابیطالب فتح فرموده بود فضائل بسیار از آن حضرت ذكر فرمود تا اینكه فرمود آگاه باشید كه او دو سبط من است و ائمه از صلب او بیرون می آورد خدای تعالی ائمه راشدین را و از ایشان است مهدی این امت عمار می گوید عرض كردم بابی و امی یا رسول الله (ص) این مهدی كیست فرمود ای عمار بدرستی كه خدای تبارك و تعالی عهد كرده است به سوی من كه بیرون بیاورد از صلب حسین (ع) نه امام و نهمی از ولد او غائب می شود از ایشان و این است قول خدای عزوجل قل ارایتم ان اصبح ماؤكم غورا فمن یاتیكم بماء معین می باشد از برای او غیبت طولانی كه رجوع می كنند از او قومی و ثابت می مانند بر او آخرون پس هر گاه آخر الزمان بشود بیرون میاید پس پر می كند دنیا را از قسط و عدل هم چنانكه پر شده است از جور و ظلم و قتال می كند بر تاویل هم چنانكه قتال نمودن بر تنزیل و او سمی من است و اشبه مردم به من تا آخر حدیث شریف دیگر تو خود ملاحظه كن كه ثمری به حال حضرات دارد یا ندارد و قتال كردن بر تاویل معنیش آن است كه امر به جهاد در كتاب خدا با كفار و مشركین بوده است ولی صاحب الامر (ص) با مسلمینی هم كه حقیقت از جاده اسلام خارج شده اند جنگ خواهد فرمود مثل اینكه حضرت امیر (ع) و حضرت سیدالشهداء (ع) فرمودند و از جمله آیات این آیه است ما ینظرون الا صیحة واحدة تاخذهم و هم یخصمون و علی بن ابراهیم تفسیر نموده است كه این در آخر الزمان است كه صیحه زده می شود در ایشان یك صیحة و حال اینكه ایشان در بازارهای خود مشغول مخاصمه اند پس می میرند كل ایشان در مكانشان كه بر نمی گردد احدی از ایشان بسوی منزلش و وصیت نمی كند بوصیتی و این است قول خدای تعالی لا یستطیعون توصیة و لا الی اهلهم یرجعون عرض می كنم آیات بعد از این همه تصریح می كند كه این در نزد نفخ صور است و قیام قیامت كبری كه جمیع خلق حاضر می شوند و خداوند بعد از همین آیات می فرماید و نفخ فی الصور فاذاهم من الاجداث الی ربهم ینسلون تا آنكه می فرماید فاذا هم جمیع لدینا محضرون و در اخبار فرموده اند كه آیت رجعت مثل این آیه است و یوم نحشر من كل امة فوجا ممن یكذب به آیاتنا و آیت قیمة مثل این آیه است و حشرناهم
فلم نغادر منهم احدا پس آیات اولی در قیام قیامت كبری است كه جمیع لدینا محضرون فرموده و دخل به رجعت و ظهور ندارد و بیجا ذكر نموده است و شاید منظور او این است كه با وجودی كه صیحة آنها را فرا می گیرد آنها مشغول مخاصمه اند و می خواهد بگوید كه حال هم صیحه آنها را فرا گرفته و مشغول مخاصمه هستند اما این تفسیری است به رای كه با صریح آیات منافات دارد و حدیث هم كه بر خلاف آن وارد شده باری و از جلمه ی آنها است یا اهل الكتاب قد جاءكم رسولنا یبین لكم علی فترة من الرسل ان تقولوا ما جاءنا من بشیر و لا نذیر و این آیه هم موافق تفسیر اهل بیت خطاب به اهل كتاب است در وقت بعثت پیغمبر (ص) و دخلی به امر ظهور ندارد مگر تاویل به رای بكنی و حجتی در آن نیست و از جمله آنها است قال ادخلوا فی امم قد خلت من قبلكم من الجن والانس فی النار و كلما دخلت امة لعنت اختها و این آیة هم در دخول امم است در نار و تتمه همین آیه و آیات متعدده بعد از این در كیفیت سلوك آنها است با یك دیگر و عذابهائی كه بر آنها وارد می شود و نمی دانم چه مناسبت دارد این آیه در این مقام شاید منظورش این است كه بنا بر اعتقاد آنها قیامت سرپا شده و امم داخل نار شده اند و یكدیگر را هم لعن می كنند و همین است دلیل اینكه در آتشند و والله كه ثكلی از این استدلالها می خندد تو خود ملاحظه كن چندین آیه بعد از این را كه از بیان جنت و نار و احوال مؤمنین و كفار بیان می شود ببین هیچ ربطی به وضع امروز دارد و آیات شاهد اینند كه مؤمنین و كفار خالدند در بهشت و دوزخ و ممكن نیست كه از نعم جنت به كفار برسد چنانكه از جمله همین آیات است كه بعد از این آیه است و نادی اصحاب النار اصحاب الجنه ان افیضوا علینا من الماء او مما رزقكم الله قالوا ان الله حرمهما علی الكافرین و امروز تو ندائی از كسانی كه به اعتقاد تو كفار هستند شنیده یا نه اگر نشنیده كه پس آن روز نیست و اگر شنیده ای و خدا فرموده كه نعم جنت حرام است بر كافرین پس دعوت شما دیگر برای چیست اهل جهنم كه دیگر دعوت بر نمی دارند خلاصه كه مقصودش این است كه آیاتی چند پشت سر هم بنویسد و برای مرده اظهار فضل كند و ضعفای مسلمین را از میدان بیرون كند تا تسلیم كنند غافل از اینكه من سبقت له من الله الحسنی گول نمی خورد پس این آیه هم دخل به این مسئله كه محل كلام است ندارد و لعن مذكور در آیه هم در میان امم كافره است و رؤسا و اتباع ایشان و بالنسبة به مؤمنین چنانكه در آیات مذكور است تملقها می گویند و سودی نمی دهد و همه ی اینها منافی وضع امروز است اتباع در آن روز موافق ذیل همین آیه كه ذكر كرده می گویند و ربنا هؤلاء اضلونا فاتهم عذابا ضعفا من النار و قال لكل ضعف ملاحظه كن امروز در حضور عامه مثلا تو می توانی بد به خلفا بگوئی چه جای اینكه خودشان بگویند و از آنها غیر از ترحم و ترضیه هیچ می شنوی پس این چه قیمتی است كه سرپا شده و چه دخل به وعده ی ظهور دارد باری و از جمله آیات است یوم تقلب وجوههم فی النار یقولون یا لیتنا اطعنا الله و اطعنا
الرسول این آیه هم نظیر آیه سابقه است و مرجع ضمیر غاصیین حق آل محمد علیهم السلام هستند بعد هم كه می فرماید و قالوا ربنا انا اطعنا سادتنا و كبرآءنا فاضلونا السبیلا مراد از سادات و كبراء عمر و ابوبكرند و تابعین ایشان و اینجا هم باز می گویند ربنا اتهم ضعفین من العذاب والعنهم لعنا كبیرا و همان عرضها كه در آیه ی سابقه كردیم در این آیه هم جاری است و هیچ مصداق امروز ندارد و ربطی به اخبار ظهور هم ندارد چنانكه می بینی و از جمله آیات است فاذا برق البصر و خسف القمر و جمع الشمس والقمر كلا لا وزر الی ربك یومئذ المستقر و یك آیه سقط شده است یقول الانسان یومئذ این المفر كلا لا وزر این آیه را به ظهور امام (ع) می توان تفسیر كرد زیرا كه مولای من اعلی الله مقامه در حواشی قرآن حدیثی نقل فرموده است كه از علائم ظهور امام است كه حایل بشوند میانه شما و میان راه كعبه و جمع كرده شود بین شمس و قمر و دور بزنند بر آن و كواكب و نجوم و خود مولای من تفسیر فرموده است جمع شدن شمس و قمر را به جمع شدن آن دو ملعون بر نخله یابسه كه امام (ع) بعد از بیرون آوردن آن دو را از قبر بر نخله می آویزد و شاهد این تفسیر حدیثی است كه در تفسیر والشمس والقمر بحسبان وارد شده است و در برهان روایت شده كه مراد از آن دو آن دو نفر هستند و فرمود كه نمی بینی مردم می گویند كه فلان و فلان شمسا هذه الامة و نورا هما باری پس موافق آیه مباركه و اخبار متعدده كه در این باب وارد شده حتی آنكه حضرت امیر (ع) به خود عمر این مطلب را خبر داد البته باید این امر واقع شود و ریشه ی كفر و ضلالت را آتش بزنند طوری كه پناه از برای كفار باقی نماند و این است معنی كلا لاوزر چنانكه از قمی ره روایت شده است و امروز علانیه می بینی كه ریشه كفر و ضلالت در كمال قوت است و هنوز آن دو را بیرون نیاورده اند و آتش نزده اند و صحیح است كه باید بشود اما خبر بعد از این است و باید بشود دخل به امروز ندارد و از جمله آیات است فضرب بینهم بسور له باب تا آخر و تفسیر این آیه سابق گذشت و دخلی به اخبار ظهور ندارد و از جلمه ی آنهاست ما سمعنا بهذا فی الملة الاخرة ان هذا الا اختلاق و این آیه هم از معارضاتی است كه كفار بر پیغمبر (ص) كردند و گفتند اجعل الالهة الها واحدا تا اینكه گفتند ما سمعنا بهذا فی الملة الاخرة و مراد در ملت بت پرستان است یا در ملت عیسی (ع) بنابر بدعتی كه بولس ملعون گذاشت و تثلیث آورد و شاید كه مقصود او این است كه ایرادات ما هم بر حضرات از این قبیل است و بیجا گفته زیرا كه ایرادات ما از روی كتاب و سنت خاتم انبیا است نه از ملل كافرة و بدعتهای مبدعین علاوه بر این كه بر پیغمبر (ص) هم كه ایراد كردند نفس ایراد مطلقا دلیل حقیت نیست زیرا كه ایراد بر محق و مبطل همه می شود به نهایت ایرادی كه بر پیغمبر (ص) محق می شود مثل همین ایراد باطل است و كذب زیرا كه توحید خدا از زمان آدم تا آن زمان در همه ملل حقه بوده است و اما ایرادی كه بر مبطل می شود ممكن است كه صحیح باشد و ایرادات ما بر شما همه به شهادت كتاب و سنت صحیح است و نفس ایراد مورد مطلقا دلیل حقیت مدعی نمی شود و الا احدی بر یكی از ملل كافره نمی بایست ایراد بگیرد پس ملتفت مسئله باش و
غافل مشو و از جمله آیات است و ارتقبوا انی معكم رقیب فانتظروا انی معكم من المنتظرین و آیه اولی فرمایش شعیب است به قوم خود و آیه ثانیه در مواردی از قرآن نازل شده از جمله این آیه است و یقولون لولا انزل علیه آیة من ربه فقل انما الغیب لله فانتظروا انی معكم من المنتظرین و در اخباری چند تفسیر فرموده اند غیب را به حجت قائم عجل الله فرجه و انتظار انتظار ظهور او است و صحیح است اما چه سود به شما دارد ما هم همین را می خوانیم و می گوئیم هنوز باید تشریف بیاورد شما می گوئید آمده پس دلیل دیگر علاوه بر این لازم است هاتوا برهانكم ان كنتم صادقین اما براهین ما كه معلوم است برهان شما غیر از ادعا دیگر چیست و از جمله آیات هل ینظرون الا ان تاتیهم الملائكة او یاتی ربك او یاتی بعض آیات ربك یوم یاتی بعض آیات ربك لا ینفع نفسا ایمانها لم تكن آمنت من قبل او كسبت فی ایمانها خیرا این آیه را در بعضی اخبار به ظهور قائم عجل الله فرجه تفسیر فرموده اند كه پیش از قیام آن حضرت به سیف اگر كسی ایمان به او آورده است فبها المراد و اگر نیاورده است و بعد از قیام او به سیف ایمان بیاورد و از او پذیرفته نیست و در بعضی اخبار تفسیر به اشراط ساعت و قرب قیام قیامت و ارتفاع حجت چهل روز پیش از قیامت شده است كه آن روز هر كه پیشتر ایمان نیاورده دیگر از او پذیرفته نیست و علی ایحال این آیه مباركه از آیاتی است كه خبر از ظهور می دهد و دخلی بوضع حالیه امروز ندارد نه شما را الحمدلله شمشیر برائی است و نه امروز روزی كه لا ینفع نفسا ایمانها لم تكن امنت من قبل و الا دعوت شما برای چه است و از جمله آیات یوم یدع الداع الی شی نكر و این آیه مباركه درباره امام (ع) تفسیر شده كه آن روز كه تشریف می آورد و می خواند مردم را به امری كه انكار می كنند و صحیح است امام به امر نكر می خواند خلق را اما نه اینكه هر كس به امر منكری خلق را خواند این امام است ولو بفسق و كفر و خلاف فرمایش پیغمبر (ص) و امام (ع) باشد و بچگی در معلم خانه برای ما مثل می زدند كه ما گفتیم گردو گرد است اما نگفتیم هر گردی در عالم گردو است نارنج هم مثلا گرد است و گردو نیست حال امام مردم را به امری كه انكار می كنند می خواند اما نه اینكه هر كس به امر منكری دعوت كرد امام باشد تو خود خیال بكن و انصاف بده و از جمله این آیه است ففررت منكم لما خفتكم و این آیه فرمایش موسی است به فرعون و درباره حضرت حجت هم صادق است چنانكه فرمودند كه سنتی از موسی دارد كه خائفا یترقب و در حدیث دیگر است در بحار كه وقتی كه حضرت تشریف می آورد می فرماید ففررت منكم الایه اما ملتفت باش كه بعد از آنكه تشریف می آورد دیگر ایمن است چنانكه موسی (ع) از شر فرعون ایمن بود و در حدیث می فرمایند كه امام شام می كند در حالی كه اخوف ناس است و صبح می كند در حالی كه ایمن تر ناس است و این از جهت این است كه آن وقت كه تشریف می آورد دیگر احدی تاب مقاومت او را ندارد بلكه مردم از او می ترسند و او منصور به رعب است چنانكه در اخبار فرموده اند و خداوند در قرآن می فرماید فقد جعلنا لولیه سلطانا و مراد حضرت حجت است كه ولی سیدالشهدا است
پس با وجود سلطنت خوف از كه دارد و در شان او فرموده و نری فرعون و هامان و جنودهما منهم ما كانوا یحذرون و فرموده و لیبدلنهم من بعد خوفهم امنا و از جمله آیات و لقد جئتمونا فرادی كما خلقناكم اول مرة و وجه استدلال به این آیه هم معلوم نیست مگر همینكه زمان ظهور را قیامت می شمرند و منحصر به این آیه نیست همه ی آیات قیامت را بنابراین باید خواند والله كه زن و بچه مرده از بیانات حضرات می خندد و از جمله ی آنهاست هل ینظرون الا ان یاتیهم الله فی ظل من الغمام و در برهان از حضرت امام رضا (ع) نقل نموده است كه فرمود اصل نزول آیه اینطور بوده هل ینظرون الا ان یاتیهم الله بالملئكة فی ظلل من الغمام و در اخبار دیگر مجیی و اتیان رب را به مجیی و اتیان امر او تفسیر فرموده اند و فرموده اند كه خدای عزوجل وصف كرده نمی شود به مجیی و ذهاب و بلند است از انتقال و در بعضی اخبار است كه این دو وقت معلوم است كه آخر مدت انظار شیطان است كه جبار هبوط می كند و رسول خدا (ص) امام اوست و در دست او حربه از نور است كه شیطان و اتباع او را تماما هلاك می كند و در آن وقت خدا چهل و چهار هزار سال سلطنت می كند و تفاصیلی كه از زمان رجعت فرموده اند خلاصه كه این آیه مباركه خبر از رجعت می دهد و از جلمه ی آیات است فاماته الله ماة عام ثم بعثه و این آیه موافق اخباری چند درباره آدمی است و موافق حدیثی درباره ی غریر است كه خداوند او را می رانید و بعد از صد سال زنده فرمود و این آیات رجعت است و دلیل امكان آن است نه اینكه مخصوصا خبر از ظهور و رجعت بدهد و از جمله آیات است الم احسب الناس ان یتركوا ان یقولوا امنا و هم لا یفتنون و این آیه هم اختصاص به امر ظهور امام یا رجعت ندارد بلكه مراد هر افتتانی است چه اینكه اعظم امتحانها در آخر الزمان تشریف آوردن امام (ع) است و از جمله آیات كما اخرجك ربك من بیتك است و این آیه و آیات بعد از آن در باب جنگ بدر و مقدمات و نتایج آن نازل شده است و در اخبار به حسب ظاهر تفسیر آیه را به اخبار ظهورند ندیده ام ولو ممكن باشد تفسیر آن به این مطلب ولی تفسیر به رای نمودن صحیح نیست و چه حاجت است ما را به این مطلب در صورتی كه آیات صریحه داریم و حدس می زنم كه این بدبختان تفسیری به رای آیه كرده باشند به رای كه آن مخالف با صریح اخبار است و مقصودشان این است كه رسالت و امامت از خانه و اده پیغمبر (ص) بیرون رفته و به میرزا علی محمد تعلق گرفته است و در حدیث امام رضا (ع) كه سابقا نقل كردیم دیدی كه این امر محال است كه امامت از خانه وارده پیغمبر (ص) بیرون رود و به دلیل و برهان این امر را ثابت فرمودند پس اگر مقصودشان این است خطای صرف است و از جمله آیات است و لنبلونكم بشی ء من الخوف والجوع و این آیه را در چند حدیث به علامات پیش از ظهور تفسیر فرموده اند و دخلی به خود زمان ظهور ندارد چنانكه حضرات خیال می كنند این است كه بعد می فرماید و بشر الصابرین و در حدیث شریف می فرماید كه یعنی بشارت بده صابرین بر این بلاها را به تعجیل فرج كه بعد از آن
بلاها باید فرج برسد نه اینكه در زمان ظهور این بلاها باشد و از جمله آیات است هو الذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق و ذكر كردن این آیه از جمله تعجبات است زیرا كه به كلی بر خلاف وضع حالیه است و احتیاطا تتمه آیه را ذكر نكرده است كه حجتی بر او نباشد ولی ما ذكر می كنیم و بدانكه در چند مقام این آیه نازل است یكی در سوره صف می فرماید یریدون لیطفؤا نور الله بافواههم والله متم نوره ولو كره الكافرون هو الذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق لیظهروا علی الدین كله و لو كره المشركون و در سوره ی فتح می فرماید لقد صدق الله رسوله الرؤیا بالحق لتدخلن المسجد الحرام انشاء الله امنین محلقین رؤسكم و مقصرین لا تخافون فعلم مالم تعلموا فجعل من دون ذلك فتحا قریبا هو الذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الدین كله و كفی بالله شهیدا و در سوره توبه نیز نظیر سوره ی صف می فرماید به اندك تفاوتی و در برهان از حضرت صادق (ع) روایت كرده است كه فرمود به خدا قسم كه تاویل این آیه هنوز نازل نشده است و نازل نمی شود تاویل آن تا آن وقت كه بیرون بیاید قائم پس هر گاه بیرون آمد قائم باقی نمی ماند كافری به خدا و نه مشركی به امام مگر آنكه كراهت دارد خروج او را حتی آنكه اگر كافری در شكم سنگی باشد سنگ می گوید ای مؤمن در شكم من كافری است پس بشكن مرا و بكش او را و در حدیث دیگر از حضرت باقر (ع) است در قول خداوند لیظهره علی الدین تا آخر اینكه باقی نماند احدی مگر آنكه اقرار كند به محمد (ص) و در حدیث دیگر فرمود كه این در وقت خروج قائم است كه همه اقرار به محمد (ص) كنند و در حدیث دیگر فرمود كه این در رجعت است و از اخبار ظاهر است كه قیام قائم (ع) ابتدای رجعت است زیرا كه امواتی چند بر می گردند و نیز در سوره فتح و صف اخبار دیگر به همین مضامین روایت كرده است و شبهه نیست كه بعد از قیام قائم (ع) باید آن بزرگوار غالب بر جمیع ملل بشود حتی آنكه همه اقرار به پیغمبر (ص) و ائمه تا آن بزرگوار بكنند و در هر قریه از قرای زمین صبح و شام اذان گفته شود و شهادت به توحید و نبوت و ولایت داده شود و بدیهی است كه امروز هنوز اینطور نشده و وعده خداوند خلف نمی شود و در حدیث مفضل است قال المفضل یا مولای فقوله لیظهره علی الدین كله ما كان رسول الله (ص) ظهر علی الدین كله قال یا مفضل لو كان رسول الله ظهر علی الدین كله ما كانت مجوسیة و لا یهودیة و لا صابیة و لا نصرانیة و لا فرقه و لا خلاف و لا شك و لا شرك و لا عبدة اصنام و لا اوثان و لا اللات والعزا و لا عبدة الشمس والقمر و لا النجوم و لا النار و لا الحجارة و انما قوله لیظهره علی الدین كله فی هذا الیوم و هذا المهدی و هذه الرجعة و هو قوله و قائلوهم حتی لا تكون فتنة و یكون الدین كله لله حال تو را به حق صاحب الامر ملاحظه كن ببین این وضع در عالم پیدا شده كه جمیع ادیان از عالم برداشته شود مگر دین اسلام یا آنكه در حقیقت از اسلام نمانده مگر اسمی چنانكه خود مكر را قرار به آن می كنید پس چگونه قائم آل محمد (ص) قیام كرده و چگونه سیدالشهداء رجعت فرموده و نعوذ بالله هیچ ثمری بر وجود آنها مترتب نشد و غالب بر كل دین نشدند
و مقاتل نكردند تا فتنه از عالم برداشته شود خلاصه اینها آیاتی بود كه او ذكر كرده بود ما هم آیات دیگر ذكر می كنیم اما ملتزم استقضاء آنها نمی شوم زیرا كه سخن بطول انجامیده است و در حقیقت یك آیه كافی است در بحار از حضرت باقر (ع) روایت كرده است در قول خداوند الذین ان مكناهم فی الارض اقاموا الصلوة و اتوا الزكوة پس این از برای آل محمد است صلی الله علیهم تا آخر ائمه و مهدی (ع) و اصحاب او كه خداوند ولیك می كند ایشان را مشارق زمین را و مغارب آن را و ظاهر می كند دین را و می میراند به او و به اصحاب او بدعتها و باطل را هم چنانكه سفها و حق را می رانیدند تا بجائی برسد كه دیده نشود ظلم در كجا است و امر می كنند به معروف و نهی می كنند از منكر و حضرت صادق (ع) فرمود در قول خدای تعالی امن یجیب المضطر اذا دعاه تا آخر فرمود و قائم نازل شده است و او است والله مضطر هر گاه نماز بجا آورد در مقام دو ركعت و بخواند خداوند مرا پس اجابت كند او را و كشف كند سؤرا و قرار بدهد او را خلیفه در زمین و از حضرت باقر (ع) در همین آیه كه نازل شده است در قائم هر گاه بیرون بیاید عمامه به سر می بندد و در نزد مقام نماز بجا می آورد و تضرع به سوی پرورنده اش می كند پس هیچ رایتی از او بر نمی گردد یعنی هر رایت كه به هر طرف می فرستد فتح می كند و حضرت صادق (ع) فرمود در قول خدای تعالی هل اتاك حدیث الغاشیة می پوشاند ایشان را قائم (ع) به شمشیر وجوه یومئذ خاشعة فرمود كه خاضعند و طاقت امتناع ندارند تا اینكه در قول خدای تعالی تصلی نارا حامیه فرمود می چشند آتش حرب را در دنیا در عهد قائم و در آخرت آتش جهنم را و از ابن عباس در قول خدای تعالی اعلموا ان الله یحیی الارض بعد موتها یعنی اصلاح می كند زمین را به قائم آل محمد بعد از موت زمین یعنی بعد از جور اهل مملكت زمین و از حضرت صادق در قول خدای تعالی وعد الله الذین آمنوا منكم و عملوا الصالحات لیستخلفنهم فی الارض كما استخلف الذین من قبلهم و لیمكنن لهم دینهم الذی ارتضی لهم و لیبدلنهم من بعد خوفهم امنا یعبدوننی لا یشركون بی شیا فرمود قائم است و اصحاب او و از حضرت باقر (ع) از پدر بزرگوارش از سید شهداء از علی (ع) در قول خدای تعالی و نرید ان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمة و نجعلهم الوارثین فرمود ایشان آل محمدند كه مبعوث می كند خداوند مهدی ایشان را بعد از جهد و تعب ایشان را و ذلیل می كند دشمن ایشان را و در برهان اخبار متعدده به این مضمون در ذیل این آیه نقل كرده است از جمله از حضرت باقر (ع) و حضرت صادق (ع) روایت نموده كه این آیه مخصوص است به صاحب الامر كه ظاهر می شود در آخر الزمان و هلاك می كند جبابره و فراعنه را و مالك می شود شرق و غرب زمین را پس پر می كند آن را از عدل هم چنانكه پر شده است از جور و نیز از آن دو بزرگوار در قول خداوند و نری فرعون و هامان تا آخر فرمود فرعون و هامان در اینجا آن دو دو شخصند از جبابره قریش كه خداوند زنده می كند آن دو را در نزد قیام قائم از آل محمد در آخر الزمان پس انتقام می كشد از آن دو به آنچه پیش كرده اند
و در بحار از حضرت صادق (ع) نقل كرده است از پدر بزرگوارش در قول خدای تعالی قاتلوا المشركین كافة فرمود بدرستی كه نیامده است تاویل این آیه و اگر قائم ما برخیزد زود باشد كه ببیند هر كس او را دور كند آنچه از تاویل این آیه است و هر آینه كه برسد البته البته دین محمد (ص) بهر جا كه شب رسیده است تا آنكه شرك بر پشت زمین نماند هم چنانكه خدا فرموده و مجلسی مرحوم بیان كرده است كه در آخر اشاره به آیه ی دیگر فرموده كه می فرماید و قاتلوهم حتی لا تكون فتنة و یكون الدین كله لله خلاصه كه آیات داله بر این مطلب بسیار است و ما بعضی از آیات كه دلالتی بر كیفیت ظهور داشت نقل كردیم كه در ضمن ابطال باطلی هم شده باشد و لا حول و لا قوة الا بالله.