کد مطلب:369603
جمعه 29 بهمن 1395
آمار بازدید:381
اشاره
كمتر دیده میشود كه كسی در تاریخ ادبیات عربی به ادبیات كلام امام سجاد (ع) یا ادبیات دعا به طور ویژه پرداخته باشد و ارزشهای هنری و تأثیر آن را بر اسلوبهای نثر عربی در دورههای نقل كند. [5] به سبب آن چه از پیشوایان ما به ویژه امام علی بن حسین (ع) بر جای مانده است، ما در دوره اموی بیشترین ثروت ادبی را در زمینهی دعا دارا هستیم. امام سجاد (ع) كوششهای پدر بزرگوارش را برای بازگرداندن عزت و سرافرازی به جامعه اسلامی داد و این كار را به شیوهای پیش برد كه با وضعیت دورهای كه در آن به سر میبرد متناسب باشد. در پی جان فشانی و فداكاریهای امام حسین (ع) و یارانش، موانع ترس و وحشت تا حد زیادی از میان برداشته شد و جامعه اسلامی توانست گام دیگری در راه بازگرداندن عزت خود بردارد. امام سجاد (ع) تمام كوشش خود را برای ارتباط مردم با خدا به كار برد تا این كه گامهای دیگری در راه عزت و رهایی امت اسلامی برداشته شود. امام سجاد (ع) در راه تربیت و تهذیب نفوس پیروان شیوههای گوناگونی را پیش گرفت كه عبارت بودند از: خریدن بردهها و آموزش دادن و آزاد كردن آنان، تربیت گروههای شایسته و فرستادن آنها به اقطار مختلف، ایراد خطبه و طرح سخنان سودمند و سازنده، دعا و ابتهال با اسلوبی كه افراد در هنگام خواندن آن دعاها احساس كنند كه عزت، قدرت و توانگری فقط نزد خداست. امام (ع) با این دعاها آن چنان انسانها را تربیت میكرد كه بتوانند نفس خود را رام كنند به طوری كه حاكمان زمان را به هیچ بپندارند و آبرو و عزت خویش را به متاع ناپایدار دنیا نفروشند. دكتر بستانی معتقد است، ادبیات امام سجاد (ع) از نظر كمی بعد از ادبیات كلام امام علی (ع) قرار میگیرد. و با توجه به جهت گیری ویژه آن حضرت نسبت به دعا و از نظر فراوانی مطالب مطرح شده و تنوع آن حائز اهمیت است. (4، ص: 153). اگر در عهد اموی ادبیات انحراف، شعر مجون و خمر و لهو و مدیحه گویی حاكمان جور فراوان شد ولی ادبیات امام سجاد (ع) مانند بنای شامخی است كه در نقد اوضاع اجتماعی و سیاسی از یك سو و ساختن شخصیت اسلامی در سطوح مختلف از سوی دیگر ایستادگی كرد. ادبیات امام سجاد (ع) به طور كلی به چهار دسته تقسیم میشود: 1- ادبیات سیاسی 2- ادبیات اجتماعی 3- ادبیات اخلاقی 4- ادبیات دعا.