کد مطلب:67008 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:344

مقدمه











سال دهم هجرت كه مسلمانان همراه پیامبر اكرم (ص) مراسم حج را به پایان رساندند و آن سال، بعدا «حجة الوداع» نام گرفت، پیامبر اكرم (ص) عازم مدینه گردید. فرمان حركت صادر شد. هنگامی كه كاروان به سرزمین «رابغ» در سه میلی جحفه كه میقات حجاج است، رسید امین وحی در مكانی به نام «غدیرخم» فرود آمد. آیه:

«یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیك من ربك و ان لم تفعل فما بلغت رسالته والله یعصمك من الناس».

نازل شد كه ای پیامبر، آنچه از طرف خدا فرستاده شده، به مردم ابلاغ كن. اگر این كار را نكنی، رسالت خود را تكمیل نكرده ای و خداوند تو را از گزند مردم حفظ خواهد كرد. سوره مائده، آیه دستور توقف در آن مكان صادر شد. همه مردم ایستادند. وقت ظهر هوا، بشدت گرم بود. پیامبر اكرم (ص) نماز ظهر را با جماعت خواند سپس در حالی كه مردم دور او را گرفته بودند، بر روی نقطه بلندی كه از جهاز شتران برپا شد، قرار گرفت و با صدای رسا خطبه خواند و سپس فرمود: «مردم نزدیك است من دعوت حق را لبیك گویم و از میان شما بروم من مسؤولم و شما هم مسؤولید».

سپس مطالبی گرانبها بیان كرد و فرمود: «من دو چیز نفیس در میان شما به امانت گذاردم، یكی كتاب خدا و دیگری عترت و اهل بیت من، این دو هرگز از هم جدا نشوند. مردم بر قرآن و عترت من پیشی نگیرید و در عمل به آنها كوتاهی نورزید كه هلاك می شوید». در این هنگام دست علی (ع) را گرفت و او را بلند كرد و به همه مردم معرفی نمود، سپس فرمود: «سزاوارتر بر مؤمنان از خود آنان كیست؟ همگی گفتند: خدا و پیامبر او داناترند». پیامبر اكرم (ص) فرمود: «خدا، مولای من و من، مولای مؤمنانم و من بر آنها از خودشان اولی و سزاوارترم». بعد فرمود: «من كنت مولاه فهذا علی مولاه اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و...» «ای مردم هركس من مولای اویم، علی مولای اوست، خداوندا كسانی را كه علی را دوست دارند، دوست بدار و كسانی كه او را دشمن دارند، دشمن دار و...» سپس فرشته وحی نازل شد و آیه «الیوم اكملت لكم دینكم...» را نازل فرمود و آن روز در تاریخ اسلام جاودانه و حماسه ساز شد. آری غدیر، روز حماسه جاوید، روز ولایت، روز امامت، روز وصایت، روز اخوت، روز رشادت و شجاعت و شهامت و حفاظت و رضایت و صراحت شناخته شد. روز نعمت، روز شكرگزاری، روز پیام رسانی، روز تبریك و تهنیت، روز سرور و شادی و هدیه فرستادن، روز عهد و پیمان و تجدید میثاق، روز تكمیل دین و بیان حق، روز راندن شیطان، روز معرفی راه و رهبر، روز آزمون، روز یاس دشمن و امیدواری دوست و خلاصه روز اسلام و قرآن و عترت، روزی كه پیروان واقعی مكتب حیات بخش اسلام آن را گرامی می دارند و به همدیگر تبریك می گویند. از احادیث بر می آید كه ائمه: آن روز را جشن می گرفتند و در آن روز مراسم ویژه ای داشتند، شبیه مراسمی كه ما ایرانیان امروز در عید نوروز داریم. از فیاض بن محمد طوسی نقل شده: روز غدیر به حضور امام هشتم (ع) رسید. دید گروهی از افراد ویژه در خدمت حضرت هستند كه امام آنان را برای افطار در خانه اش نگهداشت و به منزل آنان غذا و لباس و كفش و انگشتر و هدایای دیگر فرستاد و آن روز وضع او و اطرافیان او كاملا عوض شده بود و فضائل آن روز را برای آنان یادآوری می كرد. (بحار الانوار، 112:97، ح 8.( در حدیث دیگری است: روزی از روزهای خلافت علی (ع) جمعه و عید غدیر به یك روز افتاد. امام (ع) خطبه مفصلی خواند و فرمود: «این مجمع اكنون به پایان می رسد و شما همگی به خانه هایتان بر می گردید، بروید- خدای بر شما رحمت فرستد- و بر خانواده خود فراخ گیرید و به برادران خود نیكی كنید. خداوند را بر این نعمت كه شما را بخشیده است، سپاس گزارید. متحد شوید تا خدا كمكتان كند. نیكویی كنید تا خدا دوستیتان را پایدار كند. از نعمتهای خداداد، یكدیگر را هدیه فرستید. خداوند در این روز چندین برابر دیگر عیدها پاداش دهد. این گونه پاداش جز در این روز (غدیر) دیگر نخواهید یافت. نیكویی كردن در این روز مال را بسیار كند و عمر را زیاد. مهربانی كردن باعث رحمت خدا شود و مهربانی او. در این روز به برادران و خاندان از مال خدا داده ببخشید، هر اندازه كه بتوانید. همواره چهره خندان دارید. چون به یكدیگر رسیدید،

شادمانی كنید، و خدا را بر نعمتهایش سپاس گوئید. بروید و به آنان كه امیدشان به شماست، نیكی بسیار كنید در خورد و خوراك، خود و زیردستانتان یكسان باشید. این یكسانی و مساوات را تا جایی كه توانایی دارید عملی سازید، كه پاداش یك درهم در این روز، صد هزار درهم است و بركت به دست خداست. روزه این روز را نیز خداوند مستحب قرار داده است و در برابر آن پاداشی بس بزرگ نهاده. اگر كسی در این روز، نیاز برادران خود را برآورد- پیش از تمنا و درخواست- و با میل و غبت خوبی كند، پاداش او چنان باشد كه این روز را روزه داشته است و شب آن را با عبادت به بامداد رسانیده. و هركس در این روز به روزه داری افطاری دهد، چنان است كه گویی دسته دسته مردم را افطاری داده است... همین كه به یكدیگر رسیدید همراه سلام، مصافحه كنید و نعمتی را كه در این روز نصیبتان شده است به یكدیگر تبریك گویید. باید این سخنان را آن كه بود و شنید به آن كه نبود و نشنید، برساند. باید توانگران به سراغ مستمندان روند و قدرتمندان به دنبال ضعیفان، پیامبر (ص) مرا به این چیزها امر كرده است».

(ترجمه این روایت تا اینجا از استاد محمدرضا حكیمی است كه از حماسه غدیر، ص 71 گرفته شده است.) بعد امام (ع) خطبه جمعه را خواند و نماز جمعه را نماز عیدش قرار داد، بعد با فرزند و شیعیانش به منزل امام حسین (ع) برگشت كه غذا آماده كرده بودند و آن شیعیان نیازمند و بی نیاز با هدایای او به طرف خانواده خود برگشتند. (بحار الانوار 117:97.( به امید روزی كه همه مسلمانان بویژه مردم مسلمان ایران روز عید غدیر را بزرگترین عید خود قرار داده و این روزه آنطور كه بایسته و شایسته آن است، گرامی بدارند.