کد مطلب:99065 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:497
(انما یرید الله لیذهب عنكم الرجس اهل البیت و یطهركم تطهیرا)[1]. «همانا خدا می خواهد پلیدی را از شما اهل بیت، دور كند و شما را آن چنان كه باید پاك دارد». مفسران اهل سنت چنین تفسیر می كنند كه خداوند اوامرش را بر شما نازل كرد تا [صفحه 19] خود نفع ببرید و سود این دستورات از آن شما است.[2]. و مراد از این آیه را زنان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم یا زنان و دیگران دانسته اند.[3]. عقیده شیعه بر آن است كه این آیه بر عصمت و پاكی گروهی خاص دلالت دارد و برای اثبات ادعای خود بر این امر تكیه می كنند كه: پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم در روایات فراوانی كه بالغ بر هفتاد روایت است «اهل البیت» را بر افراد خاصی تطبیق كرده است. این احادیث در منابع معتبر اهل سنت گرد آمده و بزرگان آنان تصریح به صحت این احادیث دارند، در اینجا به برخی از آن احادیث اشاره می كنیم: فی الدرالمنثور اخرج ابن مردویه عن ام سلمه قالت: نزلت هذه الایه فی بیتی (انما یرید لیذهب عنكم الرجس اهل البیت و یطهركم تطهیرا) و فی البیت سبعه جبرئیل و میكائیل و علی و فاطمه و الحسن و الحسین و انا علی باب البیت، قلت: یا رسول الله الست من اهل البیت ؟ قال انك علی خیر، انك من ازواج النبی صلی الله علیه و آله و سلم.[4]. «ام سلمه گوید: آیه تطهیر در خانه من نازل گشت، در آن هنگام هفت نفر در خانه بودند، جبرئیل، میكائیل، علی، فاطمه، حسن و حسین و من بر آستانه منزل ایستاده بودم، به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم گفتم: آیا من از اهل بیت نیستم ؟ رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: تو بر خیر و نیكی هستی، تو از همسران پیامبری». فی الدرالمنثور اخرج ابن جریر و ابن ابی حاتم و الطبرانی عن ابی سعید الخدری قال: قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم: نزلت هذه الایه فی خمسه فی و فی علی و فاطمه و حسن و حسین:(انما یرید الله لیذهب عنكم الرجس اهل البیت و یطهركم تطهیرا).[5]. [صفحه 20] «ابوسعید خدری گوید: پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: آیه تطهیر درباره پنج تن نازل گشت، درباره ی من، علی، فاطمه، حسن و حسین». اخبرنا ابوعبدالله الحافظ غیر مره و ابوعبدالرحمن محمد بن الحسین السلمی من اصله و ابوبكر احمد بن الحسن القاضی قالوا ثنا ابوالعباس محمد بن یعقوب ثنا الحسن بن مكرم ثنا عثمان بن عمر ثنا عبدالرحمن بن عبدالله بن دینار عن شریك بن ابی نمر عن عطاء بن سیار عن ام سلمه قالت فی بیتی نزلت «انما یرید الله لیذهب عنكم الرجس اهل البیت» و فی البیت فاطمه و علی و الحسن و الحسین فجللهم رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم بكساء كان علیه ثم قال: هولاء اهل بیتی فاذهب عنهم الرجس و طهرهم تطهیرا.[6]. «ام سلمه گوید: هنگام نزول آیه تطهیر در خانه ی من، فاطمه و علی و حسن و حسین حضور داشتند، پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم عباء خود را بر آنان كشید و فرمود: اینان اهل بیت من هستند، خداوند پلیدی را از آنان دور ساخته و آنان را تطهیر نموده است». با توجه به حصری كه در این احادیث وجود دارد و اینكه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم با ورود ام سلمه در آن جمع موافقت نكرد، انحصار «اهل البیت» روشن می شود، وقتی اهل البیت دارای معنای عام نشد «یرید الله» نمی تواند به معنای اراده تشریعی باشد زیرا خداوند با اراده تشریعی از همه بندگانش خواسته پاك شوند و از گناهان تبری جویند پس باید اراده تكوینی باشد و اراده تكوینی با تحقق مراد همراه است یعنی هنگام تحقق اراده، طهارت از رجس حاصل است. رجس اسم جنس با «ال» بر عموم و شمول دلالت دارد یعنی از همه گونه پلیدی منزه اند. از اینرو در اندیشه، سخن و رفتار اهل بیت هیچ گونه پلیدی نیست و این امر به [صفحه 21] خواست خداوند صورت یافته، پس سخن و فعل آنان حجت است. این مطلب كه با تكیه بر سنت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم تثبیت شد گذشته از شواهدی است كه در خود آیه آمده است، از قبیل: حصری كه «انما» بر آن دلالت دارد، التفات از ضمیر مونث به ضمیر مذكر و اینكه این قسمت از آیه مجزا نازل شده نه با آیات «نساء النبی» و هیچ كس ادعا نكرده كه این آیه همراه آیات «نساء النبی» نازل شده باشد. با توجه به این شواهد درونی و روایات متعدد، جایی برای ادعای سیاق باقی نمی ماند، یعنی نمی توان گفت سیاق آیات دلالت دارد كه آیه شامل همسران پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم هم می شود. چرا كه اولا: این قسمت مجزا نازل شده است و ثانیا: تغییر ضمائر از مونث به مذكر با این سخن سازگار نیست و ثالثا: اگر سیاقی بتوان ادعا كرد با وجود نص احادیث، باید از آن صرف نظر نمود. اما روایاتی كه آیه را به ازواج النبی صلی الله علیه و آله و سلم یا اعم از آن تفسیر می كند، از سند معتبری برخوردار نیست. زیرا راویان آن مجهول و ناشناخته است و یا آنكه از سوی محدثان و عالمان رجال مورد قدح قرار گرفته اند،[7]. گذشته از خلل و اضطرابی كه در متن برخی از آنها وجود دارد.[8].
یكی از آیات قرآن كه دلالتی روشن بر این امر دارد، آیه تطهیر است:
صفحه 19، 20، 21.